داریوش فرهنگ، بازیگر «سریال آلا»: زن اولم با دخترم از ایران رفتند دیگه اونارو نمیشناسم اگه قرار بود من هم برم تا حالا این کارو کرده بودم چون ...
به گزارش تابناک ،«میدل ایست آی» در مقاله‌ای به بررسی جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل و درس‌های این جنگ پرداخته که در ادامه آمده است.
پس از تبادل آتش در لحظات آخر و سخنرانی پر از ناسزا از سوی دونالد ترامپ، اسرائیل و ایران به درگیری‌ها پایان دادند.
رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه دوشنبه از یک «آتش‌بس کامل و تمام‌عیار» خبر داد که به ۱۲ روز درگیری پایان داد.
اسرائیل در ۱۳ ژوئن حملاتی را علیه ایران آغاز کرد و اعلام کرد که هدفش حذف هرگونه احتمال دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای است.
این کشور به تأسیسات هسته‌ای و نظامی ایران حمله کرد و چهره‌های برجسته امنیتی، اطلاعاتی و نظامی، همچنین دانشمندان هسته‌ای را ترور کرد.
تهران که داشتن هدف ساخت سلاح هسته‌ای را رد می‌کند، در پاسخ، با موشک‌های بالستیک به شهر‌ها و مناطق مسکونی اسرائیل حمله کرد. در این درگیری‌ها دست‌کم ۴۳۹ ایرانی و ۲۸ نفر در اسرائیل کشته شدند.
اگرچه این حمله خسارات‌هایی به ایران وارد کرد، اما در عین حال، درس‌هایی در مورد توانایی‌های هسته‌ای و نظامی کشور و همچنین جایگاه داخلی جمهوری اسلامی به همراه داشت.
به گفته محمد اسلامی، کارشناس گسترش تسلیحات متعارف و نامتعارف در خاورمیانه، تردیدی نیست که برنامه هسته‌ای ایران دچار عقب‌گرد شده است.
اسلامی در گفت‌و‌گو با «میدل ایست آی» گفت: «حملات اسرائیل به شدت به اجزای کلیدی زیرساخت‌های هسته‌ای ایران آسیب زد» و به حملات به راکتور آب سنگین اراک، تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز و فردو، و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در اصفهان اشاره کرد.
او افزود: «این مراکز نمایانگر دهه‌ها تلاش فنی و دانش نهادینه‌شده بودند. »
میزان خساراتی که حملات اسرائیل و سپس آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد کرده‌اند، هنوز به طور کامل روشن نیست. مقام‌های ایرانی در حال ارزیابی میزان خسارت‌ها هستند. تاکنون هیچگونه آلودگی هسته‌ای در این مراکز گزارش نشده است.
چند دانشمند هسته‌ای نیز توسط اسرائیل کشته (شهید) شدند.
اسلامی گفت: «ساخت زیرساخت‌ها یک موضوع است؛ اما بازسازی یک نسل از دانشمندان بومی با تخصص عمیق در فیزیک هسته‌ای، مهندسی و طراحی سانتریفیوژ بسیار دشوارتر است. »
در مورد دیپلماسی هسته‌ای ایران در آینده نزدیک، به نظر می‌رسد که این درگیری به تهران درک روشن‌تری از مسیر پیش رو داده باشد.
تا کنون، ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که ایران هنوز به‌طور فعال به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست و در هر صورت، سال‌ها با توانایی تولید آن فاصله دارد.
ایران عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است و تأکید دارد که حق حاکمیتی برای غنی‌سازی اورانیوم با اهداف غیرنظامی دارد. رهبر ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، پیش‌تر فتوایی صادر کرده بود که پیگیری ساخت سلاح هسته‌ای را برای ایران ممنوع می‌داند.
با این حال، پس از وقایع چند روز اخیر، برخی از شهروندان عادی ایرانی به خیابان‌ها آمده و خواستار آن شده‌اند که تهران برای بازدارندگی، سلاح هسته‌ای تولید کند.
اسلامی گفت: «داشتن زیرساخت هسته‌ای بدون بازدارندگی قابل اتکا، آن را در برابر حملات دقیق آسیب‌پذیر می‌کند. »
او افزود که در حالی‌که ایران سعی دارد بر حق خود برای داشتن برنامه هسته‌ای غیرنظامی پافشاری کند، پیگیری چنین رویکردی می‌تواند آن را در معرض تقابل قرار دهد.
اسلامی اضافه کرد: «یکی از درس‌هایی که ممکن است ایران آن را درونی کند، این است که ابهام راهبردی — یعنی نه تأیید و نه انکار توانایی‌ها — شاید مسیر پایدارتری برای آینده باشد.»
این رویکرد قابل مقایسه با استراتژی هسته‌ای اسرائیل است که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و این کشور هرگز به‌طور علنی داشتن زرادخانه هسته‌ای را تأیید نکرده است.
رژیم اسرائیل یکی از تنها پنج طرفی است که عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) نیست؛ پیمانی که در سال ۱۹۶۸ امضا شد و تصریح می‌کند کشور‌هایی که پیش از آن سلاح هسته‌ای نداشتند، اجازه دستیابی به آن را ندارند.
