به گزارش خبرنگار مهر، نشست ایکوم درباره حمایت از اموال فرهنگی تاریخی در زمان درگیری مسلحانه در چارچوب اسناد حقوقی بین‌المللی در سالن اجتماعات ایکوم برگزار شد.

در این نشست سوسن چراغچی کارشناسان مسائل حقوقی میراث فرهنگی بیان کرد: بحث حمایت از میراث فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه سالهاست که موضوع کنوانسیون‌ها و اسناد بین المللی است. مهمترین کنوانسیون یونسکو مربوط به ۱۹۵۴ لاهه است. این اولین کنوانسیون نیست بلکه در کشورهای اروپایی به آن توجه می‌کردند که از اموال فرهنگی و تاریخی باید در زمان جنگ محافظت شود حتی این موضوع به زمان فتوحات ناپلئون برمی گردد. کشورهای اروپایی در آن زمان به این فکر افتادند که اسنادی را تهیه کرده تا به خطر افتادن میراث فرهنگی ممنوع شود مانند اعلامیه بروکسل.

وی گفت: حمایت از افراد، جان انسان‌ها و بناها همیشه مد نظر بود اما کتابچه‌ای در ۱۸۸۰ تدوین شد که حفاظت از میراث فرهنگی عرف شود.

چراغچی بیان کرد: در اولین کنوانسیون صلح لاهه که ۱۹۰۷ بود، مجدد این موضوع اصلاح و بازبینی و کامل‌تر شد. در این ماده بناهای تاریخی نیز قید شد. بعد از آن اتفاقات دیگری صورت گرفت. از جمله جنگ جهانی اول و دوم و جابه جایی های زیادی انجام شد. با تشکیل یونسکو، اولین سند حقوق بشردوستانه در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی در بحبوحه جنگ تدوین شد. این کنوانسیون مشخصاً درباره حفظ اموال فرهنگی در زمان جنگ است. چون اموال جامعیت دارد به همین دلیل تنها از کلمه میراث فرهنگی استفاده نکرده است. در این کنوانسیون پیش بینی‌های حمایتی در نظر گرفته شده است از جمله علامت گذاری بناهای تاریخی و موزه‌ها. چون آن زمان تکنولوژی مثل الان نبود به همین دلیل «سپر آبی» را ایجاد کردند.

وی گفت: کنوانسیون در زمان خودش پیشرفته بود اما از آن طرف سلاح‌های جنگی هم پیشرفت کرد. بنابراین لازم بود که کنوانسیون به روز شود. پروتکل حفاظت از اموال در سال ۱۹۹۹ توسط یونسکو تصویب شد. این کنوانسیون، تکمیل تر شده است. سازمان بین المللی سپر آبی در این کنوانسیون به رسمیت شناخته و نهادینه شد. کنوانسیون‌های دیگری نیز داریم که درباره ممنوعیت انتقال اموال است و ایران هم به آن پیوسته است.

چراغچی بیان کرد: سازمان سپر آبی در ایران می‌توانست نقش آفرین باشد البته اگر ما عضو آن بودیم و برای آن کمیته تشکیل می‌دادیم. این سازمان غیردولتی است و افراد آن را پیشنهاد داده‌اند. ایکوم و ایکوموس مبتکر سازمان سپر آبی هستند. این سازمان را صلیب سرخ فرهنگی هم می‌گویند. شورای بین المللی بایگانی‌ها (ایکا)، شورای بین المللی موزه‌ها، ایکوموس، شورای بین المللی محوطه‌ها، فدراسیون بین المللی انجمن‌های کتابخانه ای عضو آن هستند. این سازمان نهاد مشورتی کنوانسیون و یونسکو هم هست.

وی بیان کرد: سال ۱۳۹۸ سازمان میراث فرهنگی تلاش کرد کمیته‌ای برای سپر آبی تشکیل دهد ولی پیگیری نشد. شاید یکی از دلایل آن بحث حقوقی بود. سازمان اصلی این اجازه را می‌دهد که اشخاص حقوقی هم در کشورها این کمیته را تشکیل دهند اما چون میراث فرهنگی در حاکمیت دولت است؛ برخی مشکلات حقوقی ایجاد می‌شد.

چراغچی پیشنهاد داد: پیگیری اقدامات قبلی و مکاتبات پیشین مربوط به کمیته ملی سپر آبی از وزارت میراث فرهنگی مطالبه شود.

وی گفت: در حوزه اسناد میراث فرهنگی، عمدتاً مبنا همکاری هست به خصوص میراث فرهنگی. کشورها وقتی عضو کمیته یا کنوانسیونی می‌شوند، می‌پذیرند که با یکدیگر همکاری کنند.

در ادامه احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم ایران بیان کرد: بر اثر جنگ تحمیلی بر ایران، موضوعات مختلفی از جمله حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی مورد توجه قرار گرفت. جنگ تحمیلی به ما نشان داد که مکان‌های تاریخی و فرهنگی ما باید جدا از مراکز نظامی و انتظامی باشند. این امری بود که به وضوح نشان داد که چقدر اهمیت دارد. تخلیه پادگان از قلعه فلک الافلاک یکی از این اقدامات است. این جنگ نشان داد که گاز در فضای تاریخی به ضرر بناها و افرادی است که در آنجا مستقر هستند.