به گزارش بهداشت نیوز، دوران بلوغ، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل رشد، با تغییرات گسترده‌ای در جسم، ذهن و رفتار نوجوانان همراه است. بسیاری از والدین در این دوران با چالش‌هایی مانند پرخاشگری، افسردگی، کاهش تمرکز، جوش‌های پوستی، بی‌خوابی یا تغییرات اشتها در فرزند خود مواجه می‌شوند.
در حالی‌که طب مدرن تمرکز زیادی بر جنبه‌های هورمونی این تغییرات دارد، طب سنتی ایرانی نگاهی جامع‌تر به موضوع دارد و این تحولات را ناشی از افزایش حرارت و رطوبت طبیعی بدن و تغییر در مزاج غالب نوجوان می‌داند.
دکتر زهره کریمی، متخصص طب ایرانی، در گفت‌وگو با ما توضیح می‌دهد:
«در دوران بلوغ، مزاج نوجوان از حالت "کودکی" که معمولاً سرد و تر است، به سمت گرمی و خشکی متمایل می‌شود. همین تغییر، اگر با تغذیه و سبک زندگی صحیح همراه نباشد، می‌تواند به بروز اختلالاتی مانند آکنه، خشم‌پذیری، بی‌خوابی یا ضعف اعصاب منجر شود.»
مهم‌ترین تدابیر طب سنتی برای دوران بلوغ:
۱. تغذیه‌ی متعادل مزاج
نوجوانان در این سن به غذای زیاد گرایش دارند، اما مصرف زیاد غذاهای با طبع گرم مانند فست‌فودها، تنقلات تند، گوشت قرمز و نوشیدنی‌های محرک می‌تواند موجب افزایش گرمی و خشکی بدن و در نتیجه، پرخاشگری، بی‌خوابی یا آکنه شود. توصیه می‌شود:
کاهش مصرف فلفل، سرخ‌کردنی‌ها، شکلات و نوشابه
استفاده بیشتر از میوه‌های تازه، سبزیجات، آش‌های ملایم و لبنیات گرم‌مزاج (مثل شیر با عسل یا دارچین)
پرهیز از پرخوری و بی‌نظمی در وعده‌های غذایی
۲. ورزش و تحرک روزانه
ورزش سبک و منظم، مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری، به خروج مواد زاید از بدن و تنظیم خلق‌وخو کمک می‌کند. بی‌تحرکی در این سن می‌تواند باعث تجمع سودا یا بلغم و بروز افسردگی یا رخوت شود.
۳. تنظیم خواب و بیداری
نوجوانان به‌طور طبیعی به خواب بیشتر نیاز دارند، اما دیرخوابیدن و دیر بیدار شدن می‌تواند مزاج آن‌ها را به‌هم بزند. خواب شبانه پیش از نیمه‌شب برای تعادل هورمونی، رشد و آرامش روان ضروری است.
۴. حمایت روانی و کاهش استرس
از نگاه طب سنتی، حالات روانی مانند غم، اضطراب یا خشم مستقیماً بر اندام‌های بدن اثر می‌گذارند، به‌ویژه در این سن که مزاج فرد در حال تثبیت است. والدین باید:
به نوجوان فرصت ابراز احساسات دهند
از سرزنش یا مقایسه‌ی مداوم پرهیز کنند
فضای گفت‌وگو و گوش‌دادن را فراهم کنند
۵. استفاده متعادل از داروهای گیاهی
گیاهانی مانند گل گاوزبان، سنبل‌الطیب، اسطوخودوس، یا بادرنجبویه در کاهش اضطراب، بهبود خواب و تنظیم خلق مؤثرند، اما باید با تشخیص و دوز صحیح مصرف شوند.
جمع‌بندی:
طب سنتی ایرانی، دوران بلوغ را نه فقط یک مرحله گذرا، بلکه یک «فرصت مهم برای ساخت زیربنای سلامت آینده» می‌داند. رویکرد این مکتب بر پایه‌ی تعادل، اعتدال و شناخت مزاج فردی است؛ چیزی که می‌تواند نوجوان را در این مسیر پرچالش، ایمن‌تر و آگاه‌تر همراهی کند.
