به گزارش خبرگزاری مهر، گروه اقتصاد- فاطمه امیراحمدی: محصولات لبنی امسال بسیار گران شدند. به گفته دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی در چند سال اخیر بخشی از شیرهای تحویل بازار، برگشت می‌شود. رضا باکری عنوان کرد که شیر خام مازاد در کارخانجات تبدیل به انواع صنایع لبنی از جمله شیر خشک صنعتی و صادر می‌شود. به گفته وی، در چند سال اخیر سهم تولید و صادرات شیر خشک بیشتر شده چون بازار کشور همسایه ایران مثل عراق هم به لحاظ محصولات لبنی اشباع شده است.
چرا با وجود تولید فرآورده‌های لبنی، مازاد نیاز بازار و ریزش بازار تقاضا، باز هم تولیدکنندگان، قیمت محصولات خود را در چند نوبت و بعضاً هفتگی افزایش دادند؟ چرا با وجود تخصیص یارانه از سوی دولت به فرآورده‌های لبنی این محصولات تبدیل به شیر خشک و صادر می‌شود؟ این در حالی است که سرانه مصرف لبنیات نیز در کشور بسیار پایین آمده است.
علی‌احسان ظفری، مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور در پاسخ به این پرسش که چرا نتوانستیم با توجه به نیاز مردم به فرآورده‌های لبنی، بازار تقاضا را حفظ کنیم و چرا باید با وجود تخصیص یارانه، شیر خام تبدیل به شیرخشک صنعتی شده و صادر شود، به خبرنگار مهر گفت: سیاست دولت در کنترل قیمت‌ها در واحدهای دامداری ضعیف بوده است.
وی افزود: شیر عمدتاً در اختیار شرکت‌های شبه‌دولتی قرار گرفته و آنها هم با لابی‌گری اهداف خود را در افزایش قیمت شیر خام دنبال می‌کنند.
وی اظهار کرد: در حال حاضر بیشترین ارز کشور برای نهاده‌های دامی هزینه می‌شود؛ ارزی با قیمت دولتی. هنگامی که دولت به نهاده‌های دامی یارانه می‌دهد با تخصیص ارز ارزان‌قیمت، محصول این تخصیص یارانه باید در اختیار عموم مردم قرار گیرد نه در اختیار یک قشر خاص که دامدار هستند.
مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور اضافه کرد: تولیدی که حاصل تخصیص این یارانه است با قیمت آزاد در بازار جهانی به فروش می‌رسد. به این ترتیب یارانه‌ای که به اسم مردم پرداخت می‌شود برای گروه خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولیدات لبنی که حاصل تخصیص یارانه است با قیمت آزاد در بازار جهانی به فروش می‌رسد
این مسئول صنفی با اشاره به سرانه مصرف لبنیات در کشور، تصریح کرد: در نتیجه این رویه یعنی پرداخت یارانه و خارج شدن کالا از کشور، سرانه مصرف بسیار پایین آمده است.
کاهش بیش از ۵۰ درصدی سرانه مصرف
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور یادآور شد: در سال ۱۳۸۹ زمانی که شیر یارانه‌ای توزیع می‌شد بعد از هدفمند کردن یارانه‌ها و کوچک شدن سفره مردم به طور میانگین سرانه مصرف لبنیات در کشور ۱۳۰ کیلو گرم بود. اما متأسفانه امروز این عدد زیر ۵۰ کیلو گرم است.
وی با اشاره به عدم تأمین پروتئین و کلسیم مورد نیاز افراد جامعه، افزود: این آسیبی است که در نهایت به سلامت جامعه وارد می‌شود و دولت ناگزیر است دارو، تخت بیمارستان و… وارد کند. این تبعات مدیریتی دستگاه‌های مرتبط است که باید آن را مدیریت کرد
سرانه مصرف لبنیات در کشور از ۱۳۰ کیلو گرم در سال ۱۳۸۹ متأسفانه امروز به زیر ۵۰ کیلو گرم رسیده است
ظفری در ادامه سخنان خود با بیان اینکه تولید فقط یک حلقه ندارد و یک زنجیره تولید را مدیریت می‌کنند، گفت: امسال هم متأسفانه دوباره وزارت جهاد کشاورزی تحت فشار دامداران قیمت شیر را بدون حضور تشکل‌هایی که در این زنجیره، تولید دارند، در شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی مطرح و افزایش قیمت را مصوب کرد؛ در حالی که باید نظرات تمام حلقه‌ها شنیده می‌شد.
