به گزارش مشرق، در اتاقی که قرار است آغازگر یک عمر زندگی مشترک باشد، گاهی شروطی مطرح می‌شود که نه از دل دین می‌آید، نه با عقلانیت هم‌خوان است و نه در دایره عرف و اخلاق می‌گنجد. شروطی مثل وجود حیوان خانگی یا عدم استفاده از شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام.
این شروط، هرچند در ظاهر شوخی‌آمیز و اغراق‌آمیز به نظر برسند، اما بازتاب نوعی نگاه ناسالم و غیرواقع‌گرایانه به ازدواج هستند. پرسش مهم این است: چرا برخی افراد چنین شرط‌هایی را جدی و با قاطعیت مطرح می‌کنند؟ ریشه این رفتارها کجاست؟ آیا با پدیده‌ای روان‌شناختی، تربیتی یا اجتماعی مواجه‌ایم؟
در ادامه، برای پاسخ به این سؤالات، به گفت‌وگویی با دکتر رضا شریفی، متخصص زوج درمانی و مشاور پیش از ازدواج می‌پردازیم.
شرط‌هایی که ریشه در نیازهای افراد دارند
دکتر رضا شریفی، مشاور پیش از ازدواج در توضیح علت طرح برخی شروط خاص و گاه عجیب در جلسات خواستگاری می‌گوید:«موضوع ازدواج به پدیده‌ای فوق‌العاده پیچیده در دنیای امروز تبدیل شده است. دیگر ازدواج با آن سبک سنتی گذشته وجود ندارد. برخی از این شروط عجیب نشان می‌دهند که افراد نیازهای خاصی دارند؛ مانند فردی که منع استفاده از شبکه‌های اجتماعی را شرط می‌کند یا کسی که خواهان داشتن حیوان خانگی است.»
او ادامه می‌دهد:«ازدواج اکنون به پدیده‌ای فوق‌العاده پیچیده تبدیل شده است؛ نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز این مسئله به چشم می‌خورد. دوام ازدواج کاهش یافته و آمار طلاق در جهان بالای ۵۰ درصد است. با در نظر گرفتن این موضوع، مشخص است که ازدواج باید بتواند مجموعه‌ای از نیازهای افراد را تأمین کند.»
افراد باید درک دقیقی از شروطی که می‌گذارند داشته باشند و بدانند آیا این شروط ضرورت دارند یا ممکن است به زندگی مشترک آسیب بزنند
این مشاور پیش از ازدواج در ادامه یادآور می‌شود:«کسی که شرط منع استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌گذارد ممکن است فردی را پیدا کند که این شرط را بپذیرد، اما نکته مهم آن است که دو نفری که قصد ازدواج دارند، باید شباهت‌ها و تناسب‌هایی در ارزش‌ها، نیازها، علایق و مرزهای شخصی خود داشته باشند. هرچه شرط‌ها سخت‌تر و محدودکننده‌تر شود، امکان برقراری زندگی مشترک کاهش می‌یابد.»
او با تأکید بر اینکه افراد ممکن است در شرایط هیجانی ابتدای آشنایی، شروطی را بپذیرند که درک کافی از آنها ندارند، بیان می‌کند: «ازدواج باید بر اساس ملاحظات منطقی باشد؛ یکی از این ملاحظات تأمین نیازهای واقعی افراد است. نکته مهم دیگر این است که افراد باید درک دقیقی از شروطی که می‌گذارند داشته باشند و بدانند آیا این شروط ضرورت دارند یا ممکن است به زندگی مشترک آسیب بزنند.»
شریفی درباره ضرورت مراجعه به متخصصان می‌گوید: «مواردی مانند مهریه سنگین و شروط عجیب دیگری که ممکن است به ازدواج آسیب بزنند، نیازمند فرهنگ‌سازی و مشاوره تخصصی هستند. برای مثال، فردی که شرطی مانند منع استفاده از اینستاگرام می‌گذارد ممکن است به دلیل احساس عدم امنیت یا تجربه ضربه‌های قبلی باشد که فکر می‌کند از طریق محدود کردن طرف مقابل می‌تواند شرایط امنی برای ازدواج ایجاد کند. این موارد حتماً نیازمند بررسی روان‌شناسانه و درمان است.»
شرط باید متناسب، عملی و قابل‌درک باشد
شریفی بر دو نکته کلیدی تأکید دارد: « شرط ازدواج باید اولاً متناسب با نیازهای واقعی فرد باشد و ثانیاً عملی و قابل تحقق باشد. مثلاً داشتن حیوان خانگی ممکن است جزو فرهنگ یا نیازهای زندگی یک نفر باشد، اما طرف مقابل ممکن است با آن مشکل داشته باشد و نتوانند کنار هم زندگی کنند. این موضوع نشان می‌دهد که افراد باید از لحاظ زمینه‌های مختلف با هم تناسب داشته باشند و درک دقیقی از شروط و تعهداتی که می‌پذیرند، داشته باشند.»
