زهرایی، کارشناس حوزه منابع آب و مدیر موسسه آب دانشگاه تهران که چند روز پیش، از به پایان رسیدن منابع آبی تهران تا شهریور ماه سخن گفته بود، حال حرف خود را پس گرفته و می‌گوید برای ۱۴۰۴ تهران مشکل بی آبی نخواهد داشت.
به گزارش تابناک؛ بنفشه زهرایی درباره بحران آب در تهران و کشور گفت: با وجود مشکلات کنونی، اقدامات دولت و مشارکت مردم در صرفه‌جویی مصرف آب باعث می‌شود تابستان ۱۴۰۴ تهران با بحران بی‌آبی مواجه نشود. او همچنین بر اهمیت اصلاحات ساختاری در مدیریت مصرف آب تأکید کرد.
زهرایی به تشریح وضعیت بحرانی منابع آبی کشور پرداخت. به گفته او، بحران آب در ایران صرفاً ناشی از کم‌آبی‌های سالانه نیست بلکه یک بحران ساختاری و ریشه‌دار است. ایران در منطقه‌ای خشک و کم‌آب قرار دارد و این ویژگی جغرافیایی، همراه با افزایش جمعیت، توسعه صنعتی و گسترش کشاورزی، فشار فزاینده‌ای بر منابع آبی وارد کرده است.
او افزود: پدیده تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی نیز شدت بحران را بیشتر کرده است. در سال‌های گذشته، کشور با کم‌بارشی‌های متوالی روبه‌رو بوده و امسال نیز به دلیل کاهش شدید بارش و تداوم خشکسالی، وضعیت بحرانی‌تر شده است.
به گفته او، متوسط بارش‌ها در کشور نسبت به میانگین درازمدت حدود ۴۰ درصد کاهش یافته و این موضوع نگرانی‌های جدی برای تأمین آب به‌ویژه در تهران به همراه داشته است.
زهرایی با اشاره به وضعیت تهران، تأکید کرد که با وجود شرایط بحرانی منابع آبی، تابستان ۱۴۰۴ برای پایتخت بحرانی نخواهد بود! او توضیح داد که دولت با اجرای طرح‌هایی مانند حفر چاه‌های جدید، راه‌اندازی خط دوم انتقال آب از سد طالقان و همچنین مدیریت فشار در شبکه آب تهران، برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای عبور از تابستان انجام داده است.
او افزود: این اقدامات تنها در صورتی به نتیجه می‌رسد که شهروندان نیز در کاهش مصرف و رعایت الگوهای صرفه‌جویی همکاری کنند.
به گفته او، اگر این مشارکت عمومی محقق شود و پاییز با بارش‌های نسبی همراه باشد، بحران خاصی رخ نخواهد داد. در غیر این صورت، احتمال بروز چالش‌هایی وجود دارد، ولی همچنان از «بحران» به معنای جدی آن خبری نخواهد بود.
زهرایی در ادامه به یکی از خلأهای اصلی در نظام مدیریت منابع آب کشور اشاره کرد و گفت: نبود یک نهاد متولی برای مدیریت مصرف، یکی از معضلات اساسی است. او توضیح داد که تا کنون بیشتر تمرکزها بر تأمین آب بوده و بخش مدیریت تقاضا و مصرف مغفول مانده است.
به باور او، وزارت نیرو با اینکه در زمینه تأمین آب عملکردهای زیرساختی دارد، اما در حوزه کاهش مصرف و بهینه‌سازی استفاده، نهاد تخصصی محسوب نمی‌شود.
وی تأکید کرد که برای جلوگیری از هدررفت منابع، باید سازوکارهای جدی و پایدار برای مدیریت مصرف تعریف شود و متولی مشخصی مسئول این حوزه باشد.
زهرایی در بخش دیگری از سخنان خود به این نگرانی پاسخ داد که آیا ممکن است تهران به سرنوشت شهرهایی مانند همدان یا اصفهان دچار شود؟ او گفت: اگرچه تهدید تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف پابرجاست، اما تهران به دلیل اولویت بالایی که در تأمین آب دارد، همچنان تحت توجه ویژه دولت است.
او توضیح داد که سرمایه‌گذاری‌ها و طرح‌های تأمین آب تهران، متنوع و گسترده است و همین مسأله، احتمال بروز بحران‌های جدی مشابه شهرهای دیگر را کاهش می‌دهد. البته، او هشدار داد که اگر مردم در مدیریت مصرف همکاری نکنند و کم‌بارشی ادامه یابد، تهدیدها جدی‌تر خواهند شد.
زهرایی پروژه انتقال آب از سد طالقان را یکی از امیدهای مهم برای مدیریت منابع آبی تهران دانست. او گفت که خط دوم انتقال آب از این سد با سرعت زیادی در حال اجراست و هدف آن، تقویت تأمین آب تهران و استان البرز است.
وی ابراز امیدواری کرد که این پروژه تا شهریورماه وارد مدار شود تا با تأمین آب کرج، بخشی از ظرفیت خط اول آزاد شود و به تأمین تهران اختصاص یابد. به گفته او، موفقیت این پروژه، علاوه بر اجرا، نیازمند مصرف بهینه و رعایت الگوی صرفه‌جویی توسط شهروندان است.
زهرایی در پاسخ به پرسشی درباره نقطه آغاز اصلاحات در مدیریت منابع آب گفت: کشور بیش از هر چیز نیازمند بازنگری در ساختار حکمرانی آب است. او تأکید کرد که باید نهاد مستقلی برای مدیریت مصرف و کاهش تقاضا ایجاد شود، تا بتوان به صورت ساختاری و پایدار، بهره‌وری را افزایش داد.
وی همچنین بر ضرورت تدوین قوانین، تعرفه‌گذاری‌های مؤثر، و مشوق‌های مصرف بهینه تأکید کرد و گفت: بدون این اقدامات، نمی‌توان به صرفه‌جویی واقعی دست یافت. به باور او، نظام مدیریت مصرف باید هم در سطح حکمرانی و هم در سطح اجتماعی بازطراحی شود.
زهرایی در پایان مصاحبه گفت که اگر طرح‌های دولت به‌موقع اجرا شوند، و مردم در مصرف آب همکاری کنند، تابستان ۱۴۰۴ بدون بحران بی‌آبی پشت سر گذاشته خواهد شد. اما هشدار داد که در صورت بروز خشکسالی در ماه‌های پاییز و بی‌توجهی به مصرف، ممکن است شاهد تنش‌هایی در تأمین آب باشیم.
وی بار دیگر تأکید کرد که مشارکت مردمی، اصلاح ساختارهای مدیریتی، و تمرکز بر بهره‌وری مصرف، سه ستون اصلی عبور از بحران آب در سال‌های پیش‌رو هستند.
او در مصاحبه چند روز پیش خود هشدار داده بود که در شهریور ماه امسال تهران به‌احتمال زیاد سد ماملو را از دست خواهد داد و پس از آن نوبت به سدهای لار، لتیان و کرج خواهد رسید.
به گفته او، تجربه مشابهی پیش‌تر در شهر همدان رخ داد: «آب سد اکباتان که بخش مهمی از تأمین آب همدان را برعهده داشت، کاملاً تمام شد و این موضوع منجر به قطعی‌های بسیار طولانی و فرساینده برای مردم شد.»
وی اما در مصاحبه با تابناک، از عنوان چالش، به جای بحران بی‌آبی سخن گفته است که البته باید مدیریت شود تا تبدیل به بحران نشود!
