به گزارش بهداشت نیوز به نقل از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، تاب آوری در کودکان، توانایی آنان برای کنار آمدن با شرایط سخت و بازگشت به وضعیت عادی پس از تجربه بحران‌هایی مانند جنگ، بلایای طبیعی، از دست دادن عزیزان یا بی‌ثباتی های اجتماعی استغ این ویژگی به آنها کمک می کند که در برابر فشارهای روانی دچار فروپاشی نشوند و از نظر هیجانی، اجتماعی و شناختی سالم رشد کنند.
اهمیت تاب‌آوری در کودکان در شرایط بحران
کودکان به دلیل آسیب پذیری بیشتر روانی و ناتوانی در درک کامل شرایط بحرانی، نیازمند حمایت های روانی-اجتماعی هدفمند هستند؛ تاب آوری به کودکان کمک می کند احساس امنیت، کنترل و امید را حفظ کنند؛ مطالعات متعددی نشان داده که کودکان تاب آور، در مقایسه با سایرین، سازگاری روانی بیشتری دارند، کمتر دچار اختلالات اضطرابی و افسردگی می شوند و در بلندمدت موفق تر عمل می کنند.
عوامل مؤثر در تقویت تاب‌آوری کودکان
وجود یک رابطه حمایتی و پایدار با والدین یا مراقبان اصلی
مهارت های خودتنظیمی هیجانی (مانند مدیریت خشم، غم، اضطراب)
حس تعلق، مشارکت و معنا در خانواده و جامعه
فرصت برای بازی، خلاقیت و ابراز احساسات
ساختار و نظم در زندگی روزمره (روتین مشخص)
راه‌های ایجاد و افزایش تاب‌آوری در کودکان؛ راهکارهای کاربردی برای والدین و مراقبان
برقراری رابطه ای امن و حمایت‌گرانه: گوش دادن فعال، در آغوش گرفتن و اطمینان دادن به کودک درباره امنیت او، پایه های اصلی ایجاد احساس ایمنی روانی در کودک هستند.
کمک به شناسایی و بیان احساسات: والدین باید به کودک کمک کنند احساسات خود را بشناسد و آنها را بدون ترس بیان کند؛ استفاده از بازی، نقاشی یا داستان گویی در این زمینه بسیار مفید است.
ایجاد روتین روزانه: داشتن برنامه روزانه منظم برای خواب، غذا، بازی و مطالعه، به کودک حس ثبات و پیش بینی پذیری می دهد که برای آرامش ذهن ضروری است.
تقویت نقاط قوت و توانایی های کودک: تشویق کودک به مشارکت در کارهای ساده، تحسین تلاش هایش و توجه به پیشرفت های کوچک، اعتماد به نفس او را افزایش می دهد.
آموزش مهارت های حل مساله و تصمیم گیری: کودکان را می توان به شیوه های ساده با مهارت هایی مانند انتخاب بین دو گزینه، فکر کردن به نتیجه رفتارها و پیدا کردن راه حل، آموزش داد.
محدود کردن مواجهه کودک با اخبار و اطلاعات استرس زا: نباید کودک در معرض اخبار ناراحت کننده یا تصاویر خشونت آمیز قرار گیرد؛ توضیح شرایط با زبانی ساده و امن برای کودک، ضروری است.
دکتر «مهین نظری» عضو هیات علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز
