محمدرضا سلمانی ندوشن رئیس مرکز بهداشت در رابطه با مضرات نمک دریا و فواید نمک ید دارد توضیحاتی داد و گفت: بخش عمده نمک‌های موسوم به نمک دریا که در بازار عرضه شده، از اقیانوس‌ها گرفته نشده و از منابع داخلی مانند دریاچه نمک قم یا دریاچه سلطان استخراج شده که این منابع به‌دلیل تماس با فاضلاب و وجود فلزات سنگین، حاوی عوامل بیماری‌زا هستند و مصرف نمک تهیه‌شده از آن‌ها می‌تواند مشکلات جدی برای بدن ایجاد کند.
وی ادامه داد: با وجود اینکه برخی فروشندگان سودجو این محصول را با عنوان طب ایرانی یا طب اسلامی ایرانی توصیه می‌کنند، اما در منابع معتبر طب سنتی، از جمله کتاب مخزن‌الادویه نوشته حکیم خراسانی، نمک دریا را بدترین نوع نمک معرفی کرده است.
ضرورت مصرف نمک یددار تصفیه‌شده
سلمانی ندوشن اذعان کرد: یکی از عناصر ضروری برای بدن، ید است که نقش مهمی در تولید هورمون‌های تیروئید و تنظیم متابولیسم دارد، اگرچه ید از طریق مصرف مواد غذایی مانند ماهی، میگو، شیر، تخم‌مرغ و غلات نیز وارد بدن می‌شود، اما این مقدار غالباً نیاز روزانه را تأمین نمی‌کند. کمبود ید می‌تواند باعث اختلال در عملکرد غده تیروئید و بروز بیماری‌هایی همچون کم‌کاری تیروئید شود.
وی افزود: نمک یددار تصفیه‌شده که تحت نظارت و پایش مداوم سازمان غذا و دارو تولید می‌شود، روشی مطمئن برای جبران نیاز روزانه به ید است؛ در این فرآیند مواد مضر از نمک جدا شده و ید به آن افزوده می‌شود.
نکات مهم در نگهداری و مصرف نمک یددار
سلمانی ندوشن اظهار داشت: نمک یددار در ظروف غیرشفاف و به‌دور از نور و رطوبت نگهداری شود تا ید موجود در آن از بین نرود، همچنین بهتر است نمک را در مراحل پایانی پخت غذا اضافه کرد تا ید آن تخریب نشود. استفاده از نمک یددار در تمام سنین، از جمله در کودکان، ایمن و ضروری است.
محدودیت مصرف نمک برای پیشگیری از بیماری‌ها
رئیس مرکز بهداشت جنوب تهران در ادامه گفت: با وجود مزایای نمک یددار، مصرف بیش از حد نمک، اعم از یددار یا بدون ید می‌تواند خطر ابتلاء به فشار خون بالا و سرطان معده را افزایش دهد؛ نمک تنها در فرآیند پخت‌وپز و به میزان استاندارد باید استفاده شود و افراد از قرار دادن نمکدان بر سر سفره باید خودداری کنند.
وی مطرح کرد: رعایت نکاتی در مورد مصرف نمک می‌تواند ضمن تأمین ید مورد نیاز بدن، از بروز بیماری‌های ناشی از مصرف بی‌رویه نمک جلوگیری کند. محصولات دارای مجوز سازمان غذا و دارو و نشان سیب سلامت، تحت نظارت مستمر آزمایشگاهی قرار دارند و مصرف آن‌ها ایمن‌تر از فرآورده‌های فاقد مجوز است.
سلمانی ندوشن متذکر شد: نمک دریا اغلب از منابعی تهیه می‌شود که به فاضلاب و آلاینده‌های صنعتی آلوده است و فرآیند خشک‌کردن آب این منابع، نمکی تولید می‌کند که همراه با شن و ماسه و مواد مضر وارد بازار شده و به‌عنوان نمک سالم به مردم عرضه می‌شود. مقایسه این محصولات با نمک تصفیه‌شده استاندارد که تحت نظارت و پایش آزمایشگاهی قرار دارد، به هیچ عنوان منطقی نیست.
پایش سالانه ید در دانش‌آموزان
رئیس مرکز بهداشت جنوب تهران تصریح کرد: بر اساس برنامه‌های وزارت بهداشت، هر سال بخشی از دانش‌آموزان کشور تحت آزمایش سنجش ید ادرار قرار می‌گیرند تا وضعیت ید در جامعه بررسی شود. نتایج این پایش‌ها نشان می‌دهد که گروهی از دانش‌آموزان دچار کمبود ید هستند و در عین حال، تعداد اندکی نیز با مازاد ید در بدن مواجه‌اند. بررسی‌ها حاکی از آن است که تنها علت این افزایش، مصرف بیش از حد نمک است.
پیامدهای مصرف بی‌رویه نمک
سلمانی ندوشن در پایان خاطر نشان کرد: مصرف بیش از اندازه نمک، علاوه بر برهم زدن تعادل ید در بدن، می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، مشکلات کلیوی و بیماری‌های قلبی شود؛ همچنین شهروندان از نمک تصفیه‌شده یددار استاندارد استفاده کرده و میزان مصرف آن را به حداقل برسانند. حذف نمکدان از سفره و افزودن نمک در مراحل پایانی پخت غذا از جمله اقداماتی است که می‌تواند به حفظ سلامت کمک کند.
