در حالی که شرکت توزیع نیروی برق استان چهارمحال و بختیاری، گرمای بیسابقه و افزایش مصرف را عامل اصلی اعمال محدودیتهای اخیر در شبکه برق اعلام کرده است، شواهد و تجربههای سالهای گذشته نشان میدهد بخشی از مشکلات پیشآمده ریشه در ضعف مدیریتی، نبود زیرساختهای پایدار و کمبود راهبردهای پیشگیرانه دارد.
بر اساس اطلاعیه منتشرشده توسط شرکت توزیع نیروی برق استان، افزایش دما و بهدنبال آن رشد شدید مصرف در بخش سرمایشی، موجب ناترازی میان تولید و مصرف برق در سطح ملی شده و اعمال خاموشیهای برنامهریزیشده، گریزناپذیر بوده است.
در این اطلاعیه همچنین تأکید شده که در شرایط اضطراری و برای جلوگیری از خاموشیهای گسترده و غیرقابل کنترل، گاه ناچار به اجرای محدودیتهای مضاعف خارج از برنامه از سوی دیسپاچینگ مرکزی میشوند.
با این حال، آنچه موجب نگرانی و گلایه شهروندان شده، تکرار چنین شرایطی بدون راهکار پایدار است. ناترازی برق و خاموشیهای ناشی از آن، سالهاست که در ایام اوج مصرف بهویژه تابستانها تکرار میشود، اما همچنان زیرساختهای تولید و توزیع، متناسب با این الگوهای مصرف توسعه نیافته است. به عبارتی، مشکل ناترازی موضوع تازهای نیست که بتوان آن را به شرایط غیرمنتظره نسبت داد.
از سوی دیگر، کاهش ضریب بهرهبرداری تجهیزات و احتمال بروز حوادث فنی در شبکه، نشان از فرسودگی زیرساختها و ضعف در مدیریت نگهداشت و تعمیرات دارد. در چنین شرایطی، فشار مضاعف بر شبکه توزیع برق، نهتنها موجب اختلال در ارائه خدمات به مشترکین میشود، بلکه هزینههای سنگینی نیز بر اقتصاد خانوار و کسبوکارها تحمیل میکند.
اگرچه در اطلاعیه شرکت توزیع از مشترکین خواسته شده در ساعات اوج بار (۱۲ تا ۱۸ و ۲۰ تا ۲۳) نسبت به مدیریت مصرف همکاری داشته باشند، اما مدیریت تقاضا تنها یک سوی ماجراست. سوی دیگر، مسئولیتی است که متوجه مدیران صنعت برق در سطح ملی و استانی است؛ از جمله برنامهریزی صحیح، ارتقاء ظرفیت تولید، بهینهسازی شبکه، و پیشبینی دقیق الگوهای مصرف با استفاده از دادههای آماری و تجارب پیشین.
در نهایت، برای کاهش آسیبهای ناشی از خاموشیها و افزایش اعتماد عمومی، انتظار میرود که شرکتهای خدماترسان، بهویژه در حوزههای زیربنایی مانند برق، به جای اتکا به اطلاعیههای تکراری، با اصلاح ساختارها، شفافسازی فرایندها و پاسخگویی دقیق، مسیر پایدارتری برای تابآوری در برابر بحرانها فراهم کنند.