«امیرحسین جلالی ندوشن»، سخنگوی انجمن علمی روان‌پزشکی ایران درباره بحران های بعد از جنگ، به اقتصادنیوز می‌گوید:«برای این بحران آماده نبودیم. یکی از مشکلات جدی این است که ما اطلس آسیب‌های اجتماعی نداریم. یعنی آمار دقیق و به‌روزی از مسائلی مانند خشونت خانگی، اعتیاد، خشونت‌های اجتماعی، خودکشی، پناه‌جویی و حاشیه‌نشینی نداریم یا آمارها پراکنده‌اند و از اعتبار کافی برخوردار نیستند.»
وی افزود: نگاه امنیتی به موضوع آسیب‌های اجتماعی نیز باعث شده زبان کارشناسان بسته بماند. تا قبل از جنگ، زبان کارشناسان بسته‌تر هم بود. اما پس از آن مشخص شد که نقطه ضعف ما شفافیت نیست، بلکه دقیقا همین بستن فضا و ندیدن واقعیت‌ها است. همین حالا اگر از بسیاری از مدیران دولتی بخواهید تصویری روشن از وضعیت سلامت روانی اجتماعی جامعه ارائه دهند، اطلاعی در دست ندارند.
این تحلیلگر گفت: من نه طرفدار سیاه‌نمایی‌ام و نه شعار دادن اما اگر بخواهم علمی نگاه کنم، باید رشد و پس‌رفت را کنار هم ببینیم. آزمون و خطا کنیم، طراحی و اجرا کنیم، نتایج را بسنجیم و بهبود دهیم. اما متأسفانه یا سیاه‌نمایی می‌کنیم یا شعار می‌دهیم. همبستگی مدنی در زمان بحران پدیده‌ای شناخته‌شده است، جامعه ایران با وجود کاهش تاب‌آوری‌اش، در این جنگ همچنان ظرفیت‌های فراوانی برای رشد از خود نشان داد پس مهم این است که عوامل تهدیدکننده سلامت روان را بشناسیم و به آن‌ها پاسخ بدهیم.
جلالی ندوشن گفت: مثلاً در سال‌های گذشته شاهد مواردی از خودکشی در میان کادر پزشکی بودیم که بازتاب رسانه‌ای بیشتری هم داشت؛ و حالا هم به‌احتمال زیاد در مسئله جنگ اسرائیل و ایران هم، این مسئله در میان گروه‌هایی مثل روزنامه‌نگاران، اصحاب علوم اجتماعی یا گروه‌های حاشیه‌نشین پررنگ تر بوده اما توجه به آن مغفول مانده است.
وی گفت: با وجود همه آسیب‌ها و کاهش تاب‌آوری اجتماعی، جامعه ایران هنوز ظرفیت‌های فراوانی برای رشد و بازسازی دارد. در چنین شرایطی، به‌نظر من یکی از مهم‌ترین اقدامات، شناخت دقیق وضعیت و پرداختن به عوامل تهدیدکننده‌ی سلامت روان است. این امر تا حد زیادی به تصمیم‌ها و رویکردهای حاکمیتی بازمی‌گردد.
جلالی ندوشن گفت: در حوزه‌های دیگر هم وضعیت مشابهی وجود دارد؛ یکی از مشکلات جدی این است که سیاست‌گذار از تجربه‌های شکست‌خورده گذشته درس نمی‌گیرد. به‌عنوان مثال، روزگاری ممنوعیت ماهواره با بالا رفتن دیوارها و تعقیب مردم همراه بود، در حالی که مشخص شد چنین سیاستی فایده‌ای ندارد. ما پیش از جنگ هم گفتیم که این مسیر نتیجه‌بخش نیست و حالا همین بحث درباره فیلترینگ هم وجود دارد چون آن کارکرد قبلی را ندارد. در واقع، فیلترینگ و انسداد اجتماعی نه‌تنها مانع رشد روانی جامعه می‌شوند، بلکه در را به روی نفوذپذیری و ناامنی‌های روانی باز می‌گذارد. در مقابل، گشودگی، دیالوگ برقرار کردن و زدودن عوامل اجتماعیِ تهدیدکننده‌ی سلامت روان می‌توانند جامعه را تاب‌آورتر کنند.
متن کامل گفت‌و‌گو «امیرحسین جلالی ندوشن»، سخنگوی انجمن علمی روان‌پزشکی ایران با اقتصادنیوز را در تهرانِ پساجنگ و بحران سلامت روان/ فیلترینگ در را به روی نفوذپذیری و ناامنی روانی باز کرد بخوانید.
