به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فارس، از زمان آغاز جنگ در غزه و به ویژه پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، روند مهاجرت از اسرائیل به خارج به طور قابل توجهی افزایش یافته است. موج مهاجرتی که بیشتر شامل افراد تحصیل‌کرده و متخصصان حوزه‌های فناوری، پزشکی و سایر بخش‌های حیاتی است، نه تنها با بازگشت‌های اندک سال ۲۰۲۴ جبران نشده بلکه به نگرانی‌های جدی در مورد آینده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اسرائیل دامن زده است.
بر اساس آمارهای رسمی، نزدیک به یک میلیون اسرائیلی از سال ۲۰۲۰ به خارج از کشور رفته و بازنگشته‌اند. این موضوع بیانگر موج مهاجرتی معکوسی است که به شدت ساختار جمعیتی و اقتصادی کشور را تهدید می‌کند.
در سال ۲۰۲۴ بیش از ۸۲ هزار یهودی اسرائیلی به خارج مهاجرت کردند در حالی که تعداد بازگشت‌کنندگان به اسرائیل تنها ۵۶ هزار نفر بود؛ یعنی برای اولین بار در سال‌های اخیر، تعداد مهاجران از تعداد بازگشت‌کنندگان پیشی گرفته است. همچنین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که ۴۰ درصد از افرادی که هنوز در داخل اسرائیل زندگی می‌کنند، تمایل به ترک اسرائیل دارند.
این بحران مهاجرت در سایه ادامه جنگ در غزه و همچنین اصلاحات قضایی دولت نتانیاهو که موجی از اعتراضات داخلی و نگرانی‌های بین‌المللی را برانگیخته است، شدت یافته است. اصلاحات قضایی و تقویت نقش جریان‌های مذهبی راست‌گرا در حکومت، بسیاری از گروه‌های علمانی و تخصصی را نسبت به آینده دموکراسی و آزادی‌ها در اسرائیل نگران کرده است.
مهاجران از اسرائیل عمدتاً جوانان ۲۵ تا ۴۴ ساله و از میان گروه‌های علمی، فناوری و حرفه‌ای هستند که به دلایل متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تصمیم به ترک کشور گرفته‌اند. بیشتر این افراد از طبقه علمانی و کسانی هستند که توانایی و امکانات مالی برای مهاجرت به کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و اروپا را دارند.به گفته کارشناسان، این پدیده «هویت فرار نخبگان» است که تهدیدی جدی برای پیشرفت و نوآوری در اسرائیل به شمار می‌آید. در حالی که اسرائیل به عنوان کشوری پیشرفته در حوزه فناوری و امنیت سایبری شناخته می‌شود، فقدان این متخصصان می‌تواند آینده اقتصادی و امنیتی کشور را به خطر بیندازد.
پرفسور آرون چیخانوفر، برنده جایزه نوبل و از دانشمندان برجسته اسرائیل، با هشدار درباره این موج مهاجرت می‌گوید: «اگر تنها ۳۰ هزار نفر از این نخبگان کلیدی اسرائیل را ترک کنند، اسرائیل عملاً آینده‌ای نخواهد داشت.» او دلیل اصلی این وضعیت را سیاست‌های دولت راست‌گرای نتانیاهو و تضعیف نهادهای دموکراتیک می‌داند که باعث شده بخش‌های پیشرو جامعه احساس ناامنی و بی‌پناهی کنند.
همزمان با مهاجرت نخبگان، جریان خروج سرمایه‌ها از اسرائیل نیز با سرعت نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. طبق گزارش‌ها، اسرائیلی‌ها در نیمه اول سال ۲۰۲۴ بیش از ۷ میلیارد دلار سرمایه به خارج منتقل کرده‌اند که دو برابر میزان سه سال گذشته است. این موضوع با کاهش چشمگیر سرمایه‌گذاری‌های داخلی و رشد منفی تعداد میلیاردرهای اسرائیلی همراه شده است.مسئولان دولتی این وضعیت را ناشی از جنگ در غزه، اصلاحات قضایی و اخراج مدیران ارشد دولتی می‌دانند که اعتماد به ثبات اقتصادی و سیاسی کشور را به شدت کاهش داده است.
بسیاری از ثروتمندان و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به خارج منتقل کنند و در آنجا سرمایه‌گذاری نمایند.تنش‌های اجتماعی و دموگرافیکی؛ منازعات داخلی اسرائیل را تضعیف می‌کنداین بحران‌ها در حالی رخ می‌دهد که اسرائیل با مشکلات جمعیتی پیچیده‌ای نیز روبه‌رو است. رشد سریع جمعیت یهودیان متدین (حریدی‌ها) که غالباً خدمت نظامی انجام نمی‌دهند و نرخ تولد بالاتری دارند، در تضاد با کاهش جمعیت فعال و تحصیل‌کرده علمانی قرار گرفته است. این اختلافات داخلی، به همراه سیاست‌های دولت راست‌گرا، شکاف‌های عمیقی در جامعه ایجاد کرده و احساس ناامنی را در میان نخبگان افزایش داده است.
بحران فرار نخبگان و سرمایه‌ها، همراه با تنش‌های سیاسی و اجتماعی، اسرائیل را در معرض خطر جدی قرار داده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر این روند ادامه یابد، نه تنها بنیان‌های اقتصادی و امنیتی اسرائیل به خطر می‌افتد، بلکه پایه‌های دموکراسی و ثبات اجتماعی نیز دچار فروپاشی خواهد شد.از سوی دیگر، عدم توانایی در حفظ و جذب نیروی انسانی متخصص و سرمایه‌گذاری‌های داخلی، ممکن است اسرائیل را از جایگاه فعلی خود در فناوری و نوآوری جهان به شدت تنزل دهد و موجب بروز بحران‌های بزرگ‌تر اقتصادی و اجتماعی شود.آیا دولت اسرائیل توانایی مدیریت این بحران و بازگرداندن اعتماد و ثبات به کشور را خواهد داشت؟ پرسشی که پاسخ به آن، آینده این رژیم را رقم خواهد زد.
