امنیت هوایی ایران، یکی از پایههای اساسی توسعه شبکه حملونقل هوایی و زمینی محسوب می شود. زمانی که یک کشور بتواند با استفاده از سامانههای پیشرفته دفاعی، فضای هوایی خود را ایمن نگاه دارد، اعتماد به شبکه پروازی و سرمایهگذاری در حوزههای ترانزیتی نیز افزایش مییابد. بنابراین، تقویت پدافند هوایی نهتنها یک اقدام دفاعی است، بلکه به شکل غیرمستقیم در خدمت تقویت ظرفیتهای ترابری کشور قرار میگیرد.
علاوه بر این، زیرساختهای کلیدی حملونقل مانند فرودگاهها، راهآهن، بنادر و کریدورهای استراتژیک نیازمند حفاظت دائمی هستند. جنگندهها و سامانههای دفاعی میتوانند این نقش حفاظتی را ایفا کرده و از آسیبپذیری زیرساختها در برابر تهدیدات خارجی بکاهند. ایران بهویژه در شرایط کنونی که فشارهای منطقهای و تهدیدهای فرامرزی وجود دارد، نیازمند بازدارندگی مؤثر برای حفظ داراییهای حیاتی خود در حوزه راه و ترابری است.
از سوی دیگر، این توافق احتمالی را باید در چارچوب همکاریهای بلندمدت ایران و چین تحلیل کرد. پکن پیشتر در قالب ابتکار کمربند و راه، تمایل خود را برای گسترش حضور اقتصادی و لجستیکی در منطقه غرب آسیا نشان داده است. خرید تجهیزات دفاعی از چین میتواند بخشی از این همکاری راهبردی باشد؛ همکاریای که میتواند شامل سرمایهگذاری در خطوط ریلی، بنادر، بزرگراهها و پروژههای ترانزیتی در ایران نیز بشود.
افزایش سطح همکاری دفاعی میان تهران و پکن ممکن است پیامی بازدارنده برای رقبای منطقهای و فرامنطقهای داشته باشد. همین پیام بازدارنده، به نوبه خود میتواند آرامش نسبی بیشتری را برای فعالیتهای تجاری و ترانزیتی در خاک ایران به همراه آورد. در یک منطقه پرتنش مانند خاورمیانه، امنیت پایدار خود یک کالای استراتژیک است که بدون آن توسعه ممکن نیست.
همچنین نباید از نقش این معامله در شکلدهی به توازن قدرت در منطقه غافل شد. چین با تقویت روابط دفاعی با ایران، در حال تثبیت حضور غیرمستقیم خود در منطقهای کلیدی از نظر ژئوپلیتیکی است. ایران نیز با بهرهگیری از این فرصت، میتواند زیرساختهای دفاعی و بهدنبال آن حملونقل ملی را ارتقاء دهد و به عنوان یک نقطه ثقل در پروژههای ترانزیتی اوراسیا ظاهر شود.
در مجموع، اگرچه در ظاهر موضوع خرید جنگنده و سامانه دفاعی یک پرونده نظامی است، اما در لایههای زیرین آن، زمینههایی برای تحول در حوزه راه، حملونقل، سرمایهگذاریهای زیرساختی و حتی بازتعریف جایگاه ژئوپلیتیک ایران نهفته است. این معامله میتواند آغازگر دورهای تازه در همکاریهای شرقی ایران باشد؛ دورهای که در آن امنیت و توسعه، نه در تقابل، بلکه در امتداد یکدیگر تعریف میشوند.
اندیشکده «مرکز اورشلیم برای امنیت و امور خارجی» ادعا کرد: ایران در مراحل پیشرفتهای از مذاکرات با چین برای خرید سامانههای پدافند هوایی و جنگندهها قرار دارد.
اندیشکده «مرکز اورشلیم برای امنیت و امور خارجی» ادعا کرد: ایران در مراحل پیشرفتهای از مذاکرات با چین برای خرید سامانههای پدافند هوایی و جنگندهها قرار دارد.
