به گزارش رکنا، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه و سفیر واشنگتن در ترکیه تام باراک گفته است که یک شرکت خصوصی آمریکایی میتواند کنترل کریدور «زنگهزور» را بر عهده بگیرد تا مذاکرات صلح بین باکو و ایروان پیشرفت داشته باشد.
باراک روز جمعه در نشست خبری در نیویورک به خبرنگاران گفت: «ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر 32 کیلومتر جاده اختلاف دارند، اما این موضوع شوخی نیست. این اختلاف بیش از یک دهه است که ادامه دارد، فقط 32 کیلومتر جاده.»
سفیر آمریکا در ترکیه در این باره افزود: «پس کاری که آمریکا انجام میدهد این است که میگوید: «ما کنترلش را میگیریم. این 32 کیلومتر جاده را به ما برای مدت صد سال اجاره بدهید، و همه شما میتوانید از آن استفاده کنید.» اما این دیدگاههای قبیلهای همچنان پابرجاست و از بین نمیرود.»
علاوه بر این، نماینده آمریکا در این نشست خبری گفت که «ترکیه وسط این ماجرا قرار دارد»، با این که این کشور ارتباط مرزی با منطقه مذکور ندارد.
از سوی دیگر باراک که در این نشست خبری بارها علیه تهران و محور مقاومت موضع گرفته بود، در رابطه با زنگهزور هیچ اشارهای به ایران و تأثیر این تصمیم بر کشور نکرد. این در حالی است که این کریدور در مرز شمالی ایران قرار داشته و هر تغییری در آن بر شرایط ژئوپولیتیکی کشور تأثیر میگذارد.
اظهارات باراک اولین تأیید رسمی است که دولت رئیسجمهور جدید آمریکا دونالد ترامپ پیشنهاد داده است تا این مسیر توسط یک شرکت تجاری خصوصی آمریکایی مدیریت شود که مثلاً نقش «ضامن بیطرف» را ایفا کند.
جمهوری آذربایجان و ترکیه مدعیاند برای کارآمدی ارتباط ریلی آذربایجان و نخجوان، عبور و مرور از درون خاک ارمنستان باید بدون کنترل ارمنستان صورت پذیرد و کنترل این مسیر ریلی در اختیار آذربایجان باشد.
آذربایجان اصرار دارد که کنترل این مسیر نباید به طور کامل در اختیار ارمنستان باشد و نگرانی خود را از اینکه ایروان نتواند دسترسی آزاد را تضمین کند، ابراز کرده است.
این یعنی ارمنستان از اصل حاکمیت خود بر مرزهای کشور چشمپوشی کرده، در ورودی ریل به خاک ارمنستان و خروجی آن از این کشور به سوی نخجوان، امکان بازرسی و مدیریت را از خود سلب کند.
این درخواست به این بهانه ارائه میشود که عدم کنترل ایروان بر این خط ریلی، ضمانتی برای عدم اختلال در دسترسی جمهوری آذربایجان به نخجوان و ترکیه در صورت بروز تنشهای سیاسی و امنیتی است.
درعین حال، باکو و آنکارا اسم این پروژه را کریدور «زنگهزور» نهادهاند که نام ادعایی جمهوری آذربایجان برای منطقه جنوبی ارمنستان است، منطقهای که اکنون استان سیونیک نام دارد و باکو با نامگذاری استان همجوار این منطقه در خاک خود به نام «استان زنگهزور شرقی»، سعی در القای این معنا دارد که سیونیک نیز «زنگهزور غربی» بوده و متعلق به سرزمین تاریخی ادعایی آذربایجان است.
ارمنستان به شدت مخالف انتقال کنترل این مسیر به هر شخص ثالثی است.
گزارش اخیر بنیاد کارنگی اشاره کرده است که این طرح بر اساس پیشنهادی مشابه از سوی اتحادیه اروپا است که یک شرکت لجستیکی آمریکایی مسئول مدیریت و نظارت بر عبور کالا در طول مسیر شود و دادهها را به طور شفاف با همه طرفها به اشتراک بگذارد.
در این گزارش ادعا شده که این پیشنهاد از نمونههای نظارت بینالمللی در مناطق جداییطلب گرجستان الهام گرفته است و هدف آن تأمین ضمانتهای امنیتی قوی و بلندمدت برای باکو در حالی است که حاکمیت ایروان بر مسیر حفظ میشود.
رهبران آذربایجان و ارمنستان اواخر تیرماه در دوبی دیدار خواهند کرد. این مسیر 32 کیلومتری یکی از موانع جدی برای دستیابی به صلح پایدار بین ارمنستان و آذربایجان است.
در همین حال، به گفته میدل ایست آی ترکیه به طور پنهانی ادعاهایی را علیه ایران مطرح نموده و باکو را ترغیب کرده تا توافق صلح را امضا کند و به مسئولان آذربایجانی درباره تغییرات منطقهای مانند «کاهش نفوذ ایران» هشدار داده است.
یک منبع مطلع از مذاکرات به میدل ایست آی تأیید کرده است که ابتدا ترکیه ایده شرکت خصوصی که توسط هر دو طرف تأیید شود را مطرح کرده است تا مدیریت این مسیر را بر عهده بگیرد.
رئیسجمهور ترکیه رجب طیب اردوغان مدعی است که «گشایش کریدور زنگزور مسئلهای با ایران است نه ارمنستان»، در حالی که مقامات ارمنستانی بارها با این مسئله مخالفت کردهاند.