از جمله مزیت‌های مرزهای زمینی ایران، وجود گذرگاه‌های متعدد و متنوع است که امکان اتصال به شبکه‌های حمل‌ونقل بین‌المللی را فراهم می‌کند. مرزهای غربی با عراق و ترکیه و مرزهای شمال شرقی با ترکمنستان و افغانستان، فرصت‌های گسترده‌ای برای ترانزیت کالا به اروپا و آسیای مرکزی ایجاد می‌کنند. این گذرگاه‌ها می‌توانند به هاب‌های لجستیکی مهم تبدیل شوند و جریان تجارت منطقه‌ای را تسهیل کنند.
مرزهای دریایی ایران نیز ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه ترانزیت دارند. با دسترسی به خلیج فارس و دریای عمان، ایران می‌تواند نقش مهمی در حمل و نقل دریایی و ترانزیت کالاهای کشورهای همسایه داشته باشد. این مسیرها علاوه بر انتقال کالا، می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بنادر و زیرساخت‌های دریایی را نیز افزایش دهند.
توسعه زیرساخت‌های مرزی، از جمله ایجاد انبارهای مدرن، گمرک‌های هوشمند و سامانه‌های دیجیتال ترانزیت، می‌تواند سرعت و امنیت تجارت بین‌الملل را افزایش دهد. این اقدامات همچنین باعث کاهش هزینه‌های حمل و نقل و افزایش جذابیت ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی خواهد شد.
همچنین، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و توافق‌نامه‌های تجاری با کشورهای همسایه می‌تواند نقش ایران را به‌عنوان یک مرکز ترانزیتی استراتژیک تثبیت کند. توافقات گمرکی، کاهش تعرفه‌های ترانزیتی و هماهنگی در زمینه مقررات تجاری می‌تواند جریان کالاها را روان‌تر کرده و از توقف‌های طولانی در مرزها جلوگیری کند.
افزایش امنیت مرزها نیز یکی از پیش‌نیازهای توسعه ترانزیت است. سرمایه‌گذاری در پایش مرزی، تجهیزات کنترل هوشمند و آموزش نیروی انسانی، علاوه بر کاهش تخلفات و قاچاق، اعتماد طرف‌های تجاری خارجی را نیز جلب می‌کند و موجب افزایش حجم تجارت رسمی می‌شود.
توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل داخلی از جمله راه‌آهن، جاده و مسیرهای ریلی نیز می‌تواند بهره‌وری مرزها را افزایش دهد. اتصال مستقیم بنادر و گذرگاه‌های مرزی به شبکه‌های ریلی و جاده‌ای، زمان انتقال کالا را کاهش داده و ایران را به مسیر ترانزیتی جذابی برای کشورهای همسایه تبدیل می‌کند.
در نهایت، بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های مرزی ایران می‌تواند علاوه بر تقویت تجارت بین‌الملل، موجب رونق اقتصادی داخلی، ایجاد فرصت‌های شغلی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی شود و جایگاه ایران را به‌عنوان یک هاب ترانزیتی مهم در منطقه تثبیت کند.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد با اشاره به ظرفیت‌های مرزی گفت: فعال‌سازی تعاملات اقتصادی دوغارون با افغانستان و ترکمنستان از اولویت‌های مناطق آزاد برای گسترش تولید و تجارت بین‌المللی است.
رضا مسرور دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در نشست با مدیران عامل مناطق آزاد تجاری صنعتی جدید، بر لزوم تمرکز بر تولید، تجارت و همکاری با کشورهای همسایه و تحویل به‌موقع صورت‌های مالی حسابرسی‌شده تأکید کرد.
وی با اشاره به اولویت‌های کاری مناطق آزاد، پیگیری جدی طرح جامع مناطق، تسریع در اخذ اسناد مالکیت، حل مسائل قراردادی با مشورت واحد حقوقی دبیرخانه، تکمیل فرآیند ثبت شرکت‌ها و تمرکز بر اجرای مأموریت‌های اصلی مدیران عامل را ضروری دانست و تصریح کرد: مناطق آزاد باید از ورود به موضوعات غیرمرتبط پرهیز کنند.
مسرور با تأکید بر ظرفیت‌های مرزی کشور، فعال‌سازی تعاملات اقتصادی مناطق آزاد قصر شیرین با عراق، دوغارون با افغانستان و ترکمنستان، و مازندران با کشورهای حاشیه خزر را مورد توجه قرار داد و گفت: هدف ایجاد مناطق آزاد، بهره‌گیری از ظرفیت‌های مرزی برای توسعه تولید و تجارت بین‌المللی است.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد همچنین از مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد جدید خواست با استفاده از توان استانداران و نمایندگان مجلس، پروژه‌های زیرساختی و سرمایه‌گذاری را پیش ببرند و در مسیر توسعه اقتصاد دیجیتال، فناوری‌های نوین و جذب سرمایه‌گذاری گام بردارند.
در این نشست، مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد تجاری صنعتی جدید گزارشی از وضعیت استقرار و عملیاتی شدن گمرک، سامانه ثبت شرکت‌ها، مجوزهای صادره، آخرین وضعیت طرح جامع، میزان تحقق بودجه مصوب و نحوه اجرای احکام و تبصره‌های مرتبط ارائه کردند.
