به گزارش خبرنگار مهر، نیروگاه غرب کارون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های استراتژیک صنعت برق ایران در سال‌های اخیر، توانسته جایگاه ویژه‌ای در تقویت شبکه برق خوزستان و پایایی انرژی کشور به‌دست آورد. این مجموعه صنعتی که از دل سیاست‌های کلان شرکت ملی نفت ایران زاده شد، امروز علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، تأثیر مستقیمی بر رونق و توسعه میادین نفتی، صنایع فرآیندی و پایداری اقتصاد منطقه‌ای ایجاد کرده است.
تأمین پایدار برق برای بیش از ۴۰ هزار خانوار
رحیم مینایی، مجری طرح احداث نیروگاه غرب کارون و تأسیسات جانبی، در گفت‌وگویی با تأکید بر نقش کلیدی این نیروگاه در پایداری برق استان خوزستان اظهار می‌کند: نیروگاه غرب کارون در چارچوب سیاست‌های کلان شرکت ملی نفت ایران احداث شده و امروز به یکی از منابع پایدار برق در استان، به‌ویژه شهر اهواز تبدیل شده است. هم‌اکنون حدود ۳۰۰ مگاوات توان الکتریکی از این نیروگاه به شبکه استان تزریق می‌شود که ظرفیت تأمین برق بیش از ۴۰ هزار خانوار را فراهم می‌آورد.
بر اساس اطلاعات دریافتی، این نیروگاه ظرفیت اسمی ۵۰۰ مگاواتی داشته و با عملیاتی شدن دو واحد گازی و یک واحد بخار، ۴۳۰ مگاوات توان عملیاتی تولید می‌کند که با همکاری وزارت نیرو، برق مازاد آن به شبکه سراسری کشور تزریق می‌شود. از سال ۱۳۹۹ این همکاری نقش قابل‌توجهی در اطمینان شبکه برق و جلوگیری از خاموشی‌های پی‌درپی، به‌ویژه در ماه‌های گرم، ایفا کرده است.
راه‌اندازی در مسیرهای پُرچالش؛ ایستادگی مقابل موانع اجرایی
عملیات ساخت نیروگاه از سال ۱۳۹۳ آغاز شد و به‌گفته مینایی، با وجود چالش‌ها و موانع متعدد اجرایی، پروژه در موعد مقرر به سرانجام رسید. راه‌اندازی خط برق اختصاصی واحد نمک‌زدایی غرب کارون در تابستان سال گذشته، مصرف برق این مجموعه را به‌طور کامل بر عهده نیروگاه گذاشت و اتصال به شبکه برق سراسری قطع شد.
با وجود برخی موانع اجرایی، پروژه در موعد مقرر به بهره‌برداری رسید و هم‌اکنون تمام برق مورد نیاز واحد نمک‌زدایی غرب کارون توسط همین نیروگاه تأمین می‌شود.
به این ترتیب نه‌تنها استقلال انرژی صنعت نفت در غرب کارون تحقق یافته، بلکه فشار بار مصرفی از روی شبکه سراسری برداشته شده است، مسئله‌ای که نقاط مختلف کشور در اوج گرمای تابستان با آن درگیر هستند.
پشتیبان میادین نفتی، صنایع استراتژیک و پالایشگاه گاز
نیروگاه غرب کارون اکنون تأمین برق میادین بزرگ نفتی همچون آزادگان یکپارچه، یاران، یادآوران، تلمبه‌خانه غرب کارون و نیز پالایشگاه گاز هویزه خلیج فارس را برعهده دارد. وجود این زیرساخت نه‌تنها پایداری تولید نفت را تضمین می‌کند، بلکه سبب افزایش تاب‌آوری منطقه‌ای در برابر قطعی‌های احتمالی برق شده و مسیر توسعه طرح‌های بالادستی نفت و گاز را هموار نموده است.
مینایی درباره نوع سوخت این نیروگاه گفت: سوخت اصلی، گاز طبیعی یا C1 پالایشگاه گاز هویزه (NGL3200) است که تا پیش از راه‌اندازی پالایشگاه، در فلرها (مشعل‌ها) سوزانده می‌شد و اکنون در فرآیندی بهره‌ور، صرف تولید برق می‌شود.
وی افزود: نیروگاه در صورت نیاز و به‌منظور تضمین کامل پایداری عملیاتی، امکان استفاده از نفت‌گاز (گازوئیل) را نیز دارد. این انعطاف‌پذیری عملیاتی کمک می‌کند تا حتی با نوسان تأمین سوخت گاز، فعالیت واحدها متوقف نشود و چرخه تولید برق همواره پایدار بماند.
سرمایه‌گذاری خصوصی و مدل BOO؛ تجربه‌ای موفق در صنعت انرژی
اجرای این طرح با مدل BOO (ساخت، بهره‌برداری و مالکیت) انجام شده است. شرکت مپنا به‌عنوان سرمایه‌گذار، احداث نیروگاه را برعهده داشته و طبق قرارداد، شرکت ملی نفت ایران ماهانه ۶ میلیون یورو بابت ظرفیت کامل ۴۳۰ مگاواتی به شرکت سرمایه‌گذار پرداخت می‌کند. این مدل سرمایه‌گذاری با مشارکت بخش خصوصی و تضمین خرید برق، الگویی موفق برای پروژه‌های زیرساختی کشور ارزیابی می‌شود که می‌تواند زمینه تعمیم آن به سایر طرح‌های انرژی و آب را فراهم آورد.
