همشهری آنلاین، فرخنده رفائی: جاداریت (Jadarite)- ماده‌ای که فرمول شیمیایی آن به طرز عجیبی شبیه «کریپتونایت»، سنگ افسانه‌ای کمیک‌بوک‌های سوپرمن است، جایی در اعماق دره‌ای در صربستان جا خوش کرده و می‌توان آن را به طور واقعی و این بار نه برای شکست ابرقهرمانان، بلکه برای نجات زمین استخراج کرد.
به گزارش نیواطلس، این ماده کمیاب اولین‌بار در سال ۲۰۰۴ توسط زمین‌شناسان شرکت ریوتینتو (Rio Tinto) در دره «جادار» کشف شد. زمانی که آنها به‌دنبال بورات بودند، اما با سنگی سفید، نرم و پودری مواجه شدند که با هیچ ماده شناخته‌شده‌ای تطابق نداشت.
تحلیل‌های آزمایشگاهی نشان داد این ماده حاوی لیتیوم و بور است؛ ترکیبی ارزشمند که آن را به یک طلای سفید صنعتی بدل می‌کند.
بمب انرژی سبز
به گفته مایکل پیج، دانشمند سازمان علوم هسته‌ای استرالیا (ANSTO) کریپتونایت واقعی یا همان جاداریت هیچ قدرت فرازمینی ندارد، اما پتانسیل واقعی آن در کمک به گذار جهان به سمت انرژی‌های پاک نهفته است.
میدان جادار اکنون به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ذخایر لیتیوم در اروپا شناخته می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد بیش از ۲.۳ میلیون تن لیتیوم قابل استخراج در این منطقه وجود دارد؛ مقداری که می‌تواند انرژی مورد نیاز برای باتری‌های یک میلیون خودروی برقی را برای چند دهه، تأمین کند.
بیشتر بخوانید:
- اپل وارد بازی بزرگ هوش مصنوعی شد
- هشدار بانک مرکزی آمریکا درباره هوش مصنوعی
- پس‌لرزه‌های زلزله روسیه | آتشفشان کراشنینیکوف پس از ۶۰۰ سال فوران کرد
چالش‌های استخراج
پس از انتشار گزارش‌هایی درباره آثار مخرب زیست‌محیطی پروژه استخراج، اعتراضات سراسری در صربستان شکل گرفت و در ژانویه ۲۰۲۲، دولت مجوزهای ریوتینتو را لغو کرد. البته این پروژه از سال ۲۰۲۳ دوباره روی میز قرار گرفته اما هنوز وارد فاز اجرایی نشده و پیش‌بینی می‌شود اگربتواند تمام موانع قانونی، زیست‌محیطی و اجتماعی ر اپشت سر بگذارد، اجرای آن از سال ۲۰۲۸ آغاز شود.
یافتن راهی برای دستیابی به این منبع عظیم انرژی سبز هم‌اکنون به چالشی برای محققان تبدیل شده است؛ چگونه می‌توان منابع موردنیاز برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی را استخراج کرد، بدون اینکه طبیعت ر قربانی شود؟
امیدی از دل آزمایشگاه‌ها
سال گذشته، گروهی از دانشمندان موفق شدند نسخه‌ای مصنوعی از جاداریت تولید کنند. این دستاور فعلاً فقط در حد «اثبات مفهوم» است اما اگر این مسیر توسعه یابد، ممکن است روزی بتوان مواد جایگزین لیتیوم را بدون نیاز به حفاری در دل طبیعت در آزمایشگاه‌ها ساخت.
هرچند هنوز مشخص نیست که آیا جاداریت روزی واقعا خودروها را به حرکت درمی‌آورد یا نه، اما بی‌شک نشان می‌دهد زمین چه گنجینه‌های خارق‌العاده‌ای در دل خود دارد. هم‌زمان این هشدار را هم به ما می‌دهد که در مسیر آینده‌ای سبز، باید با پیامدهای زیست‌محیطی روبه‌رو شویم و بین توسعه و حفاظت از زمین، تعادلی هوشمندانه پیدا کنیم.
