خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: روزهای منتهی به اربعین که می‌رسد، همدان رنگ و بوی دیگری پیدا می‌کند، در ورودی‌ها و خروجی‌های شهر، از جاده ساوه گرفته تا ابتدای مسیر نهاوند، از محور کرمانشاه تا جاده ملایر و شهر مریانج که پایتخت عشق امام حسین (ع) ردپای عشق به حسین (ع) در جای‌جای جاده‌ها دیده می‌شود.

پرچم‌های سیاه و سبز، با نقش «یا حسین» و «یا اباعبدالله» در باد می‌رقصند و صدای نوحه‌خوانی از بلندگوهای موکب‌ها، با صدای عبور کاروان‌های زائران گره می‌خورد.

همدان، به واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش، یکی از مسیرهای مهم زائران اربعین به سوی مرز مهران و خسروی است. مردمی که در این مسیر خدمت می‌کنند، می‌دانند که بسیاری از رهگذران، صدها کیلومتر راه آمده‌اند و صدها کیلومتر دیگر در پیش دارند؛ برای همین است که موکب‌هایشان، فقط یک مکان پذیرایی نیست، بلکه پناهگاهی کوتاه برای دل و جان زائر است.

در ورودی شرقی شهر، موکب «خادمین زینب» در جورقان و قبل از آن در روستاهای ورودی شهر مانند گره چاقه و امزاجرد از صبح زود بخار چای آتشی‌اش را به هوا فرستاده. بوی هل و دارچین چای تازه‌دم آن‌قدر قوی است که حتی رانندگانی که قصد توقف ندارند، وسوسه می‌شوند پایشان را روی ترمز بگذارند. مردی میانسال که مشغول پر کردن لیوان‌هاست، می‌گوید: «این چای، گرمایی برای دل زائر است؛ ما شاید نتوانیم تا کربلا همراهی‌شان کنیم، ولی همین چند دقیقه خدمت هم برایمان افتخار است.»

چند کیلومتر جلوتر، موکب «راهیان عشق» دیگی از حلیم داغ را روی آتش گذاشته؛ جوانان داوطلب با ظرف‌های پلاستیکی، سهم هر رهگذر را پر می‌کنند. آن‌طرف، ایستگاه توزیع آب خنک و شربت زعفران، برای زائرانی که از گرمای ظهر خسته شده‌اند، صف کوتاهی تشکیل داده است.

بخش قابل توجهی از موکب‌ها رنگ فرهنگی و معنوی دارند. موکب «سفیران اربعین» در کنار پذیرایی، غرفه‌ای برای پاسخگویی به سوالات شرعی راه انداخته. طلبه‌ای جوان روی صندلی نشسته و با چهره‌ای آرام، به سوالات رهگذران گوش می‌دهد. کنار او چند نوجوان در حال بسته‌بندی کتابچه‌های زیارت اربعین هستند تا به دست مسافران برسانند.

در خروجی همدان به سمت کرمانشاه، جایی که شب‌ها ترافیک بیشتری از کاروان‌های اتوبوس دیده می‌شود، موکب‌های جوانان شهر مریانج چراغ‌های رنگی و فانوس‌هایش را روشن کرده است. نور گرم این چراغ‌ها در سرمای شب‌های همدان، مثل آغوشی امن برای زائران خسته است. اینجا سه دیگ غذای نذری همزمان روی شعله‌ها می‌جوشد: قیمه، قرمه‌سبزی و عدسی. مسئول موکب که پیرمردی با محاسن سفید است، لبخند می‌زند و می‌گوید: «ما معتقدیم هر کس برای حسین قدمی بردارد، خودش مهمان‌دار می‌شود. این کاروان‌ها فقط از جلوی ما رد نمی‌شوند؛ دل‌های ما با آن‌ها همراه است.»

در مسیرهای بین‌شهری، موکب‌هایی هم به شکل کاملاً سیار برپا شده‌اند؛ کامیون‌ها و تریلی‌هایی که تبدیل به آشپزخانه و انبار شده‌اند. این موکب‌ها معمولاً نزدیک نمازهای یومیه، به زائران جای استراحت، وضو و اقامه جماعت می‌دهند. در یکی از این موکب‌های سیار، زنانی از روستاهای اطراف همدان، دیس‌های پر از نان تازه، پنیر و سبزی را روی سفره‌ها می‌گذارند و با محبت زائران را به خوردن صبحانه دعوت می‌کنند.

نقش زنان در خدمت‌رسانی این روزها پررنگ‌تر از همیشه است. آن‌ها نه‌تنها در آشپزی و پذیرایی، بلکه در مدیریت غرفه‌های بهداشتی، بسته‌بندی غذا، و حتی اجرای برنامه‌های کودک مشارکت دارند. در موکب «یاد یاران»، بخشی کوچک اما شاد برای بچه‌ها آماده شده؛ کودکانی که سفر طولانی به آن‌ها خستگی داده، اینجا رنگ‌ها و اسباب‌بازی‌ها کمی از فشار راه را کم می‌کند. مادران با خیال راحت، چند دقیقه‌ای کنار سفره نذری می‌نشینند، بی‌آنکه نگران بازی بچه‌ها باشند.

