«اسماعیل بقائی» درباره مهمترین تحولات دیپلماتیک هفته گذشته گفت: به موازات ادامه جنایات اسرائیل، کماکان موضوع نسل‌کشی رژیم اسرائیل مهمترین موضوع بین‌المللی و منطقه‌ای است و شاهد جنایات اسرائیل هم با بمباران و هم استفاده از گرسنگی و تشنگی به عنوان سلاحی برای امحای فلسطین به عنوان کشور و مردم و سرزمین هستیم. رایزنی‌های گسترده ای برای ایجاد اجماع بین‌المللی و منطقه‌ای در سطح کشورهای اسلامی از سوی وزارت امور خارجه در جریان است و وزیر امور خارجه با تعداد زیادی از وزرای امور خارجه در منطقه و دیگر کشورهای اسلامی و مقامات سازمان همکاری اسلامی صحبت کردند و تلاش می‌کنیم نشست اضطراری سازمان کشورهای اسلامی برای توقف جنایات برگزار شود. ادامه قحطی و گرسنگی و آنچه رخ می‌دهد بی‌سابقه و جنایت جنگی آشکار است و با همه اصول و قواعد مغایرت دارد و چنین نسل کشی در قرن ۲۱ بی‌سابقه است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه در یک هفته اخیر، گزارش‌ها و اظهارات متناقضی درباره تحولات منطقه قفقاز جنوبی و برخی مسیرهای ترانزیتی منتشر شده و همچنین گمانه‌هایی هم درباره تغییر موضع ایران در زمینه مرزهای ژئوپلیتیکی در این منطقه مطرح شده است. این گمانه‌زنی‌ها تا چه حد قابل‌اتکاست و آیا اساساً تغییری در موضع رسمی ایران در این خصوص صورت گرفته است؟ گفت: تغییری در موضع ما ایجاد نشده است. اساساً در تحولات منطقه قفقاز جنوبی دو موضوع مطرح است، موضوع نخست مربوط به صلح و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان. در این زمینه ما همواره بر ضرورت تسریع این موضوع و تصریح در امضای توافق تأکید کرده‌ایم و معتقدیم که این امر مفید است و می‌تواند به شکل‌گیری ثبات در منطقه منجر شود. ما ارمنستان را ترغیب کرده‌ایم و می‌کنیم که این موضوع را به‌صورت جدی پیگیری کند. در رابطه با موضوع مسیرهای ترانزیتی، ما همیشه از توسعه مسیرها حمایت کرده‌ایم و فکر می‌کنیم که این موضوع از حیث کمک به توسعه اقتصادی کشورها و گسترش همکاری‌های اقتصادی حائز اهمیت است.
ما تاکید داریم که موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست.بقائی افزود: نکته‌ای که همیشه بر آن تأکید کرده‌ایم این است که گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌هیچ عنوان نباید مغایر با حاکمیت ملی دولت‌ها و تمامیت ارضی آن‌ها باشد و نباید موجب تغییر در ژئوپلیتیک منطقه یا مرزهای شناخته‌شده، شود. نکته دیگری که در این چند روز مطرح شده، موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه است. ما به‌صراحت اعلام کرده‌ایم که این موضوع به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست و خوشحالیم که این شایعات مبنی بر مشارکت برخی طرف‌های فرامنطقه‌ای در روندهای مرتبط با جمهوری آذربایجان، از سوی بازیگران مختلف رد شده است. بنابراین، این موضوع را با دقت رصد می‌کنیم، چرا که با منافع کشور ما نیز در ارتباط است.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دوم ایرنا مبنی بر اینکه پس از نشست اخیر ایران و تروئیکای اروپا در استانبول، خبرهایی مبنی بر پیشنهاد تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ از طرف اروپا مطرح شده است، آیا تروییکا چنین پیشنهادی به ایران داده‌اند و اگر بله، موضع تهران در قبال آن چیست؟ گفت: مذاکرات انجام شده و این گفتگوها متمرکز بر یک مسئله خاص بوده است. مسئله دیگری مطرح نشده است. طبیعی است که طرف‌های اروپایی روایت خودشان را از مذاکرات و مباحث مطرح‌شده ارائه دهند؛ این روایت الزاماً روایت ما نیست. باز هم تأکید می‌کنیم که طرف‌های اروپایی به دلایل مختلفی که من بارها ذکر کرده‌ام، صلاحیت استفاده از سازوکار موسوم به «اسنپ بک» را ندارند. با این موضوع مخالفیم و دیدگاه خود را هم به اطلاع اروپا رسانده ایم.