اندیشکده «مرکز اورشلیم برای امنیت و امور خارجی» نوشت: آتشبسی که در پایان ماه ژوئن میان اسرائیل و ایران اعلام شد، نتوانسته از شدت تنش میان این دو دولت بکاهد. برعکس، آمادگیهای نظامی در زیر سطح ادامه دارد و سراسر منطقه بر روی بشکه باروتی نشسته که ممکن است هر لحظه منفجر شود.
در ادامه این مطلب آمده: در هر دو پایتخت، اورشلیم و تهران، مقامها از «مرحلهای جدید» در این رویارویی سخن میگویند،رمرحلهای از بازدارندگی متقابل و شکننده که جدول زمانی آن تحت تأثیر تحولات منطقهای و بینالمللی قرار دارد.
در حالی که اسرائیل در حال تقویت سامانههای دفاعی خود و شتابدادن به تولید موشکهای پیکان (Arrow) است، ایران نیز در حال بازسازی نیروهای خود است. تهران بهصراحت اعلام کرده که برنامه هستهایاش را کنار نخواهد گذاشت حتی به بهای درگیری نظامی دیگری.
برنامهریزی برای حمله غافلگیرکننده به اسرائیل؟
مقامهای ارشد نظامی اسرائیل گزارش دادهاند که ایران در مراحل پیشرفتهای از مذاکرات با چین برای خرید سامانههای پدافند هوایی و جنگندهها قرار دارد.
آنها همچنین میافزایند که ایران در حال برنامهریزی برای حمله پیشدستانه و غافلگیرکنندهای به اسرائیل است.
سرلشکر ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، در تاریخ ۲۰ ژوئیه اعلام کرد که آخرین درگیری با ایران تنها یکی از مراحل یک کارزار طولانیمدت بوده است. به گفته او، «ما اکنون وارد فصلی جدید شدهایم که بر دستاوردهای این عملیات استوار است ما برنامههای هستهای و موشکی ایران را مختل کردیم و باید همچنان هوشیار بمانیم.»
وزیر دفاع اسرائیل، نیز در تاریخ ۲۲ ژوئیه اظهارات زمیر را تأیید کرد و هشدار داد که احتمال بالایی برای ازسرگیری درگیری وجود دارد.
در جریان یک ارزیابی راهبردی با حضور مقامهای ارشد ارتش اسرائیل، تصمیم گرفته شد تا یک طرح راهبردی برای جلوگیری از راهاندازی مجدد برنامه هستهای ایران تدوین شود.
در چارچوب این طرح، اسرائیل تولید موشکهای پیکان را سرعت خواهد بخشید و آمادگی سامانههای دفاع هوایی خود از جمله گنبد آهنین و فلاخن داوود را افزایش خواهد داد.
تهران نیز در حال ارسال پیامهای روشنی است. رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان، اعلام کرد: «ایران از برنامه هستهای خود عقبنشینی نخواهد کرد» و تأکید کرد که «هرگونه حمله اسرائیل با انتقامی دردناک مواجه خواهد شد که مناطق مرکزی اسرائیل را هدف قرار میدهد.»
پزشکیان در مصاحبهای با شبکه الجزیره در تاریخ ۲۲ ژوئیه افزود که تهران بهدنبال جنگ نیست، اما در دفاع از خود تردید نخواهد کرد.
او بار دیگر تأکید کرد که برنامه هستهای ایران صرفاً اهداف غیرنظامی دارد و مطابق با قوانین بینالمللی پیش میرود.
در همین حال، وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی، در مصاحبهای با شبکه فاکس نیوز در همان تاریخ ۲۲ ژوئیه گفت که ایران با وجود آسیبهایی که در پی حملات آمریکا در ماه ژوئن به زیرساختهای هستهایاش وارد شده، غنیسازی اورانیوم را رها نخواهد کرد.