شب که می‌رسد، جاده‌ها حال‌وهوای دیگری پیدا می‌کند. صدای زیارت‌خوانی و نوحه‌های عربی و فارسی در تاریکی پخش می‌شود و چراغ‌های موکب‌ها مانند ستارگانی زمینی، مسیر را روشن می‌کنند. کامیون‌های حامل تجهیزات صوتی، موکب‌های شبانه‌خوانی را برپا می‌کنند و گروهی از مداحان، با صدای گرم خود، اشک و شوق را در دل زائران جاری می‌سازند.

مرز مهران و خسروی شاید مقصد نهایی این مسیر باشد، اما واقعیت این است که برای بسیاری از زائران، خاطره این راه و خدمت مردمی که حتی یک لیوان آب به دستشان داده‌اند، همیشه در ذهنشان می‌ماند. همدان، با مردمان مهمان‌نوازش، امسال هم ثابت کرد که فقط یک شهر در مسیر نیست، بلکه بخشی از دل‌تپیدن این حرکت عظیم حسینی است.

اینجا، هر کاسه آش، هر استکان چای، هر لبخند و هر دست‌فشردن، سندی است از عشق مردم به حسین (ع)؛ عشقی که در سرمای سحر، زیر آفتاب سوزان ظهر و در دل تاریکی نیمه‌شب، خاموش نمی‌شود.

موکب‌ها صد درصد با کمک‌های مردمی اداره می‌شوند

عبدالله اکبری یکی از خادمین موکب قاسم‌بن‌الحسن (ع) در ورودی غربی شهر همدان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به مردمی بودن کامل این موکب، اظهار کرد: تمام خدمات این موکب صد در صد با کمک‌های مردمی اداره می‌شود و حتی یک ریال از بودجه دولتی در کار نیست. اینجا هر کس هرچه در توان دارد به عشق امام حسین (ع) تقدیم می‌کند. یکی کیسه برنج اهدا می‌کند، دیگری مرغ یا گوشت، برخی سیب‌زمینی، نان یا سایر مواد غذایی. همین دیروز یکی از بازاریان دو کیسه آرد را به نیت پدر مرحومش نذر کرد. صبح امروز هم بانویی النگوهای خود را برای تأمین هزینه خرید گوشت گوسفندی اهدا کرد.

وی با بیان اینکه موکب قاسم‌بن‌الحسن (ع) گستره وسیعی از خدمات را پوشش می‌دهد، افزود: سه وعده غذای گرم، میان‌وعده‌هایی همچون خرما، شیر، شربت و میوه روزانه در اختیار زائران قرار می‌گیرد. علاوه بر آن، حمام، آرایشگاه مردانه، تعمیرگاه کوچک خودرو و موتورسیکلت، و همچنین بخش‌های فرهنگی و پزشکی فعال هستند. هدف ما رفع نیازهای زائران در هر شرایطی است.

اکبری تاکید کرد: اگر کفش زائری پاره شود یا لاستیک موتورش پنچر کند، یا حتی دچار جراحت کوچک شود، ما خدمات لازم را در محل ارائه می‌کنیم. اینجا همه یک خانواده هستیم و هیچ‌کس تنها نمی‌ماند.

بانوان با عشق و بدون توقع خدمت می‌کنند

فاطمه شیرزادی، از خادمین بخش بانوان موکب، نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به حضور پررنگ بانوان در فعالیت‌های روزانه موکب، بیان کرد: بانوان در این موکب کارهای مختلفی را برعهده دارند؛ از آماده‌سازی و پخت غذا تا بسته‌بندی، شست‌وشو، پخت نان محلی و ارائه خدمات بهداشتی. بسیاری از ما از ساعت چهار صبح کار را آغاز می‌کنیم تا وعده‌های غذایی به موقع در اختیار زائران قرار گیرد.

وی از یکی از صحنه‌های تأثربرانگیز روزهای اخیر گفت: روز گذشته بانویی به موکب آمد و گفت که توان مالی بالایی ندارد، اما النگوی یادگار دوران جوانی‌اش را نذر زائران امام حسین (ع) کرده است. این حرکت نشان می‌دهد که عشق و ایثار فقط در جاده کربلا نیست؛ همین‌جا هم دیده می‌شود.

شیرزادی افزود: همه این کارها با دل و جان انجام می‌شود و هیچ‌کس به دنبال مزد مالی نیست. پاداش ما لبخند و دعای زائرانی است که با رضایت و قلبی آرام به مسیرشان ادامه می‌دهند.

گفتنی است؛ موکب قاسم‌بن‌الحسن (ع) تنها نمونه‌ای از ده‌ها موکبی است که در ورودی‌ها و خروجی‌های همدان و در مسیر زائران مرزهای مهران و خسروی برپا شده‌اند. وجه مشترک همه آن‌ها، تکیه کامل بر حمایت‌های مردمی و نذورات عاشقانه‌ای است که به یاد و نام امام حسین (ع) تقدیم می‌شود؛ از کیسه‌های برنج و مرغ و گوشت گرفته تا النگوهای زنانی که با اشک و عشق، دارایی خود را در راه خدمت به زائران خرج می‌کنند. این موکب‌ها نشان می‌دهند که فرهنگ ارادت حسینی، تنها در کربلا جریان ندارد؛ بلکه در قلب شهرها و دل مردمان ایران نیز زنده و جاری است.