نوید مسائلی در گفتگو با خبرنگار مهر به وضعیت نگران‌کننده مصرف انرژی در ایران، بر لزوم اجرای قوانین مغفول‌مانده و بازنگری در ساختار مدیریت انرژی ساختمان‌ها تأکید کرد.
وی ادامه داد: بیش از ۴۰ درصد مصرف نهایی انرژی کشور در بخش ساختمان اتفاق می‌افتد. شدت مصرف انرژی در ایران بسیار بالاتر از میانگین جهانی است و این یعنی ساختمان‌ها به یکی از عوامل اصلی ناترازی انرژی و آلودگی هوا در کشور تبدیل شده‌اند.
قوانین موجود، اما معطل اجرا
این متخصص بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها با اشاره به تعدد قوانین موجود در حوزه انرژی ساختمان گفت: ما قانون کم نداریم؛ از قانون اصلاح الگوی مصرف (ابلاغی مقام معظم رهبری) تا مباحث ۱۹ و ۲۲ مقررات ملی ساختمان، قانون هوای پاک، ضوابط صرفه‌جویی انرژی و استاندارد معاینه فنی موتورخانه‌ها؛ همگی ابزارهای قانونی قدرتمندی هستند. اما آنچه نداریم، اراده جدی برای اجرای آن‌هاست.
وی افزود: مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای مهندسی انرژی، به دلایل مختلفی ناکارآمد مانده است؛ از جمله محتوای پیچیده و ویرایش‌های متعدد، سردرگمی مهندسان، فقدان مجری ذی‌صلاح، ضعف نظارت بر اجرای صحیح قانون، ناآگاهی سازندگان، و هزینه‌های بالا. آنچه در عمل می‌بینیم، شکافی عمیق میان قانون و اجرای آن است.
نهادهای مسئول؛ وظایف بر زمین‌مانده
مسائلی با نگاهی انتقادی به عملکرد نهادهای اجرایی گفت: استانداری‌ها، ادارات کل راه و شهرسازی، شهرداری‌ها، سازمان نظام مهندسی ساختمان، اداره استاندارد و حتی صداوسیما، هر یک وظایف مشخصی در حوزه بهینه‌سازی انرژی دارند؛ اما در سال‌های گذشته، نه تنها به این وظایف عمل نکرده‌اند، بلکه با ترک فعل، زمینه‌ساز وضع موجود شده‌اند.
وی تصریح کرد: در بسیاری از استانها حتی کارگروه انرژی ساختمان تشکیل نشده است. شهرداری‌ها در فرآیند صدور پایان‌کار، عملاً الزامات انرژی را نادیده می‌گیرند و سازمان نظام مهندسی هم نظارت مؤثر یا آموزش کاربردی در این زمینه ندارد. مسئولان باید درباره این کم‌کاری‌ها پاسخگو باشند.
بحران انرژی در ایران؛ ساختمان‌ها بخشی از بحران
وی با استناد به مستندات رسمی گفت: راندمان پایین تأسیسات ساختمانی از جمله موتورخانه‌ها، نبود عایق در پوسته خارجی ساختمان‌ها، پنجره‌های غیراستاندارد، تجهیزات پرمصرف و فقدان سامانه‌های کنترل هوشمند، باعث شده ساختمان‌ها به منابع عمده هدررفت انرژی تبدیل شوند.
وی افزود: در حالی‌که در بسیاری از کشورها، ساختمان‌ها بخشی از راه‌حل بحران انرژی هستند، در ایران خود به بخشی از بحران تبدیل شده‌اند.
پیشنهادهای اجرایی برای اصلاح مسیر
مسائلی برای عبور از بحران انرژی در ساختمان‌ها، مجموعه‌ای از راهکارهای عملیاتی ارائه کرد و گفت: تشکیل کارگروه انرژی ساختمان در تمامی استانداری‌ها و تدوین نقشه راه استانی تا پایان سال ۱۴۰۴، ایجاد اداره انرژی و آب در شهرداری‌ها و بازنگری فرآیند صدور پایان‌کار با در نظر گرفتن شاخص‌های انرژی، الزام آموزش کاربردی مباحث انرژی به مهندسان عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان و تشکیل کمیته انرژی در شوراهای استانی، اجباری شدن صدور گواهی مصرف انرژی به‌عنوان شرط دریافت پروانه ساخت و پایان‌کار، پیگیری ترک فعل نهادهای مسئول و انتشار سالانه گزارش ملی از عملکرد آن‌ها در حوزه انرژی ساختمان، اختصاص بودجه مشخص برای اجرای پایلوت‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های موجود، به‌ویژه در بخش دولتی، طراحی سازوکارهای تشویقی، تسهیلات بانکی و وام‌های کم‌بهره برای بهینه‌سازی مصرف انرژی با مشارکت صندوق توسعه ملی و توسعه آموزش عمومی و ارتقای نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ بهینه‌سازی انرژی در میان مردم و سازندگان از جمله این راهکارها است.
وی گفت: ساختمان‌های ما سال‌ها همچون پیجرهایی خاموش، پیام خطر را ارسال می‌کردند؛ اما کسی گوش نکرد. امروز بحران انرژی در برابر ما ایستاده است. دیگر زمان انکار گذشته. مدیرانی که بی‌عملی کرده‌اند باید پاسخگو باشند. آینده ایران را نمی‌توان با بی‌توجهی به انرژی به خطر انداخت.