در ادامه نشست خبری، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره مذاکرات میان ایران و تروئیکای اروپایی در روز جمعه سوم مرداد ماه در استانبول گفت: طرف‌های اروپایی مدت‌هاست تلاش کرده‌اند از یک نقطه یا یک مبحثی که در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد، به‌عنوان یک اهرم مذاکراتی برای اعمال فشار استفاده کنند. ما تأکید کرده‌ایم که این ابزار قطعاً کارایی ندارد. اتفاقی که در چند هفته اخیر رخ داد این بود که اساساً اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ توسط طرف‌های اروپایی، در پی حمایت آن‌ها از تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به ایران، زیر سؤال برده شد. بنابراین از آن زمان به بعد، با توجه به نقض فاحش تعهداتشان، حتی این پرسش مطرح است که آیا طرف‌های اروپایی می‌توانند خود را به‌عنوان طرف‌های متعهد به برجام تلقی کنند یا خیر.
بقائی ادامه داد: طرف‌های اروپایی اساساً صلاحیت استفاده از این ابزار برای بازگرداندن تحریم‌ها را ندارند. ما این موضوع را به‌صراحت، هم در مذاکرات روز جمعه و هم پیش از آن اعلام کرده‌ایم. آن‌ها نیز به‌خوبی آگاه‌اند که در صورت سوءاستفاده از این محمل، حتماً با واکنش مقتضی از سوی جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهند شد. چنین اقدامی نه‌تنها موضوع را پیچیده‌تر خواهد کرد، بلکه بدون تردید، مضرات آن متوجه طرف‌های اروپایی و رژیم صهیونیستی خواهد شد.
این تهدیدها به‌طور طبیعی واکنش‌هایی را در سطح جامعه ما در پی داشته است، هم در سطح نخبگان و هم در سطح افکار عمومی. شما نیز به گفت‌وگوها و مباحثی که در مجلس در این زمینه مطرح بوده، اشاره کردید. بنابراین، ما نسبت به این مباحث آگاه هستیم، اما امیدواریم طرف‌های مقابل حتماً متوجه مخاطرات مترتب بر سوءاستفاده از فرایندهایی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، باشند و از پیچیده‌تر کردن این موضوع پرهیز کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدام تروریستی در شهر زاهدان و شهادت تعدادی از هموطنان گفت: این یک اقدام تروریستی کاملاً آشکار بود و متأسفانه سابقه هم دارد. در اینکه رژیم صهیونیستی از گروه‌های تروریستی ضدایرانی حمایت می‌کند، آن‌ها را تأمین مالی کرده و کمک‌های مختلفی در اختیارشان می‌گذارد، تردیدی نیست؛ این مسئله در طول سال‌ها ثابت شده است. هدف رژیم صهیونیستی هم کاملاً مشخص است؛ ایجاد ناامنی در ایران و مخدوش کردن امنیت شهروندان ما. این اقدام تروریستی قطعاً محکوم است. نهادهای انتظامی و امنیتی ما با جدیت، عوامل و بانیان این جنایت کور را شناسایی خواهند کرد و حتماً آن‌ها را مجازات خواهند نمود. کمااینکه شنیده‌اید تعدادی از این افراد در جریان همین حمله تروریستی کشته شده‌اند.
وی ادامه داد: این اقدامات در ادامه جنایات رژیم صهیونیستی علیه ایران معنادار بوده و معنای آن نیز این است که این رژیم از هیچ ابزاری برای ایجاد ناامنی و خدشه وارد کردن به امنیت ایرانیان فروگذار نمی‌کند. اما قطعاً این اقدامات، موجب جدی‌تر شدن عزم ما در مقابله با این جنایات و تعرضات خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره اعلام خروج آمریکا از یونسکو گفت: اعلام خروج آمریکا از سازمان علمی، فرهنگی و اجتماعی ملل متحد (یونسکو)، بر اساس ادعای خودشان، به دلیل اتخاذ سیاست‌های تفرقه‌برانگیز، حمایت از فلسطین و مخالفت با اسرائیل صورت گرفته است. این سومین بار است که ایالات متحده آمریکا در مقاطع زمانی مختلف از یونسکو خارج می‌شود و ادامه روندی است که دولت جدید آمریکا در قبال نهادهای بین‌المللی در پیش گرفته است. این اقدام، شاهد روشنی بر غلبه رویکرد یک‌جانبه‌گرایانه بر جهت‌گیری‌های دولت آمریکاست.