وی ادامه داد: بنابراین با این مصوبه سفره مردم کوچک‌تر شد و ارز یارانه‌ای تخصیص داده شده با صادرات از کشور خارج می‌شود.
این مسئول صنفی اظهار کرد: به استثنا چند برند مطرح، کل واحدهای لبنی کشور به دلیل اینکه مردم قدرت خرید ندارند یکی پس از دیگری در حال تعطیل شدن هستند.
چرا با وجود کاهش سرانه مصرف، تولید شیر افزایش یافته است
به گفته معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی، برخی واحدهای صنعتی دامپروری کشور از نظر رکورد تولید در جایگاهی بالاتر از کشورهای اروپایی قرار دارند.
وزارت جهاد باید بگویند چرا مقدار شیر افزایش یافته است؟ آیا این افزایش تولید شیر در سفره مردم هم تأثیر داشته یا شاهد کاهش آن در مصرف روزانه مردم هستیم
محمدابراهیم حسن‌نژاد اظهار کرد، ایران از نظر کیفیت تولید شیر در رده کشورهای برتر بوده و عملکرد بخش تولید شیر قابل توجه است. در حال حاضر سالانه ۱۲.۸ میلیون تن شیر در کشور تولید می‌شود و با احتساب صادرات ۲.۴ میلیون تنی، سرانه مصرف داخلی حدود ۱۲۰ کیلو گرم است.
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود افزایش تولید شیر، این تولیدات تبدیل به فرآورده لبنی با ارزش افزوده بالا و سپس صادر نمی‌شود که حداقل درآمدی نصیب کشور شود، گفت: در این خصوص باید وزارت جهاد کشاورزی پاسخ دهد. باید بگویند چرا مقدار شیر افزایش یافته است؟ آیا دلیل این افزایش، ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی است؟ آیا این افزایش تولید شیر در سفره مردم هم تأثیر داشته یا شاهد کاهش آن در مصرف روزانه مردم هستیم؟ فروش شیر در قالب شیرخشک صنعتی چه سودی برای کشور دارد؟ آیا غیر از این است که فقط تعداد محدودی در حال استفاده از این سود هستند؟
تبدیل قیمت ارز ترجیحی و تبعات آن در بازار گوشت قرمز
یارانه ترجیحی ۴۲۰۰ واردات نهاده‌های دامی در سال ۱۴۰۱ حذف شد و امروز قیمت گوشت قرمز به هر کیلو گرم حدود یک میلیون تومان رسیده است. چه تضمینی وجود دارد با حذف این یارانه به طور کامل از نهاده‌های دامی فرآورده‌های لبنی ارزان شوند؟
ظفری در پاسخ به این پرسش گفت: واردات گوشت تا پیش از جنگ ۱۲ روزه در حال انجام بود؛ در واقع هم ارز ترجیحی برای واردات نهاده دامی پرداخت می‌شد و هم واردات گوشت داشتیم. ارز می‌دهیم تا محصول نهایی ارزان تولید شود اما این پروتئین تولیدی (شیر خام) در قالب شیرخشک صنعتی از کشور خارج می‌شود. چرا اجازه می‌دهیم این پروتئین از کشور خارج شود؟
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور درباره راهکار برون رفت از این وضعیت، گفت: با وجود تولید بیشتر شیر باید نتایج این تغییر را در بازار مصرف ببینم.
شیرخشک صنعتی توسط واحدهای شبه‌دولتی و گاوداری‌های بزرگ صاحب کارخانه در حال تولید است که محصولات را هم با وجود یارانه به قیمت روز به فروش می‌رسانند
وی افزود: دولت باید یارانه‌ای که به واردات نهاده دامی اختصاص داده مستقیم به مردم برای خرید فرآورده‌های لبنی بدهد. مثل سال‌های قبل که شیر، پنیر و… با یک چهارم یا یک پنجم قیمت تمام شده در اختیار عموم مردم قرار می‌گرفت. این موضوع باید عملیاتی شود تا سرانه مصرف تغییر کند. از سوی دیگر یک قیمت منطقی برای تولیدات دامی وجود داشته باشد نه اینکه امروز دامدار با وجود داشتن ارز ترجیحی نهاده دامی، شیر را بالاتر از قیمت‌های جهانی به فروش برساند.
