گاردین نوشت: کریدوری که از جنوب ارمنستان عبور می‌کند، آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان متصل خواهد کرد؛ خواسته‌ای دیرینه برای باکو. ایالات متحده این کریدور را تحت حاکمیت ارمنستان، اما با یک اجاره ۹۹ ساله اداره خواهد کرد که موازنه قدرت در منطقه را تغییر می‌دهد. برخی از مفسران ایرانی این توافق را معادل «خفگی ژئوپولیتیک ایران در منطقه» دانسته‌اند.
به گزارش انتخاب، کنترل این کریدور که در امتداد مرز بین ارمنستان و شمال ایران قرار دارد، تاکنون بزرگ‌ترین مانع برای توافق صلح میان دو کشور بوده است.
این توافق همچنین ضربه‌ای دیگر به نفوذ رو به افول روسیه در منطقه به شمار می‌رود، زیرا نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، کشور با اکثریت مسیحی خود را به سمت غرب و در نهایت اتحادیه اروپا هدایت می‌کند. روسیه – که هنوز یک پایگاه نظامی در ارمنستان دارد – به نظر می‌رسد نتوانسته در برابر ابتکار ترامپ مقاومت کند، بخشی به دلیل درگیری‌هایش در اوکراین.
ایران کار چندانی از دستش برنمی‌آید تا مانع توافقی شود که ایالات متحده، ارمنستان و آذربایجان آن را در راستای منافع مشترک خود می‌بینند.
ارمنستان و آذربایجان از اواخر دهه ۱۹۸۰ درگیر مناقشه بوده‌اند، زمانی که قره‌باغ کوهستانی، منطقه‌ای آذربایجانی که عمدتاً توسط ارامنه ساکن شده بود، با حمایت ارمنستان از آذربایجان جدا شد. آذربایجان، که قدرت نظامی برتر بوده و عمدتاً به‌صورت یک دیکتاتوری اقتدارگرا اداره می‌شود، در سال ۲۰۲۳ با زور کنترل کامل منطقه را بازپس گرفت که این امر باعث شد تقریباً همه ۱۲۰ هزار ارمنی ساکن این منطقه به ارمنستان فرار کنند.
در بخش نوآورانه‌تر این توافق، یک کنسرسیوم آمریکایی – که هنوز تشکیل نشده – کنترل یک کریدور ترانزیتی به طول ۲۰ مایل را که آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند، به دست خواهد گرفت. این مسیر «جاده ترامپ برای صلح و پیشرفت بین‌المللی» نام خواهد گرفت.
این پیشنهاد که نخستین بار در دوران دولت بایدن مطرح شد، چشم‌انداز حضور ایالات متحده درست در مرز ایران را به همراه دارد. تهران نگران است که چنین توسعه‌ای بتواند دسترسی‌اش به دریای سیاه و همچنین به اروپا از طریق گرجستان را قطع کند.
گشایش بیشتر مرز با ترکیه می‌تواند ارمنستان را وارد پروژه «دالان میانی» کند، یک مسیر تجاری بین اروپا و چین که روسیه و ایران را دور می‌زند. رهبران ارمنستان مدت‌هاست منافع اقتصادی این پروژه را برای کشور محصور در خشکی خود دیده‌اند.