بهترین واکنش در مواجهه با شروط عجیب ازدواج چیست؟
شریفی در پاسخ به این پرسش که در صورت مواجه شدن با شرطی عجیب چه واکنشی باید داشت، می‌گوید:«ابتدا طرفین باید درباره موضوع شرط با یکدیگر صحبت کنند. اگر فردی شرطی را قبول می‌کند ولی قادر به عمل به آن نیست، باید بررسی شود که چرا این محدودیت وضع شده است. آیا این یک مرزبندی عمومی است؟ آیا مثلا فرد نمی‌خواهد وارد همه فضای مجازی شود؟ این مسائل باید در گفت وگویی صریح و دقیق میان طرفین مطرح و بررسی شود تا مفهوم و هدف فرد مشخص گردد.»
شروط عجیب و غیرمتعارف، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات شخصیتی، ناپختگی یا مسائل روانی باشد. این علائم هشدار دهنده هستند و مشاوره تخصصی ضروری است
او ادامه می‌دهد:«پس از آن، بهتر است از مشاور و متخصص کمک گرفته شود. متخصصان می‌توانند به صورت بی‌طرفانه این موضوع را بررسی کنند و جلسات خصوصی با هر یک از زوجین برگزار کنند تا به منطقی بودن شرط‌ها کمک کنند. در مشاوره قبل از ازدواج، ما شروط و ملاک‌های انتخاب را به دقت مدنظر قرار می‌دهیم و از طرفین می‌پرسیم ملاک انتخاب شما چیست؟ ممکن است یک شرط، مانند همان شرط منع استفاده از اینستاگرام، جزء لیست ملاک‌های انتخاب باشد.»
این مشاوره پیش از ازدواج تأکید می‌کند:«در مشاوره قبل از ازدواج این شروط به چالش کشیده می‌شوند؛ بررسی می‌کنیم چرا این شرط گذاشته شده، چقدر عملی و منطقی است و پس از غربال‌گری این موارد، اگر فرد بر موضع خود پافشاری کند و نخواهد تغییر کند، طرف مقابل باید بداند پذیرش این شرط چه محدودیت‌هایی در زندگی مشترک ایجاد می‌کند و ممکن است در آینده تعارضاتی به وجود آورد.»
شریفی برخی شروط عجیب را نشانه‌ای از مشکلات احتمالی می‌داند و می‌گوید:«زمانی که فردی شرطی عجیب و غیرمتعارف می‌گذارد، ممکن است این نشانه‌ای از مشکلات شخصیتی، ناپختگی‌های روانی یا مسائل دیگری باشد که پشت این شروط قرار دارد. این موارد به عنوان علائم هشداردهنده مطرح است و طرف مقابل باید این موضوع را درک کرده و در صورت لزوم از مشاوره تخصصی بهره ببرد.»
توصیه‌ای برای زوجینی که در آستانه ازدواج هستند
شریفی بیان می‌کند:«پیشنهاد من به زوجینی که در مرز ازدواج قرار دارند، این است که با توجه به دشواری یافتن گزینه‌های مناسب برای ازدواج، سختگیری نکنند. اگر فردی واقعاً با علایق و نیازهای آنها تناسب دارد، بهتر است از ایجاد محدودیت‌های بیش از حد خودداری کنند. زندگی امروزی مسائل مهم‌تری دارد که می‌تواند به پایداری زندگی مشترک کمک کند و نباید با شروط سخت، امنیت و استمرار ازدواج را دشوارتر کرد.»
او تأکید می‌کند:«پیشنهاد می‌کنم پیش از آنکه شرطی مطرح شود و پس از مشخص شدن ملاک‌ها و وجود شباهت و قرابت میان دو نفر، فرصتی برای آشنایی بیشتر با خانواده‌ها فراهم گردد تا اطلاعات بیشتری کسب شود. نباید به سرعت موضع‌گیری کرد و در برابر مطرح شدن شرطی، سریع پاسخ داد، مگر آنکه شرط، خط قرمزهای فرد را خدشه‌دار کند.»
شریفی ادامه می‌دهد:«اگر نشانه‌های دیگری از یک ازدواج خوب وجود داشته باشد، بهتر است تحمل به خرج دهند و سپس با استفاده از مشاوره تخصصی، تصمیمات درست و آگاهانه گرفته شود تا ازدواج‌های خوب به آسانی از دست نرود.»