این مسئول صنفی با بیان اینکه برخی از دامداران هم صاحب دامداری هستند و هم کارخانه پودر (تولید شیرخشک صنعتی) دارند، اظهار کرد: ارز را می‌گیرند و محصولات را با قیمت بالا به بازار عرضه می‌کنند. در واقع شیرخشک صنعتی توسط واحدهای شبه‌دولتی و گاوداری‌های بزرگ صاحب کارخانه در حال تولید است که محصولات را هم با قیمت روز به فروش می‌رسانند.
این مسئول صنفی با بیان اینکه اگر محصولات لبنی مثل شیر، پنیر و… با یک چهارم یا یک پنجم قیمت فعلی به دست مردم برسد طی یک سال سرانه مصرف ۳ برابر می‌شود، ادامه داد: در حال حاضر سرانه مصرف جهانی لبنیات ۳۶۰ کیلو گرم است. حتی در کشورهای ضعیف بین ۲۰۰ تا ۲۸۰ کیلو گرم گزارش می‌شود. اما این عدد در کشور ما زیر ۵۰ کیلو گرم است.
ضرورت نظارت بر افزایش قیمت‌ها به بهانه ویتامین‌ها
امسال یکی از بهانه‌ها در افزایش قیمت‌ها چه در بازار روغن و چه فرآورده‌های لبنی افزودن انواع ویتامین د ۳، امگا ۳ و… است.
وزارت بهداشت باید پاسخ دهد که آیا منطقی است برای ویتامین‌های افزوده در فرآورده‌های لبنی، مردم این مبلغ پول پرداخت کنند؟ آیا این بهانه‌ای نیست برای کوچک کردن سفره مردم به واسطه بالا رفتن قیمت‌ها؟ متولی امر که چنین مجوزی صادر می‌کند باید پاسخ این پرسش‌ها را بدهد
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور در پاسخ به این پرسش چرا با وجود ریزش بازار تقاضا تولیدکنندگان با بهانه افزودن انواع ویتامین، قیمت‌ها را افزایش چندباره داده‌اند، گفت: در این خصوص دستگاه‌های نظارتی نباید اجازه دهند. مگر می‌شود بدون اجازه وزارتخانه و سازمان ملی استاندارد تولیدکنندگان مبادرت به افزودن ویتامین و افزایش قیمت‌ها کنند. دولت اگر تشخیص می‌دهد این امر غیرمنطقی است نباید مجوز صادر کند.
ظفری در پرسشی دیگر مبنی بر اینکه آیا این ویتامین‌ها به معنی واقعی در این محصولات وجود دارد و برای سلامت مصرف کنندگان مفید است همچون قرص‌های ویتامینه، عنوان کرد: در این خصوص وزارت بهداشت باید پاسخ دهد. آیا منطقی است برای این ویتامین، مردم این مبلغ پول پرداخت کنند؟ آیا این بهانه‌ای نیست برای کوچک کردن سفره مردم به واسطه بالا رفتن قیمت‌ها؟ آیا دستگاه‌ها باید اجازه دهند هر کس، هر کاری خواست در بازار کالاهای اساسی انجام دهد؟ دستگاه متولی که چنین مجوزی صادر می‌کند باید پاسخ این پرسش‌ها را بدهد.
این مسئول صنفی در ادامه سخنان خود، عنوان کرد: در حال حاضر از ۱۲۰۰ کارخانه فعال حدود ۳۰۰ کارخانه تا ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند و بسیاری هم با کمتر از این ظرفیت در حال فعالیت هستند.
خلأ بهره‌وری و قیمت تمام شده بالا
این مسئول صنفی درباره چرایی پایین بودن بهره‌وری در تولید فرآورده‌های لبنی کشور، اظهار کرد: کشوری هستیم که چندین سال است تحریم بوده و ماشین آلات و تجهیزات به روز وارد نمی‌شود. حتی لوازم یدکی نمی‌آید. بنابراین نمی‌شود بهره‌وری در تولید کشور را با دنیا مقایسه کرد.
ظفری ادامه داد: تحریم‌ها، بازار نابه‌سامان، نرخ تورم و… باعث شده تا تولید نتواند جایگاه اصلی خود را حفظ کند. قیمت تمام شده تولید در کشورهایی چون عربستان، قطر، دوبی، کویت و ترکیه چقدر است و در ایران چقدر تمام می‌شود؟ تولیدکننده ما ده‌ها برابر آنها در حال هزینه کردن است.
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور در پایان تاکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی برای کاهش نوسان در بازار کالاهای اساسی باید تصمیمات را بر اساس نظر کارشناسان تمام حلقه‌های زنجیره تولید اتخاذ کند نه بر مبنای نگاه یک حلقه.