وی خاطرنشان کرد: اما آنچه در این موضوع به‌طور خاص بسیار زننده است، اعلام خروج آمریکا از یونسکو به دلیل حمایت این سازمان از فلسطین، در شرایطی است که یک نسل‌کشی وحشتناک در جریان است. چنین اقدامی صرفاً به جسورتر شدن رژیم صهیونیستی و ترغیب آن به ارتکاب کشتار بیشتر در فلسطین اشغالی منجر خواهد شد و هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد. بسیاری از مقامات نهادهای بین‌المللی و دولت‌ها نیز در این خصوص اعتراض و انتقاد کرده‌اند؛ نه صرفاً به این دلیل که یک کشور تصمیم گرفته عضویتش را در یک سازمان بین‌المللی خاتمه دهد، چرا که هر کشوری ممکن است در این زمینه تصمیم‌گیری کند، بلکه به این دلیل که این خروج عملاً به پیامی برای ادامه حمایت از جنایت‌ها و کشتار در سرزمین‌های اشغالی تبدیل شده است. این اقدام واقعاً غیرقابل پذیرش است و به‌نوعی مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را در قبال این فجایع، بیش از پیش آشکار می‌کند.
وی در پاسخ به سؤال فارس درباره اظهارات ویتکاف مبنی بر اینکه مذاکرات با ایران درباره موضوع هسته‌ای به مسیر خود باز خواهد گشت و اینکه آیا قرار است مذاکراتی به زودی صورت بگیرد؟ اظهار داشت: همانطور که قبلا نیز گفتم در این زمینه برنامه‌ای نداریم و هر وقت منافع ایران اقتضا کند، تصمیم می‌گیریم و اعلام می‌کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نقش کشورهای اروپایی در فجایع غزه گفت: اساساً کشورهای اروپایی باید واقعاً نسبت به فجایعی که در حال وقوع در فلسطین اشغالی است، پاسخگو باشند. یکی از دلایل شکل‌گیری روندی که منجر به نسل‌کشی آشکار در غزه شده، همین برخوردهای دوگانه و رویکردهای گزینشی و ناعادلانه در قبال مسئله فلسطین است. اینکه شما قربانی را به جای متجاوز بنشانید و او را محکوم کنید، صرفاً مشوق طرف متجاوز است برای اینکه به اقدامات خود ادامه دهد. کسانی که در غزه به دلیل گرسنگی، بیماری و جراحات ناشی از بمباران‌ها جان باخته‌اند، اعضای حماس نیستند، بلکه مردم فلسطین‌اند. ۶۰ هزار انسان بی‌گناه تا الان کشته و بیش از ۱۵۰ هزار نفر زخمی شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه غزه به یک منطقه غیرقابل سکونت تبدیل شده است، گفت: اطلاعاتی که سازمان‌های بین‌المللی ارائه داده‌اند، حاکی از آن است که حداقل ۴۰ سال زمان نیاز است تا آواربرداری کامل انجام شود. شما همه مختصات لازم برای شکل‌گیری یک دولت را از بین می‌برید و در عین حال ادعا می‌کنید که به دنبال شناسایی دولت فلسطین هستید. برای شکل‌گیری یک دولت، ما نیاز به سرزمین داریم؛ همان اندک سرزمینی که از فلسطین تاریخی باقی مانده نیز به سرزمین سوخته تبدیل شده است. شما نیاز به مردم دارید، مردمی که همگی در معرض نسل‌کشی هستند. نیاز به حکومت و حاکمیت دارید، در حالی که هیچ‌کدام از این موارد را برای فلسطینی‌ها قائل نیستید. بنابراین، مادامی‌که طرف‌های اروپایی رویکرد عادلانه‌ای نسبت به مسئله فلسطین اتخاذ نکنند و یک‌سویه فقط از یک رژیم اشغال‌گر و نژادپرست حمایت کنند، ما شاهد توفیقی در حل این موضوع نخواهیم بود.
