اظهارات یک تحلیلگر اقتصادی درباره مصرف روزانه ۳۰ میلیون قرص نان توسط اتباع افغانستانی در ایران و یارانه‌ای که به آنان اختصاص می‌یابد، در روزهای اخیر پربازتاب شد. اما آمار و ارقامی که در این زمینه مطرح شده تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟
به گزارش ایرنا، «حمید حاج اسماعیلی» تحلیلگر مسائل اقتصادی از وی منتشر کرده، با اشاره به آمار دو ماه پیش وزارت کشور که آمار اتباع افغانستانی در ایران را ۶ میلیون و یکصد هزار نفر اعلام کرد، بیان داشته بررسی‌های میدانی حاکی از حضور ۹ میلیون افغانستانی در ایران بوده است.
وی با اشاره به مصرف میلیون‌ها لیتر آب، برق و بسیاری از ارزاق عمومی که ارز ترجیحی دریافت می‌کنند، می‌افزاید: اگر برآورد کنیم که اکنون هشت میلیون اتباع در کشور داریم، بیش از ۳۰ میلیون قرص نان مصرف می‌کنند. با توجه به اهمیت این موضوع برای بسیاری از شهروندان، پژوهش ایرنا نگاهی به این آمارها انداخته و آن‌ها را مورد بررسی قرار داده است. مسئولان وزارت کشور به طور رسمی آماری را از حضور اتباع در کشور اعلام کرده‌اند.
«نادر یاراحمدی» مشاور وزیر کشور و رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی این وزارتخانه ۱۹ فروردین ۱۴۰۴ در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری صداوسیما بیان داشت: ما امروز بیش از ۴ میلیون اسم در اختیار داریم و حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون نفر هم اتباع غیرمجاز هستند. برخی از این ۴ میلیون نفر قانونی و برخی دیگر شبه‌قانونی هستند. حدود ۲ میلیون و ۳۰ هزار از این ۴ میلیون اسمی هم که در اختیار داریم، از طریق خوداظهاری سرشماری شده‌اند ولی قانونی نیستند و شبه‌قانونی تلقی می‌شوند. در مجموع در حال حاضر ۶ میلیون و صد هزار نفر اتباع در کشور حضور دارند.
عجیب است کسانی که اطلاعات دقیقی ندارند آمار عجیبی از حضور اتباع در کشور ارائه می‌کنند. «اسکندر مؤمنی» وزیر کشور در حاشیه جلسه ۵ مرداد ۱۴۰۴ هیأت دولت در جمع خبرنگاران گفت: با همه برآوردها حدود ۶ میلیون افغانستانی در کشور هستند که حدود ۲ میلیون نفر آنان غیرمجاز هستند. افراد غیر مجاز در طرح ساماندهی باید برگردند. تا الان حدود یک میلیون نفر برگشتند. بیش از ۷۰ درصد بازگشت‌ها داوطلبانه بود. در نهایت احترام و عزت بازگشتند. بر مبنای اعلام یاراحمدی در ۳۰ تیر ۱۴۰۴، از اول فروردین تاکنون ۹۸۵ هزار و ۶۳۷ نفر از اتباع غیر مجاز از دو مرز دوغارون و میلک خارج شدند و این روند ادامه خواهد داشت.
روزانه حدود ۱۷ هزار نفر در حال خروج از دو مرز ما با کشور افغانستان هستند. با توجه به اینکه وزیر کشور هم ۲ میلیون اتباع غیرمجاز را بخشی از ۶ میلیون اتباع می‌داند که ۱ میلیون نفر آن‌ها بازگشته‌اند، آمار رسمی افغانستانی‌های حاضر در ایران را باید حدود پنج میلیون نفر در نظر گرفت. این در حالی است که حاج اسماعیلی تحلیلگر اقتصادی در حساب و کتاب‌های خود یک بار به آمار رسمی استناد کرده و در جای دیگر آن را نادیده گرفته است. وی تنها به آمار رسمی افغانستانی‌هایی که از کشور خارج شده‌اند اتکا کرده و آن را از برآورد ۹میلیون نفری که تقریباً سه میلیون نفر با آمار رسمی تفاوت دارد کسر کرده و به رقم هشت میلیون نفر اتباع حاضر رسیده است.
محاسبه تعداد نان مصرفی روزانه ایرانیان واقعا دشوار است. اما طبق اعلام رئیس نخستین کنگره ملی نان کامل و فرآورده‌های غلات، خانوارهای ایرانی روزانه ۳۰۰ گرم (معادل ۱۱۷ کیلوگرم در سال)، نان مصرف می‌کنند. اگر متوسط خانواده ایرانی را ۳ یا ۴ نفره در نظر بگیریم، با محاسبه دست بالا، مصرف روزانه متوسط نان هر ایرانی ۱۰۰ گرم است. با توجه به این که وزن چانه نان بربری ۶۰۰ گرم، سنگک ۶۵۰ گرم، تافتون سنتی ۲۵۰ گرم و لواش ۱۶۰ گرم و وزن نان بعد از پخت، تقریبا دوسوم وزن چانه است، مصرف روزانه هر ایرانی، کمتر از یک نان در روز است.
حال اگر فرض را بر مصرف بیشتر (بیش از دو برابر) نان توسط اتباع بگیریم و مصرف روزانه آن‌ها را دو تا از انواع نان (سنگک، بربری، لواش و تافتون) در نظر بگیریم، ضرب آن در ۵ میلیون نفر ۱۰ میلیون قرص نان در روز و ضرب آن در ۸ میلیون نفر مورد ادعای این کارشناس، ۱۶ میلیون قرص نان می‌شود. البته روشن است که محاسبه و برآورد این گونه آمارها به راحتی امکان‌پذیر نیست و این یک تخمین براساس اطلاعات موجود است. به نظر می‌رسد این کارشناس برای هر وعده غذایی اتباع افغانستانی بیش از یک نان در نظر گرفته و ۳ تا ۴ نان را در رقم ۸ میلیون ضرب کرده و با تقریب به عدد ۳۰ میلیون قرص نان رسیده، پس این ادعا قابل تأیید نیست.