به گفته مجری طرح، نیروهای شاغل در این نیروگاه عمدتاً از متخصصان استان خوزستان هستند.» این سیاست علاوه بر استفاده از دانش بومی، به اشتغال‌زایی و مهارت‌آموزی در منطقه کمک شایانی نموده است.
پشتیبانی از توسعه منطقه‌ای و افزایش تاب‌آوری انرژی
کشور ایران هر ساله با افزایش جدی پیک مصرف برق در نیمه نخست و دوم تابستان، به‌ویژه در جنوب کشور روبروست. این مسئله به دلیل رشد جمعیت، توسعه صنایع و موج گرمای بی‌سابقه اخیر، اهمیت ویژه‌تری یافته است.
مینایی در همین زمینه چنین توضیح می‌دهد: نیاز فزاینده کشور به برق و ناترازی تولید و مصرف در ماه‌های گرم سال، ضرورت تقویت و تداوم فعالیت نیروگاه‌هایی همچون غرب کارون را دوچندان می‌کند. مهم‌تر آنکه تسهیل مسیر توسعه این پروژه‌ها با حمایت و تأمین منابع توسط نهادهای مرتبط، می‌تواند به تاب‌آوری بیشتر انرژی در استان خوزستان منتهی شود و الگویی برای توسعه زیرساخت‌های مشابه در دیگر استانها باشد.
مطابق آخرین داده‌های شرکت برق منطقه‌ای خوزستان، مجموع افزایش ظرفیت تولید برق در استان در سال‌های اخیر عمدتاً مدیون راه‌اندازی نیروگاه‌هایی از این دست، اتوماسیون خطوط توزیع و بهبود مدیریت مصرف در سطح خانوار و صنعت است. کارشناسان حوزه انرژی معتقدند، استمرار تأمین برق مجموعه‌های بزرگ نفتی و صنایع معدنی موجب پایداری اشتغال، ثبات تولید و کاهش خسارت‌های ناشی از خاموشی خواهد بود.
ارتباط نیروگاه غرب کارون با توسعه پایدار و اقتصاد مقاومتی
پروژه‌های تولید برق با نگاه بهره‌برداری عملی از گازهای همراه نفت (که پیش‌تر به‌صورت مشعل سوزانده می‌شدند)، گام مهمی در کاهش آلودگی محیط زیست، افزایش بهره‌وری انرژی و توسعه اقتصاد مقاومتی در صنعت انرژی کشور به شمار می‌آیند. بازیافت این گازها و تبدیل آن به برق، موجب کاهش تلفات، صرفه‌جویی ارزی، و کاهش وابستگی کشور به واردات حامل‌های انرژی شده است. استفاده از مدل‌های نوین سرمایه‌گذاری و تقویت توان نیروهای انسانی بومی نیز از دیگر عوامل تضمین‌کننده موفقیت و بقای پروژه به‌شمار می‌آید.
چشم‌انداز توسعه؛ نیروگاه غرب کارون به عنوان الگوی ملی
با توجه به رشد سریع مصرف برق، تکرار چالش‌های ناترازی و تداوم پیک مصرف‌ها، توسعه و افزایش ظرفیت نیروگاه‌هایی چون غرب کارون، به یک ضرورت غیرقابل چشم‌پوشی بدل شده است. تجربه موفق این پروژه، ضمن نشان دادن اهمیت مشارکت بخش خصوصی و استفاده از فناوری‌های بهینه، بر اهمیت چابکی عملیاتی، رفع موانع سرمایه‌گذاری و خلق ارزش افزوده در سطح منطقه‌ای و ملی تأکید دارد.
رحیم مینایی در پایان گفت: تداوم فعالیت نیروگاه و تسهیل مسیر توسعه آن با حمایت نهادهای مرتبط می‌تواند به تاب‌آوری بیشتر انرژی در استان خوزستان منجر شود و الگویی برای توسعه زیرساخت‌های مشابه در سایر مناطق کشور به شمار آید.
گزارش‌های میدانی و نظرات کارشناسان حوزه انرژی نشان می‌دهد که تجربه موفق راه‌اندازی نیروگاه غرب کارون و دستاوردهای فنی و اقتصادی آن می‌تواند نقطه عطفی در مسیر توسعه پایدار زیرساخت‌ها باشد. اگر این مدل سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری در نیروگاه‌های جدید کشور نیز تکرار گردد، ایران قادر خواهد بود خود را از بحران‌های دوره‌ای خاموشی برق در فصول پیک، ایمن کند و پایایی شبکه را افزایش دهد.
همچنین، اتکای بیشتر به نیروهای متخصص بومی و تکمیل زنجیره ارزش افزوده (از گازهای ارسالی به فلر تا تولید برق) می‌تواند پیشرانی برای اقتصاد منطقه‌ای و ملی باشد. موضوعی که مدیران و سیاست‌گذاران باید برای حفظ و گسترش آن، حمایت‌های زیرساختی و حقوقی را استمرار بخشند.
