با اینکه در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، پس از ۱۸روز شاهد ورود پول سهامداران به بازار بودیم اما در معاملات روز گذشته مجددا سهامداران خرد و حقیقی اولویت خود را بر مبنای فروش قرار دادند. اما چرا با وجود رشد بورس و بازدهی مثبت این بازار درهفته گذشته، سهامداران حقیقی رغبتی برای خرید سهام نشان نمی‌‌‌دهند؟ بسیاری از کارشناسان با اشاره به نقش مشوق‌‌‌های حمایتی از بازار سرمایه معتقدند تردید سهامداران نسبت به تداوم صعود بازار از همین منظر با شبهاتی مواجه شده است. به این معنا که با پایان حمایتها احتمالا بورس نیز دچار نزول و رکود شود. به همین دلیل بازار سهام با ورود پول حقیقی همراه است؛ اگرچه ورود پول هفته قبل نیز رقم قابل تاملی نبود و زیر ۱۰۰میلیارد تومان بود. حتی قابل پیش‌بینی بود که در روزهای بعد بازار سهام دوباره به سمت خروج پول حرکت کند. در معاملات روز گذشته نیز ملاحظه کردیم که چطور این اتفاق رخ داد و بیش از ۵۰۰میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد.
اما چرا سهامداران خرد ترجیح می‌دهند که پول خود را از بازار خارج کنند؟ بررسی‌‌‌های آماری حاکی از آن است که بعد از بازگشایی مجدد بورس حدود ۳۷همت پول حقیقی از بازار خارج شده است. اگرچه با توجه به وضعیت ریسکهای سیاسی و عدم‌قطعیت‌‌‌ها، استراتژی مذکور طبیعی است.
حجت سرهنگی، کارشناس بازار سرمایه می‌‌‌گوید: تداوم خروج پول از بازار سهام اکنون به یکی از نگرانی‌های اصلی کارشناسان مبدل شده است. به‌خصوص اینکه در ۶ روز معاملاتی اخیر شاخص کل بیش از ۶درصد بازدهی مثبت را کسب کرده است. این موضوع به طور روشن نشان می‌دهد که برخی از فعالان بازار، نسبت به پیشروی ریسکهای سیاسی در هراس هستند. از سویی با توجه به اینکه عمده حمایتها از نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز انجام شده، این سیگنال را مخابره می‌کند که حمایتها مقطعی و از پیش تعیین شده است. در حال حاضر بازار سرمایه از بی‌اعتمادی سهامداران در رنج است و همان‌طور که مشاهده کردیم مشوق‌‌‌های حمایتی نیز نتوانستند شرایط ورود پول را فراهم کنند. اما به طور کلی می‌توان بیان کرد که تداوم سبزپوشی‌‌‌ها سرانجام می‌تواند منجر به احیای تدریجی اعتماد سرمایه‌گذاران شود. به‌خصوص اینکه به مرور شاخص هموزن نیز عملکرد قابل قبولی را به نمایش گذاشته است.
به گفته این کارشناس، بازار از منظر بنیادی ارزنده است و این امر شرایط ورود پول به بازار را تسهیل خواهد کرد. او درمورد حمایت‌‌‌هایی که از بازار صورت گرفته نیز معتقد است که حمایت‌‌‌های مذکور از منظر روانی تا حدودی از فضای ملتهب معاملات می‌کاهد. اما باید یک موضوع مهم را نیز در نظر داشت؛ ریسکهای کنونی سبب شده تا کف‌‌‌های قیمتی از سوی سرمایه‌گذاران جذاب به نظر نرسند. با‌این‌حال این وضعیت موقت خواهد بود. از سویی رفتار سیاستگذاران در نوع حمایت از بازار سهام با دقت از سوی سهامداران رصد می‌شود.
