گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: ترکیه پس از سقوط دولت بشار اسد در سوریه با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی و همکاری با قطر، گام بلندی برای تبدیل‌شدن به قطب انرژی منطقه برداشته است.
خط لوله گاز ترکیه-سوریه، سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی عربستان و امارات، و تغییر معادلات ژئواکونومیک، این کشور را به بازیگر کلیدی جدیدی در خاورمیانه بدل کرده است. ترکیه در شرایطی قصد دارد از این فرصت نهایت استفاده را داشته باشد که چالش های جدی نیز در پیش دارد.
آغاز پروژه گاز و برق ترکیه در سوریه
۳۰ جولای ۲۰۲۵: آلپ‌ارسلان بایراکتار وزیر انرژی ترکیه، از آغاز صادرات گاز آذربایجان به حلب از طریق کیلیس از دوم اوت خبر داد.
خط لوله ترکیه-سوریه با پشتیبانی مالی قطر برای جبران کمبود برق سوریه راه‌اندازی شد.
ترکیه پس از تکمیل پروژه، ۹۰۰ مگاوات برق برای ۱.۶ میلیون خانوار سوری و سالانه ۲ میلیارد متر مکعب گاز صادر می‌کند.
اهداف استراتژیک و رقابت منطقه‌ای
حمایت قطر از این طرح جنبه اقتصادی و استراتژیک دارد و مسیر مستقیم به اروپا ایجاد می‌کند.
این اقدام به تقویت روابط با ترکیه و مقابله با پروژه‌های انرژی عربستان و امارات کمک می‌کند.
ترکیه با خطوط لوله موجود (تاناپ، ترک‌استریم، باکو–تفلیس–جیهان و کرکوک–جیهان) در موقعیتی کلیدی برای کنترل مسیرهای انرژی خاورمیانه قرار گرفته است.
سرمایه‌گذاری‌های عربی و بازگشت اروپا به دمشق
عربستان ۴۷ قرارداد به ارزش ۶.۴ میلیارد دلار در سوریه امضا کرده و هدف ایجاد ۲۰۰ هزار شغل دارد.
سوریه ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت جذب کرده، شامل ۴ میلیارد دلار برای فرودگاه دمشق (قطر) و ۲ میلیارد دلار برای متروی دمشق (امارات).
آلمان، ایتالیا، نروژ و فرانسه روابط دیپلماتیک با دولت موقت سوریه را آغاز کرده و کمک‌های مالی وعده داده‌اند.
چالش‌های پیش روی آنکارا
- وابستگی به سوریه: طرح‌های ترکیه تا اندازه زیادی به تحولات داخلی سوریه گره خورده است، کشوری که همچنان بی‌ثبات است و خطر درگیری یا فروپاشی در آن جدی است.
- رقابت و حساسیت کشورهای خلیج فارس: عربستان سعودی و امارات متحده عربی ممکن است مسیرهای انرژی تحت کنترل ترکیه را تهدیدی برای منافع خود ببینند.
- تغییرات در معادلات ژئوپلیتیک جهانی
- ادامه جنگ روسیه و اوکراین که بازار انرژی اروپا را ناپایدار کرده است.
- تنش‌های مداوم در دریای سرخ، خلیج فارس و تنگه هرمز که ممکن است بر مسیرهای صادرات تأثیر بگذارد.