این پیمان به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) اختیار نظارت و راستی‌آزمایی در مورد پایبندی کشور‌های غیرهسته‌ای به تعهداتشان را می‌دهد. در جریان درگیری اخیر، تهران تهدید کرد که از این پیمان خارج خواهد شد.
پارلمان ایران رأی به تعلیق همکاری با آژانس داد — نشانه‌ای دیگر از اینکه ایران در حال بازنگری راهبردی در دیپلماسی هسته‌ای خود است.
هرگونه بازرسی آینده از سوی آژانس باید با تأیید مقام‌های عالی‌رتبه امنیتی ایران انجام شود.
زیرساخت‌های نظامی ایران نیز در این درگیری آسیب دید.
دارایی‌های نظامی آن از جمله پرتابگر‌های موشک مستقیماً هدف حملات اسرائیل قرار گرفتند. به نظر می‌رسد بخش قابل‌توجهی از زرادخانه موشک‌های بالستیک ایران نیز مصرف شده که اکنون نیاز به جایگزینی دارند.
اسلامی گفت: «با وجود تلفات، برنامه موشکی ایران تأثیر چشمگیری گذاشت. موشک‌های آن بار‌ها از سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل و متحدان منطقه‌ای عبور کردند و اهداف غیرنظامی و نظامی را هدف قرار دادند. »
او افزود: «ایران نشان داده که نه تنها می‌تواند زنده بماند، بلکه قادر است به شیوه‌ای معنادار پاسخ دهد. این توانمندی جایگاه آن را به عنوان یک قدرت نظامی منطقه‌ای تثبیت می‌کند.»
حملات به شهر‌هایی مانند تل‌آویو و حیفا خسارات گسترده‌ای بر جا گذاشت و ساختمان‌های مسکونی و دیگر مکان‌ها را به‌طور کامل ویران کرد.
در حالی که اسرائیل در دو سال گذشته در برابر حملات راکتی و موشکی از سوی حماس، حزب‌الله و حوثی‌ها مقاومت کرده، هیچ‌یک از این گروه‌ها موفق به وارد کردن سطحی از خسارت فرامرزی نشده بودند که در روز‌های اخیر مشاهده شد.
علی رزق، تحلیل‌گر سیاسی و امنیتی لبنانی، گفت ایران به متحدان منطقه‌ای‌اش نشان داد تا چه حد آمادگی ورود به اقدام نظامی مستقیم را دارد.
در سال‌های اخیر، ایران کمتر به حملات مستقیم روی آورده و بیشتر به جنگ نیابتی از طریق گروه‌های متحدش متکی بوده است.
رزق در گفت‌و‌گو با «میدل ایست آی» گفت: «ایران حتی در برابر حملات آمریکا نیز سکوت نکرد»، اشاره‌ای به حمله تلافی‌جویانه ایران به پایگاه نظامی "العدید" آمریکا در قطر.
او افزود: «این حمله جنبه نمادین داشت، اما با این حال... اینکه ایران اصرار داشت به آن حمله هم پاسخ بدهد، به متحدانش اطمینان بیشتری داد از اینکه تا کجا حاضر است پیش برود.»
فراتر از ملاحظات هسته‌ای و نظامی، در دو هفته گذشته پرسش‌هایی اساسی‌تر درباره موجودیت جمهوری اسلامی مطرح شد؛ از جمله اینکه آیا نظام تا پایان جنگ دوام خواهد آورد یا نه.
رهبران اسرائیل و آمریکا هر دو به‌طور تلویحی اشاره کردند که تغییر رژیم یکی از اهداف اصلی درگیری، در کنار مهار برنامه هسته‌ای ایران، بوده است.
با این حال، در نهایت هیچ خیزش مردمی گسترده‌ای در خیابان‌های ایران برای سرنگونی حکومت و نظام سیاسی دیده نشد.
« یکی از مهم‌ترین نتایجی که می‌توان گرفت این است که ایالات متحده به‌دنبال تغییر رژیم در ایران نیست»، علی رزق گفت. «آمریکا هنوز چنین اقدامی را بیش از حد پرریسک تلقی می‌کند. »
با وجود آنکه ایران در ماه‌های اخیر وضعیت متزلزلی در صحنه جهانی داشت — از جمله با سقوط دولت بشار اسد در سوریه و تضعیف شدید حزب‌الله در جنگ با اسرائیل — بنیامین نتانیاهو باز هم نتوانست آمریکا را قانع کند تا برای سرنگونی جمهوری اسلامی به اسرائیل کمک کند.
رزق می‌گوید که این جنگ ممکن است اثری معکوس داشته و نتیجه‌ای برعکس آنچه مد نظر بوده ایجاد کرده باشد: با ایجاد فضای همبستگی در میان مردم ایران در حمایت از رهبرانشان، این حملات به تقویت جایگاه جمهوری اسلامی منجر شده است.
او گفت: «کسانی که پیش‌تر اسرائیل را دشمن نمی‌دانستند، حالا چنین نگاهی پیدا خواهند کرد — حتی آنهایی که سابقاً از دولت \ [ایران]حمایت نمی‌کردند.»
رزق افزود: «بنابراین، این یک اشتباه راهبردی بزرگ برای نتانیاهو محسوب می‌شود.»
