همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: خیلی‌ها برایشان سوال است که چرا شیوع بیماری‌های گوارشی در تابستان بیشتر است و چه عواملی باعث درگیر شدن گوارش در فصل گرما می‌شود؟ جواب خیلی ساده است؛ در فصل تابستان، به دلیل شرایط آب و هوایی و افزایش فعالیت‌های اجتماعی، بعضی از بیماری‌های گوارشی مثل مسمومیت غذایی، عفونت‌های روده‌ای، اسهال، استفراغ و دل‌پیچه شایع‌ترند.
واضح‌تر بخواهیم بگوییم، در تابستان به دلیل افزایش احتمال آلودگی مواد غذایی و آب با باکتری‌ها و ویروس‌ها و همچنین شرایط مساعد برای رشد و تکثیر این عوامل بیماری‌زا در هوای گرم، شیوع بیماری‌های گوارشی بیشتر می‌شود. بنابراین پیشگیری از ابتلا تا حدودی در دست خود ما است. فقط باید بدانیم چه مواردی می‌توانند گوارش ما و کودکان‌مان را درگیر کنند تا از آنها اجتناب کنیم.
همشهری‌آنلاین در این زمینه با دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفتگو کرده است که می‌خوانید. 
چرا شیوع بیماری‌های گوارشی در فصل تابستان بیشتر می‌شود؟
عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند. یکی از مهم‌ترین دلایل، عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی در این فصل است. مصرف آب آلوده، شنا در آب‌های آلوده، مصرف میوه‌ها و سبزیجات نشُسته، نگهداری نامناسب غذا در هوای گرم (بیرون از یخچال) و مصرف مواد غذایی و سالاد و سبزی در رستوران‌های غیربهداشتی یا بین راهی از جمله عواملی هستند که احتمال بروز مسمومیت‌های غذایی و سایر بیماری‌های گوارشی را بالا می‌برند.
گرمای هوا هم خودش عامل مهمی است. چون محیط را برای رشد و تکثیر میکروب‌ها و ویروس‌های گوارشی مهیا می‌کند. این شرایط باعث می‌شوند که ابتلا به بیماری‌های عفونی دستگاه گوارش در تابستان شیوع بیشتری پیدا کنند. در فصل گرما به دلیل شرایط مناسب برای تکثیر و انتشار عوامل بیماری‌زا، شیوع بیماری‌های گوارشی افزایش پیدا می‌کند. این بیماری‌ها می‌توانند منشأ ویروسی یا باکتریایی داشته باشند و علائمی مثل اسهال، استفراغ و دل‌درد ایجاد کنند.
آیا وبا هم یکی از بیماری‌های گوارشی محسوب می‌شود؟
بله، وبا یک بیماری گوارشی بومی‌شده در ایران است که با علائمی مثل اسهال شدید و استفراغ همراه است. البته در حال حاضر شیوع گسترده‌ای در کشور ندارد و در هر شهری ممکن است چند مورد محدود مشاهده شود. این بیماری اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند خطرناک باشد و حتی منجر به مرگ فرد شود.
مهم‌ترین علائم بیماری‌های گوارشی شایع در تابستان کدام‌ها هستند؟
اسهال، استفراغ، تهوع، شکم‌درد، تب، ضعف و بی‌حالی مهم‌ترین علائم بیماری‌های گوارشی شایع در تابستان هستند. این علائم می‌توانند ناشی از مسمومیت غذایی، عفونت‌های گوارشی، یا تشدید بیماری‌های زمینه‌ای مثل سندروم روده تحریک‌پذیر باشند. مثلا اسهال و استفراغ از شایع‌ترین علائم بیماری‌های گوارشی در تابستان هستند که می‌توانند ناشی از مصرف غذا یا آب آلوده باشند.
بیشتر بخوانید؛
- ویروسی که ۴ روز و حتی بیشتر شما را از کار و زندگی می‌اندازد
- غذا را بیشتر از ۲ ساعت بیرون یخچال نگه ندارید
- اگر بدانید غذای مانده چه بلایی سر بدن می‌آورد
در صورت بروز علائم بیماری‌های گوارشی، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در فرد علائمی مثل اسهال طولانی‌مدت و استفراغ مکرر و شدید بروز کرد که خطر کاهش آب بدن را به دنبال دارد، مراجعه سریع به پزشک ضروری است. یک بار اسهال معمولا جای نگرانی ندارد، اما اگر اسهال حاد، آبکی و مکرر باشد و استفراغ هم چندین بار تکرار شود، باید به پزشک مراجعه کرد.
بعضی گروه‌های سنی مثل نوزادان، کودکان زیر ۲ سال، افراد مسن، زنان باردار و افراد با سیستم ایمنی ضعیف در این زمینه آسیب‌پذیرترند و باید زودتر به پزشک مراجعه کنند. مثلا بدن نوزادان و کودکان زیر ۲ سال خیلی سریع براثر اسهال دچار کم‌آبی می‌شود. بنابراین مراجعه به پزشک برای این گروه ضروری است. درکل اگر اسهال حاد آبکی یا سایر علائم شدید بیماری‌های گوارشی مشاهده شد باید به پزشک مراجعه کرد و آزمایش‌های لازم را انجام داد. چراکه تشخیص به‌موقع از عوارض جدی این بیماری‌ها جلوگیری کند.
چطور می‌توان از ابتلای کودکان به بیماری‌های گوارشی جلوگیری کرد؟
رعایت بهداشت کودکان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های گوارشی، بر عهده والدین به خصوص مادران است. مادران باید از دادن غذاها و نوشیدنی‌های مانده به کودک مثل شیر مانده، آبمیوه‌ی مانده، گوشت و مرغ و برنج و ماکارونی مانده، یا کبابی که مدت طولانی خارج از یخچال نگهداری شده و همچنین شکلات و کاکائوی مانده خودداری کنند. بعضی از این مواد غذایی براثر نگهداری نامناسب، مستعد رشد باکتری و عامل مسمومیت هستند. بنابراین لازم است در فصل گرما، توجه بیشتری به نحوه نگهداری و مصرف مواد خوراکی کودکان داشت.
شکلات یا کاکائو چطور می‌تواند باعث بیماری گوارشی در کودکان شود؟
اگر شکلات یا فرآورده‌های کاکائویی در شرایط نامناسب مثل گرمای زیاد یا رطوبت بالا نگهداری شوند، ممکن است به قارچ، کپک یا باکتری آلوده شوند. همچنین شکلات‌هایی که تاریخ مصرف آنها گذشته، بسته‌بندی‌شان باز شده یا به صورت دست‌ساز و غیربهداشتی تهیه شده‌اند، می‌توانند خطرآفرین و بیماری‌زا باشند. مصرف زیاد شکلات‌های پرچرب هم ممکن است موجب دل‌درد، نفخ یا اسهال در کودکان شود. پس در مصرف این نوع خوراکی‌ها باید دقت و احتیاط بیشتری داشت. به خصوص در فصل تابستان.
