گوشت قرمز همیشه یکی از اصلیترین اقلام سبد غذایی خانوار ایرانی بوده، اما در سالهای اخیر قیمتهای سرسامآور، آن را از سفره بسیاری از مردم دور کرده است. تا چند ماه پیش، دولت با عرضه گوشت گرم وارداتی در فروشگاههای زنجیرهای، بخشی از فشار بازار را کاهش میداد. این گوشتها از روسیه و استرالیا وارد میشدند، کیفیت بالایی داشتند و با قیمتی پایینتر از بازار آزاد به دست مردم میرسیدند. اما از تابستان ۱۴۰۳، این طرح به یکباره متوقف شد و حالا مردم و بازار هر دو با خلأ بزرگی روبهرو هستند.
منبع واردات: روسیه و استرالیا
روش حمل: عمدتاً کشتی، بخش کمی هوایی
کیفیت: استاندارد بالا، تازه و مورد تأیید دامپزشکی
قیمت: پایینتر از بازار آزاد، قابلخرید برای طبقه متوسط و کمدرآمد
حجم توزیع: روزانه بین ۸۰ تا ۱۰۰ تن فقط برای استانهای تهران و البرز
این طرح، نهتنها باعث ایجاد تعادل در قیمت بازار شد، بلکه به دلیل کیفیت مناسب، رضایت عمومی را هم به همراه داشت. صفهای طولانی جلوی برخی فروشگاهها نشانه استقبال مردم از این طرح بود.
از ابتدای تابستان، عرضه گوشت گرم وارداتی متوقف شد. حشمتالله عسگری، معاون اقتصادی استاندار تهران، دلیل این اتفاق را عدم تخصیص ارز در قانون بودجه ۱۴۰۳ اعلام کرده است.
این مشکل ارزی باعث شد هیچ محموله جدیدی وارد نشود و نیاز بازار صرفاً از محل تولید داخلی تأمین شود؛ امری که به دلیل محدودیت تولید، نتیجهای جز افزایش قیمتها نداشت.
با توقف واردات، بازار گوشت بار دیگر در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار گرفت. هرچند این میتواند فرصتی برای حمایت از تولید ملی باشد، اما در عمل باعث شد:
قیمتها بدون رقیب خارجی بالا برود.
دسترسی مردم به گوشت باکیفیت و ارزان محدود شود.
اقشار کمدرآمد عملاً از خرید گوشت تازه محروم شوند.
اکنون، حتی خانوادههایی که پیشتر میتوانستند با مدیریت هزینهها گوشت گرم تهیه کنند، به خرید گوشت منجمد یا حذف کامل آن از سبد غذایی روی آوردهاند.
مسئولان میگویند مذاکرات برای تأمین ارز در جریان است و پس از هماهنگی میان وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه و بخش خصوصی، واردات از سر گرفته خواهد شد. اما این وعدهها تا امروز عملی نشده و مردم هر روز بیش از پیش فشار گرانی را احساس میکنند.
تجربه سال ۱۴۰۲ نشان داد که حضور گوشت گرم وارداتی در بازار میتواند نقش مهمی در:
کنترل قیمتها
جلوگیری از التهاب بازار
حفظ سلامت تغذیه مردم
داشته باشد. توقف این واردات، عملاً بازار را به سمت انحصار و افزایش قیمت سوق داده است.
بازگشت گوشت گرم دولتی به بازار، نه یک انتخاب سیاسی یا اقتصادی، بلکه یک ضرورت معیشتی است. اگر تخصیص ارز و برنامهریزی واردات سریعتر انجام نشود، شکاف میان وعدهها و واقعیت زندگی مردم عمیقتر خواهد شد و «طعم گوشت» برای بخش بزرگی از جامعه به خاطرهای دور تبدیل میشود.