براساس گزارشهای منتشر شده، دیگر نیازی به فیبر نوری یا امواج رادیویی برای انتقال داده نیست. پژوهشگران دانشگاههای معتبر انگلستان و اسکاتلند با استفاده از فناوری دیودهای نورگسیل ارگانیک موفق شدهاند به سرعت ۴ گیگابیت بر ثانیه دست یابند. این فناوری همان چیزی است که در تلویزیونها و نمایشگرهای گوشیهای هوشمند به کار گرفته میشود و میتواند دادهها را با سرعت شگفتانگیزی انتقال دهد.
جالب توجه است که این دیودها، نمونههای تجاری در بازار نیستند بلکه آزمایشگاهی و اصلاح شده هستند. با این حال، مواد اولیه و طراحی آنها مشابه محصولاتی است که در پنلهای نمایشگر موجود در بازار استفاده میشود. این دیودها قادرند فیلمهای سینمایی کامل را در کمتر از دو ثانیه دانلود کنند!
پژوهشگران دانشگاه سنتاندروز اسکاتلند و کمبریج انگلستان توانستند با این فناوری دادهها را نزدیک به ۳ گیگابیت بر ثانیه از فاصله ۱۰ متری منتقل کنند. در فواصل کوتاه حتی این سرعت به میزان بیشتری افزایش یافت. این آزمایش موفقیتآمیز میتواند گامی بلند در توسعه سیستمهای ارتباطات نوری که به جای امواج رادیویی از نور بهره میبرند، تلقی شود.
فناوری OLED با انتشار نور هنگام عبور جریان الکتریکی، درخشش خاصی را در نمایشگرهای تلویزیون و گوشیهای هوشمند ایجاد میکند. دانشمندان با بررسی نحوه عملکرد این نمایشگرها، دریافتند که میتوان چراغهای کوچک OLED را به سرعت خاموش و روشن کرده و اطلاعات دیجیتال را در قالب نور منتقل کرد. نکته جالب این است که سرعت این روشن و خاموش شدن آنقدر بالا است که توسط چشم انسان قابل شناسایی نیست.
پیش از این، تلاشهای مشابه تنها به سرعت حدود ۲.۸۵ گیگابیت در ثانیه محدود بود و آن هم در فاصله کمتر از ۲۵ سانتیمتر انجام شده بود. اما این پژوهش توانست رکورد پیشین را بشکند و در فاصلهای نزدیک به ۴۰ برابر بیشتر همچنان سرعت بالا را حفظ کند.
این موفقیت مدیون استفاده از مادهای به نام دینافتایلپرایلین (DNP) بوده که یکی از مقاومترین مواد ارگانیک محسوب میشود. اولدهای معمولی تحت فشار بالای الکتریکی دوام کمتری دارند، اما دستگاههای ساختهشده از DNP بیش از یک میلیون ساعت در سطح روشنایی استاندارد مقاوم باقی میمانند.
این دوام بالا، امکان استفاده از جریانهای برقی قویتر را فراهم کرده که نتیجه آن، سرعت بیشتر در انتقال اطلاعات است. دانشمندان با آزمایش ضخامتها و اندازههای مختلف، دریافتند نمایشگرهای بزرگتر نور بیشتری تولید کرده و در نتیجه سیگنالهای نوری قویتری در فاصلههای طولانیتر ایجاد کردند.
برای بررسی و آزمودن قابلیتهای این فناوری، محققان سیستمی شبیه به اینترنت خانگی طراحی کردند. نمایندههای OLED در یک سوی اتاق و گیرندههای حساس نوری در سوی دیگر قرار داده شدند تا سیگنالهای نوری را دریافت کنند.
در آزمایشهایی که در فاصله دو متری انجام شد، سرعتهای تا ۴ گیگابیت بر ثانیه ثبت شدند و این نتایج در فاصلههای تا ۱۰ متر به ۳ گیگابیت بر ثانیه نیز رسیدند. این سرعتها قابل مقایسه با اینترنت خانگی موجود در بسیاری از کشورها نیستند، چراکه به طور میانگین اتصالهای اینترنتی خانگی در آمریکا حدود ۵۰ تا ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه سرعت دارند.
یکی از مزایای کلیدی فناوری ارتباط نوری مبتنی بر OLED، امنیت آن است. برخلاف امواج رادیویی، نور نمیتواند از دیوار عبور کند و همین امر شبکه را ایمنتر میکند چون دسترسی به سیگنال نیازمند حضور فیزیکی در محل است. همچنین ارتباطات نوری با وایفای، شبکههای سلولی یا بلوتوث اختلال ایجاد نمیکند.
کاربردهای بالقوه این فناوری بسیار گسترده است. از ارتباط مستقیم بین نمایشگرها گرفته تا تجهیزاتی که در خانه هوشمند به کار میرود. چراغهای نشانگر در دستگاههای هوشمند میتوانند ابزار ارتباطی باشند یا حتی بیلبوردهای الکترونیکی میتوانند دادههای دیجیتال را به دستگاههای نزدیک منتقل کنند.
البته چالشهایی نیز در مسیر این فناوری وجود دارد. سیستم نیازمند دید مستقیم بین فرستنده و گیرنده بوده که میتواند استفاده از آن در موارد متحرک را محدود کند. همچنین نور محیط ممکن است در شناسایی سیگنالها اختلال ایجاد کند و ساخت این دیودها فعلاً هزینه بالاتری نسبت به فناوریهای رایج دارد.
با پیشرفتهای تکنولوژیکی، احتمالاً تولید مواد بادوامتر و مقرونبهصرفهتر گسترش یابد و ارتباطات مبتنی بر نور با سرعت و قابلیت بیشتری به بازار راه پیدا کند. بیمارستانها نیز میتوانند از این فناوری برای اتصال دستگاههای حساس پزشکی بدون تداخل امواج بهره گیرند.