دانشمندان برای اولین بار یک کامپیوتر کوانتومی کوچک در فضا مستقر کردند. این دستگاه که در قالب یک ماهواره طراحی شده، در مدار زمین و در ارتفاع حدود 530 کیلومتر قرار دارد و ماه گذشته میلادی با راکت اسپیس ایکس پرتاب شده است.
به گزارش ScienceNews، هدف اصلی این پروژه، آزمایش عملکرد این فناوری حساس در شرایط سخت و چالش‌برانگیز فضا است تا مشخص شود آیا می‌تواند محاسبات پیچیده را به‌صورت سریع و مستقل روی ماهواره انجام دهد یا خیر.
کامپیوتر کوانتومی این پروژه که در فقط 11 روز ساخته شده، حجمی کمتر از یک 3,785 سانتی‌مترمکعب دارد، وزن آن حدود 9 کیلوگرم است و به‌طور متوسط حدود 10 وات انرژی مصرف می‌کند. مزیت اصلی استفاده از این کامپیوتر در فضا، پردازش داده‌ها به‌صورت مستقیم روی ماهواره است که باعث کاهش زمان و مصرف انرژی در ارسال داده به زمین و بازگشت نتایج می‌شود.
این کامپیوتر کوانتومی فوتونی با استفاده از فوتون‌های نور، اطلاعات را به‌صورت کیوبیت ذخیره می‌کند. کیوبیت‌ها برخلاف بیت‌های قدیمی که یا 0 یا 1 هستند، می‌توانند همزمان در حالت‌های 0 و 1 قرار بگیرند؛ خاصیتی به‌نام برهم‌نهی (Superposition) که به قدرت محاسباتی بالاتر کامپیوترهای کوانتومی کمک می‌کند.
علاوه‌براین، کامپیوترهای کوانتومی پتانسیل مصرف انرژی کمتر نسبت به کامپیوترهای کلاسیک را دارند که برای مأموریت‌های فضایی با محدودیت شدید انرژی بسیار اهمیت دارد. بااین‌حال، فناوری کامپیوترهای کوانتومی هنوز در مرحله آزمایش و تحقیق قرار دارد و کاربردهای عملی آن محدود است.
یکی از چالش‌های مهم، حساسیت بالای کیوبیت‌ها به محیط است که حتی کوچک‌ترین اختلال می‌تواند حالت کوانتومی آنها را به هم بزند. در فضا که جو محافظ وجود ندارد، دستگاه در برابر نوسانات شدید دما و تشعشعات کیهانی قرار می‌گیرد. بااین‌حال، تیم پروژه تأیید کرده سخت‌افزار اکنون فعال است و دوام آن در بلندمدت درحال بررسی است. پس از پایان مأموریت، ماهواره به‌صورت کنترل‌شده وارد جو زمین می‌شود و نابود خواهد شد.
