همشهری آنلاین – گروه سیاسی: اندیشکده آمریکایی «نشنال اینترست» روز دوشنبه در گزارشی به بررسی پیامدهای تحولات اخیر در قفقازجنوبی پرداخت و به تصمیم‌سازان کاخ‌سفید توصیه کرد: «به‌جای اینکه روس‌ها را بیرون از گود نگه داریم، مشارکت دادن آنها در توافق نهایی کریدور زنگزور می‌تواند از یک تنش گسترده‌تر در آسیای‌مرکزی جلوگیری کند».
«برندون جی. ویچرت»، سردبیر ارشد حوزه امنیت‌ملی نشنال‌اینترست در این برآورد تحلیلی، دیدگاه ترامپ در حوزه سیاست‌خارجی را دارای پیوند وثیق با سیاست‌های تجاری و اقتصادی آمریکا می‌داند و از این موضوع به عنوان «دکترین ترامپ» یاد می‌کند.
او دکترین پیش‌گفته را با عنوان «ترجیح تجارت بر درگیری» خلاصه می‌کند و معتقد است: «این ایده اکنون ازسوی ترامپ و تیمش- که در کاخ‌سفید میزبان رهبران ارمنستان و جمهوری‌آذربایجان بودند و برای پایان دادن به درگیری طولانی‌مدت این دو کشور تلاش می‌کردند- در حال اجراست».
ویچرت در ادامه تصریح می‌کند که «براساس دیدگاه ترامپ، ایالات‌متحده در کریدور زنگور، که از ارمنستان عبور می‌کند و جمهوری‌آذربایجان را به منطقه نخجوان متصل می‌کند، «نقش امنیتی نرم» ایفا خواهد کرد».
ترامپ و آمریکا به دنبال چه هستند؟
سردبیر ارشد حوزه امنیت‌ملی نشنال‌اینترست در ادامه با تاکید بر اینکه «احمقانه است تصور کنیم تیم ترامپ صرفاً به‌دلیل منافع تجاری دراین حوزه اقدام می‌کند»، تاکید می‌کند که «دولت ترامپ به‌عنوان بخشی از توافق صلح، رابرت آمستردام، وکیل برجسته آمریکایی را به منطقه اعزام می‌کند تا یک وظیفه نظارتی خاص را انجام دهد و وضعیت واقعی حقوق‌بشر و دموکراسی را در آنجا بررسی کند».
ویچرت نقش‌آفرینی آمریکا در کریدور زنگزور را «حرکت بزرگ در صفحه شطرنج ژئوپلیتیک» ارزیابی می‌کند و معتقد است: «ترکیه و اسرائیل از اهداف باکو برای ایجاد یک مسیر زمینی اقتصادی، که جریان تجارت و انرژی را بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام برقرار می‌کند، حمایت می‌کنند. این مسیر از خاک ارمنستان می‌گذرد و نخجوان را از طریق راه‌آهن و جاده‌های جدید به کشور مادر متصل خواهد کرد».
او در ادامه به نقطه کانونی تحولات اخیر در حوزه قفقازجنوبی می‌پردازد و عنوان می‌کند: «نکته جالب ماجرا اینجاست؛ اگر جمهوری‌آذربایجان در تلاش‌های خود برای ایجاد کریدور زنگزور موفق شود، به تحقق هدف ایالات‌متحده و اسرائیل درراستای منزوی کردن اقتصادی ایران کمک خواهد کرد».
این کارشناس آمریکایی حوزه امنیت‌ملی در ادامه با تاکید بر اینکه راه‌اندازی کریدور زنگزور، ایران را از درآمدهای ترانزینی مهمی محروم می‌کند، براین اعتقاد است که «جمهوری‌آذربایجان پیش از این، نقش تعیین‌کننده‌ای در کمک به آمریکا و اسرائیل در راستای کاهش قدرت ایران ایفا کرده‌است».
ادعای تازه درباره همکاری باکو با تل‌آویو
«برندون جی. ویچرت» در ادامه به نقش جمهوری‌آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه رژیم‌صهیونیستی اشاره می‌کند؛ موضوعی که مقام‌های باکو آن را انکار می‌کنند؛ «پهپادها و جنگنده‌های اسرائیلی در طول جنگ ۱۲روزه بین اسرائیل و ایران در ماه گذشته، حملات ویرانگر متعددی را از خاک جمهوری‌آذربایجان به ایران انجام دادند».
او ادامه می‌دهد: «با توجه به فرصتی که برای تثبیت جایگاه جمهوری‌آذربایجان در اردوگاه غرب به دست آمد، اقدام‌های باکو علیه جامعه مسیحیان این کشور تا حد زیادی نادیده گرفته شد؛ امتیازی که در راستای دستیابی به هدف بزرگ ژئوپلیتیکی «تغییر ژئوپلیتیک قفقاز به نفع غرب» داده شد».
ویچرت همچنین ضمن اشاره به راهبرد تل‌آویو برای «مهار ژئواکونومیکی ایران»، از یکی دیگر از اهداف آمریکا پرده برمی‌دارد؛ «با راه‌اندازی کریدور زنگزور، ترامپ به تلاش چین برای تسلط بر مسیرهای تجاری اوراسیا آسیب می‌رساند».
روس‌ها را باید سهیم کنیم
سردبیر ارشد حوزه امنیت‌ملی نشنال‌اینترست در ادامه بر ضرورت سهیم کردن روسیه در «معامله زنگزور» هم اشاره می‌کند و معتقد است: «روس‌ها از مهره‌های اصلی در اوراسیا هستند. مسکو همیشه آسیای مرکزی را به‌عنوان حیاط خلوت خود درنظر گرفته‌است. این روسیه در ارمنستان یک پایگاه نظامی بزرگ دارد که نقش نظامی مسکو در این منطقه را پررنگ کرده‌است».
ویچرت براین اساس به تصمیم‌سازان آمریکایی توصیه می‌کند که «به‌جای اینکه روس‌ها را بیرون از خیمه غرب نگه داریم، سهیم کردن مسکو در درصدی از سود کریدور زنگزور، می‌تواند دولت پوتین را راضی نگه دارد و از یک تنش گسترده در آسیای‌مرکزی جلوگیری کند».
وی با تاکید بر اینکه چنین اقدامی می‌تواند مسکو را از حمایت همه‌جانبه از تهران منصرف کند، تاکید می‌کند که اشتباه بزرگ دوران پس از جنگ سرد، یعنی «امتناع غرب از وارد کردن کامل مسکو به جمع غربی‌ها» نباید تکرار شود، چراکه «رفتار رهبران غربی بود که زمینه‌ساز نارضایتی فعلی میان مسکو و واشنگتن شده‌است».
