به گزارش رکنا، سنگ کیسه صفرا یکی از مشکلات شایع بهداشتی است که افراد زیادی را در سراسر جهان گرفتار کرده است. این عارضه هنگامی رخ میدهد که مواد موجود در صفرا، بهویژه کلسترول، به شکل کریستال درآمده و به تدریج تبدیل به سنگ میشوند. اگرچه بسیاری از مبتلایان علائمی ندارند، اما در مواردی این سنگها میتوانند موجب دردهای شدید، التهاب یا حتی نیاز به جراحی شوند. آمارها نشان میدهند که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد بزرگسالان در اروپا و ۳ تا ۵ درصد جمعیت آسیا و آفریقا به این عارضه مبتلا هستند. همچنین، زنان بهویژه پس از یائسگی، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
دلایل متعددی میتواند به بروز این بیماری منجر شوند؛ از جمله ترشح بیش از حد کلسترول در صفرا، کاهش حرکت صفرا در کیسه صفرا و شرایطی مانند چاقی یا مقاومت به انسولین. با این حال، پژوهشها در سالهای اخیر نشان دادهاند که ترکیباتی به نام «آنتیاکسیدانها» در رژیم غذایی میتوانند نقشی مؤثر در پیشگیری از تشکیل سنگهای صفراوی ایفا کنند. آنتیاکسیدانها با کاهش آسیبهای سلولی ایجادشده توسط رادیکالهای آزاد از سلولها محافظت میکنند. موادی مانند ویتامینهای A، C و E و ترکیبات گیاهی مثل کاروتنوئیدها نمونههایی از آنتیاکسیدانهای شناختهشده هستند که میتوانند در سلامت کیسه صفرا تأثیرگذار باشند.
زهرا یاری، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همراه تیمی از پژوهشگران، مطالعهای را به منظور بررسی تأثیر آنتیاکسیدانهای غذایی بر کاهش احتمال سنگ کیسه صفرا انجام دادهاند. برای این تحقیق، اطلاعات تغذیهای دو گروه شامل ۱۸۹ نفر مبتلا به سنگ صفرا و ۳۴۲ نفر سالم جمعآوری شده و با استفاده از پرسشنامهای که حاوی سوالاتی درباره عادات غذایی افراد و شامل ۱۶۸ نوع ماده خوراکی مختلف بود، تحلیل گردید.
نتایج این پژوهش نشان داد که دریافت بیشتر ویتامین A، ویتامین C، بتاکاروتن و کاروتنوئیدها به طور مشهودی با کاهش خطر ابتلا به این بیماری ارتباط دارد. به طوری که مصرف بیشتر این مواد میتواند خطر ابتلا را تا ۸۰ درصد کاهش دهد.
علاوه بر آنتیاکسیدانها، مصرف مواد معدنی از جمله روی، منگنز، منیزیم و سلنیوم نیز بر کاهش خطر این بیماری تأثیر مثبت داشت. همچنین، بررسیها نشان داد که ویتامین E و عنصر مس نیز در کاهش خطر نقش معناداری دارند.
یافتههای این تحقیق که در مجله «علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران» منتشر شده، تأیید میکنند که رژیم غذایی غنی از آنتیاکسیدان میتواند نقش چشمگیری در پیشگیری از سنگ کیسه صفرا ایفا کند. این ترکیبات با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو سلولها را از آسیب مصون داشته و با بهبود تعادل صفرا و کاهش سطح کلسترول در آن، از تشکیل سنگ جلوگیری میکنند.
برخی از تحقیقات دیگر نیز نتایج این مطالعه را تأیید کردهاند. برای مثال، ویتامین E خاصیت محافظتی بهویژه در زنان دارد یا ویتامین A نقش مهمی در کاهش اشباع کلسترول ایفا میکند. بنابراین، گنجاندن منابع غذایی سرشار از آنتیاکسیدانها در رژیم روزانه میتواند راهکاری ساده اما مؤثر برای پیشگیری از این بیماری باشد. این توصیه بهخصوص برای زنان، افراد سالمند و کسانی که اضافهوزن دارند، اهمیت بیشتری پیدا میکند.