روزه‌داری متناوب که شامل نخوردن غذا در طول شب و تا بخش‌هایی از روز بعد است، میان افرادی که به دنبال کاهش یا حفظ وزن یا بهبود سلامتی هستند، محبوبیت پیدا کرده است.

یک مطالعه آزمایشی کوچک که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، نشان داد که روزه‌داری متناوب باعث بهبود کنترل قند خون، افزایش حساسیت به انسولین و کاهش فشار خون می‌شود. در این مطالعه، هشت مرد مبتلا به پیش‌دیابت به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول تمام کالری‌های خود را بین ساعت ۹ صبح تا ۳ بعدازظهر مصرف کردند و گروه دوم همان میزان کالری را در طی ۱۲ ساعت خوردند. به گفته کورتنی پیترسون، نویسنده مطالعه و دانشیار علوم تغذیه در دانشگاه آلابامای بیرمنگام، نتایج گروه اول با اثربخشی داروهای کاهش‌دهنده فشار خون برابر بود. بااین‌حال، اندازه کوچک این مطالعه نشان می‌دهد که برای بررسی مزایای بلندمدت آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.

اما فردریک کارپه، استاد پزشکی متابولیک در مرکز دیابت، غدد درون‌ریز و متابولیسم آکسفورد، معتقد است سطح بالاتر کورتیزول در صبح فقط بخشی از ریتم طبیعی بدن ماست. او همچنین تأکید می‌کند که صبحانه برای راه‌اندازی مجدد متابولیسم ما کلیدی است. کارپه می‌گوید: «برای اینکه سایر بافت‌ها به خوبی به ورود غذا پاسخ دهند، نیاز به یک محرک اولیه داریم که شامل پاسخ کربوهیدرات‌ها به انسولین باشد. صبحانه برای رخ دادن این اتفاق حیاتی است.»

یک مطالعه کنترل‌شده تصادفی نشان داد که نخوردن صبحانه باعث اختلال در ریتم‌های شبانه‌روزی بدن می‌شود و پس از خوردن غذا، افزایش شدیدتر سطح قند خون را به‌دنبال دارد. پژوهشگرها نتیجه گرفتند که خوردن صبحانه برای حفظ تنظیم صحیح ساعت بیولوژیکی بدن ضروری است.

مطالعه‌ای مروری روی نوجوانان ژاپنی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که نخوردن صبحانه به‌ویژه در افراد دارای اضافه‌وزن، با پیش‌دیابت مرتبط است. پترسون می‌گوید کسانی را که صبحانه نمی‌خورند، می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: کسانی که صبحانه را حذف می‌کنند اما شام را در زمان معمول می‌خورند. این دسته اگرچه صبحانه ندارند، از مزایای روزه متناوب بهره‌مند می‌شوند؛ دسته‌ی دوم کسانی هستند که صبحانه نمی‌خورند و شام را دیر می‌خورند.

پترسون می‌گوید، برای کسانی که شام را دیر می‌خورند، خطر چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی‌عروقی به شدت افزایش می‌یابد. اگرچه به نظر می‌رسد صبحانه مهم‌ترین وعده روز است، ممکن است شام مهم‌تر باشد. کنترل قند خون ما در اوایل روز بهتر است و وقتی شام را دیر می‌خوریم، بیشترین آسیب‌پذیری را داریم؛ زیرا کنترل قند خون در بدترین حالت قرار دارد. هنوز به پژوهش‌های بیشتری نیاز است، اما بدون شک نباید صبحانه را حذف کرد و شام را دیر خورد.

به گفته‌ی پترسون، باید ریتم شبانه‌روزی بدنمان را مانند یک ارکستر در نظر بگیریم. ساعت شبانه‌روزی ما دو بخش دارد. یک ساعت اصلی در مغز است که می‌توان آن را به رهبر ارکستر تشبیه کرد و نیمه دیگر در هر اندام وجود دارد که ساعت جداگانه‌ای دارد و این «ارکستر» توسط دو عامل بیرونی تنظیم می‌شود: نور شدید و برنامه غذایی ما.

اگر در زمانی غذا می‌خورید که نور شدید دریافت نمی‌کنید، ساعت‌های کنترل‌کننده متابولیسم در مناطق زمانی متفاوتی قرار دارند و این باعث ارسال سیگنال‌های متضاد می‌شود که بدن نمی‌داند باید متابولیسم را افزایش دهد یا کاهش. پترسون توضیح می‌دهد که این فرآیند مثل دو نیمه‌ی یک ارکستر است که آهنگ‌های متفاوتی می‌نوازند و به همین دلیل خوردن غذا در شب باعث اختلال در سطح قند خون و فشار خون می‌شود.

پژوهشگرهای دانشگاه سوری و دانشگاه آبردین به بررسی مکانیزم‌هایی پرداخته‌اند که زمان خوردن غذا چگونه بر وزن بدن تأثیر می‌گذارد. یافته‌های منتشرشده در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که خوردن صبحانه بزرگ‌تر و شام کوچک‌تر برای کنترل وزن مفید است؛ چرا که صبحانه بزرگ‌تر باعث کاهش اشتها در باقی ساعات روز می‌شود.

مطالعات نشان داده‌اند که صبحانه فقط بر وزن تأثیر نمی‌گذارد. حذف صبحانه با افزایش ۲۷ درصدی خطر بیماری قلبی، افزایش ۲۱ درصدی خطر دیابت نوع ۲ در مردان و افزایش ۲۰ درصدی خطر دیابت نوع ۲ در زنان مرتبط است. پژوهشگرهای یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ درباره روزه‌داری و دیابت، می‌گویند این امر ممکن است ناشی از تأثیر نخوردن صبحانه بر کنترل گلوکز، چربی‌ها و سطح انسولین باشد.

آن‌ها رژیم غذایی بیش از ۱۰۰ هزار نفر را به مدت متوسط هفت سال دنبال کردند و دریافتند که خطر ابتلا به دیابت در افرادی که معمولاً بعد از ساعت ۹ صبح صبحانه می‌خورند، به‌طور قابل توجهی بیشتر از کسانی است که قبل از ساعت ۸ صبح صبحانه می‌خورند.

یکی از دلایل برخی از فواید سلامتی مرتبط با خوردن صبحانه، حداقل در کشورهای غربی، ممکن است ارزش غذایی آن باشد. دلیل این فایده می‌تواند غنی‌سازی برخی غلات صبحانه با ویتامین‌ها باشد. پژوهشگرها در یک مطالعه درباره عادت‌های صبحانه‌خوردن بیش از ۸۰۰۰ نفر در بریتانیا، دریافتند کسانی که به طور منظم صبحانه می‌خورند، به‌طورکلی میزان بیشتری ریزمغذی دریافت می‌کنند که بخشی از این موضوع به‌دلیل افزودن ویتامین‌ها به غلات صبحانه، نان و کره‌های مالیدنی در بریتانیا است. یافته‌های مشابهی نیز در استرالیا، برزیل، کانادا، اندونزی و آمریکا به‌دست‌آمده است.