به گزارش اقتصادنیوز، وقتی قدرت خرید تحلیل می‌رود، مردم راه‌های تازه‌ای برای دوام آوردن پیدا می‌کنند. پلتفرم‌های خرید قسطی حالا دیگر فقط برای خرید لوازم خانگی و خودرو و کالاهای لوکس نیستند؛ از پوشاک و مواد شوینده گرفته تا بلیت هواپیما و حتی طلا، قسطی پرداخت می‌شوند.
هرکدام از کاربران این فضا، دلایل و تجربه‌های متفاوتی دارند. از تظاهر به توانمندی خبری نیست؛ اینجا سخن از ادامه دادن است.
«می‌دونی چه حس عجیبیه که بری مغازه، خریدت رو انجام بدی و حتی هزار تومن هم پول نقد ندی؟» این جمله را «دنیا» می گوید، یکی از مشتریان پلتفرم‌های فروش قسطی که خرید حضوری اما بدون پرداخت نقد را تجربه کرده است.
«دنیا» از آن‌دسته افرادی است که هنوز دوست دارد کالا را از نزدیک ببیند، لمس کند، و بعد بخرد. اما پرداخت؟ قسطی، آن هم باشد برای آخر ماه. این تجربه برایش تجربه‌ای شیرین و کاربردی است.
در بین کسانی که با آنها درباره خوب و بد خرید قسطی به گپ و گفت نشستیم، کارمندان و صاحبان مشاغل آزاد بیشترین سهم را در استفاده از این پلتفرم‌ها داشتند؛ گروهی که با درآمد ماهانه ثابت یا متوسط، به دنبال خریدهایی هستند که بتوانند هزینه‌اش را در چند ماه تقسیم کنند. شاید عجیب نباشد که یکی از کالاهایی که اخیراً وارد سبد خرید قسطی شده، طلا است. افرادی که تجربه خرید طلا به‌صورت قسطی را داشته‌اند هم کم نیست؛ گاهی برای‌هدیه و گاهی برای سرمایه‌گذاری.
تجربه‌ها اما یکدست نیستند. «یاسمن» که از خرید طلا از یکی از این پلتفرم‌ها راضی است، می‌گوید: «میدونم سودی که روی هر گرم طلا می‌کشن بالا است، حتی شاید بیشتر از مغازه‌های سطح شهر. ولی خب راحت میشه چند قسطه گرفت، پیک هم میاره دم در خونه.»
در مقابل، برخی دیگر از خریداران، از کیفیت پایین طلا و بسته‌بندی ناراضی‌اند و معتقدند ارزش طلایی که تحویل گرفته‌اند با چیزی که انتظار داشتند، فاصله داشته است.
«محمد»، یکی دیگر از کاربران، به مسئله اعتبارسنجی پلتفرم‌ها اعتراض دارد: «مشخص نیست اعتبارها رو چطوری تقسیم می‌کنن. دوستم می‌تونه از همه خدمات استفاده کنه ولی من فقط برای چند خرید محدود اعتبار دارم. انگار منطقی پشتش نیست، شانسیه.»
«حدیث» اما سقف اعتباری را مسئله اصلی می‌داند. او که تجربه چندین خرید موفق را داشته، می‌گوید: «سقف خریدم بالا نمی‌ره. در حالی که من خریدار فعالی هستم. نمی‌دونم چطور میشه اینو افزایش داد. الان دیگه خریدهای بزرگ‌تر برام ممکن نیست.»
«رها» از آن‌دسته خریدارانی است که قسطی‌بودن را به‌عنوان روشی برای تهیه پوشاک انتخاب کرده، اما به قیمت‌ها معترض است: «یه لباس که ارزش واقعیش شاید ۸۰۰ هزار تومنه، توی این پلتفرم‌ها میشه دو میلیون. فقط چون قسطیه. خب این عادلانه نیست.»
در میان پاسخ‌ها، برخی هم مثل «فاطمه»، از خریدهای خرد و روزمره صحبت می‌کنند. برای او خرید اعتباری وارد سبک زندگی روزانه‌اش شده؛ «بعضی وقت‌ها باهاش شوینده و مواد سوپرمارکتی می‌خرم، بعد آخر ماه همه رو با هم تسویه می‌کنم.»
«علی» تجربه متفاوتی از بقیه ارائه می‌دهد؛ استفاده از اعتبارش برای خرید بلیت هواپیما.
او می‌گوید:«فروردین پول نداشتم ولی باید فوری سفر می‌رفتم. چهار میلیون خرج سفر بود، قسطی خریدم و با خیال راحت رفتم. برای من اون لحظه خیلی خوب بود.»
بررسی‌های خبرنگار «اقتصادنیوز» نشان می‌دهد تنها یکی از پلتفرم‌های آنلاین فروش اقساطی از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا ابتدای خردادماه، رشد ۱۲۵ درصدی در سفارش‌هایش داشته است.
اما در بین خرید مشتریان همه چیز همیشه طبق انتظار پیش نمی‌رود. «احمد»، یکی از کاربران پلتفرم‌های بزرگ خرید، می‌گوید یک بار خریدش مشمول جریمه شد و بخشی از اعتبارش کم شد، بی‌آنکه بتواند آن را بازگرداند؛ «با اپراتور تماس گرفتم، گفتن باگ سیستمه. ولی دیگه اعتبارم برنگشت. چندماهیم میگذره.»
در مجموع، آنطور که متقاضیان این پلتفرم‌ها می‌گویند هدف از خرید قسطی برای اغلب کاربران، تأمین کالاهای ضروری یا نیمه‌ضروری است، نه کالاهای لوکس. تعداد معدودی از کاربران هم اشاره کردند که از این پلتفرم‌ها برای خرید وسایل الکترونیکی گران‌تر مثل موبایل یا لپ‌تاپ استفاده کرده‌اند.
«محمدحسین»، یکی از همین کاربران است که می‌گوید خودش و دوستانش اغلب برای خرید گوشی، لپ‌تاپ یا تجهیزات دیجیتال سراغ این راه رفته‌اند.
در بین مصاحبه‌ها حتی به مواردی از خرید قسطی جهیزیه هم اشاره شد؛ زوج‌هایی که ماهی چند قلم کالای کوچک می‌خرند و کم‌کم وسایل زندگی‌شان را جور می‌کنند.
پلتفرم‌های خرید قسطی، حالا دیگر بخشی از زندگی اقتصادی ایرانیان شده‌اند. این پلتفرم ها نه نشانه رفاه، بلکه نشانه وضعیت اقتصادی امروزند؛ جایی که خرید کردن هم نیازمند استراتژی است.
بعضی به دنبال سبک کردن هزینه‌های ماهانه هستند، بعضی به فکر مدیریت کمبود نقدینگی، و بعضی فقط می‌خواهند یک زندگی عادی را با اقساط ماهیانه پیش ببرند.
شاید مهم‌ترین نکته این باشد که «زندگی قسطی» حالا دیگر فقط انتخاب نیست؛ ضرورتی است که به قاعده تبدیل شده است.