بخشی از سرمایه‌گذاران خرد بعد از رونق بورس یعنی در ماه‌‌‌های فروردین و اردیبهشت وارد شده بودند. طبیعتا این دسته با توجه به ریزش و تعطیلی دوهفته‌‌‌ای بورس دچار زیان شدند. به نظر می‌رسد بخشی از پول‌‌‌های خارج‌شده نیز توسط همین افراد صورت گرفته است. اما از طرفی اگر تلاش حقوقی‌‌‌ها متوقف شود بازار سرمایه به سمت کوچک‌تر شدن حرکت خواهد کرد. چرا که چشم‌‌‌انداز مبهم اقتصادی و سیاسی، احتمالا به کاهش ارزش دلاری بازار کمک خواهد کرد.
به عبارت دیگر دخالت در سودآوری شرکت‌ها سبب شده است تا بازدهی بورس از اسکناس آمریکایی عقب بماند. در حالی که بورس‌‌‌های دنیا با حضور شرکت‌های فناوری، هرروز بزرگ‌تر می‌شوند، بدون حمایت حقوقی‌‌‌ها و سیاستگذاری درست، ارزش بورس ایران در نزدیکی ۱۰۰میلیارد دلار قرار دارد.
افزون بر این مساله برخی از کارشناسان نیز بر این باورند که صندوق‌های اهرمی که در ماه‌‌‌های اخیر فشار زیادی را تحمل کرده‌‌‌اند یکی از عوامل بی‌‌‌ثباتی در بازار هستند. در واقع افزایش دامنه نوسان و امکان ابطال واحدهای ممتاز این صندوق‌ها برای بهبود نقدشوندگی، در عمل فشار فروش را تشدید کرد. برخی از این صندوق‌ها با افزایش ضریب اهرمی، دچار افت شدید قیمتی شدند. با‌این‌حال در روز پایانی هفته چهارشنبه شاهد بازگشت نسبی تقاضا به این صندوق‌ها بودیم که می‌تواند نقطه شروعی برای احیای تدریجی این ابزارها باشد اما در روز گذشته نیز صندوق‌های مذکور مجددا با فشار فروش مواجه شدند. این صندوق‌ها در صورتی که با همین سیاست‌‌‌های ناصحیح اداره شوند، می‌تواند بحران بزرگی را در بازار به وجود آورند. به‌خصوص آن که در شرایط فعلی و چشم‌‌‌انداز مبهم اقتصادی، کسی حاضر نیست با هزینه بسیار بالای صندوق‌های اهرمی در این ابزار پرحاشیه بازار سرمایه‌گذاری کند.
تحلیلگران بازار سرمایه نیز می‌‌‌گویند واکنش مثبت شاخص کل به محدوده حمایتی ۲میلیون و ۸۰۰هزار واحد می‌تواند نشانه‌‌‌ای از شروع یک روند صعودی آرام تلقی شود. البته تا بازگشت کامل اعتماد و سرمایه حقیقی، مسیر سختی در پیش است. در حال حاضر، نسبت قیمت به درآمد بازار (P/E) در کف تاریخی خود یعنی حدود ۶واحد قرار دارد و ارزش دلاری بازار سرمایه نیز حدود ۱۱۰میلیارد دلار برآورد می‌شود که از منظر تحلیلی، جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد. اگر در روزهای آینده ورود پول حقیقی از سر گرفته شود می‌تواند نشانه‌‌‌ای از بازگشت تدریجی اعتماد به بازار باشد.
در صورت تداوم ثبات نسبی در فضای سیاسی و اقتصادی کشور و هدایت تدریجی پول به سمت نمادهای کوچک‌تر، می‌توان به رشد متعادل‌‌‌تر شاخص هموزن و در نتیجه بهبود فراگیرتر فضای بازار سرمایه در هفته‌‌‌های آتی امیدوار بود. همان‌طور که در گزارش‌‌‌های فصل بهار مشخص است، سودآوری شرکت‌ها با رشد خوبی همراه بوده است. کاهش فاصله دلار توافقی و بازار آزاد در بهار برخلاف زمستان حاشیه سود شرکت‌ها را بهبود بخشید.
