یک صاحبنظر در حوزه پدافند غیرعامل گفت: در شرایط تهاجم نظامی، ایستگاه‌های مترو می‌توانند پناهگاه‌های امنی باشند به عنوان نمونه ایستگاه قیطریه در خط یک متروی تهران ظرفیت فیزیکی پناهگاهی برای پنج هزار نفر در یک دوره چهار روزه و ۱۲ هزار نفر برای یک دوره کوتاه مدت ۱۲ ساعته را دارد.

 

به گزارش ایرنا، مصطفی غضنفری روز دوشنبه در نشست تخصصی «بهره‌گیری از ظرفیت فضاهای زیرسطحی به عنوان پناهگاه» به همت گروه مطالعات ایمنی و پیشگیری از بحران اظهار کرد: تهاجم نظامی به شهرها و در معرض آسیب بودن عموم جامعه، استفاده از ظرفیت‌های عمومی برای پناهجویی را بالا می برد.

 

وی در ادامه با اشاره به تجربیات جهانی در حوزه بهره‌برداری چندمنظوره از ایستگاه‌های مترو، نمونه‌هایی از شهرهای لندن، مسکو، پیونگ‌یانگ و نیویورک را مورد بررسی قرار داد و گفت: ایستگاه‌های مترو در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا، در کنار کارکرد حمل‌ونقل، نقش پناهگاه شهری در شرایط جنگی را نیز ایفا می‌کنند.

 

وی تاکید کرد: تعبیه خروجی‌های اضطراری مستقل برای ترازهای پیش بینی شده جهت تعداد و پراکندگی این خروجی‌ها مهمترین عامل در تامین خروج اضطراری مطمئن پناهجویان است. سالن فروش بلیت و سطح سکو، دو بخش اصلی استفاده به عنوان پناهگاه هستند، البته باید به این نکته توجه داشت که در حین تهاجم نظامی و نبود برنامه‌ریزی در ایجاد فضاهای پناهگاهی کافی، همین مکان‌ها با ازدحام جمعیت مواجه شده و ممکن است حتی از مسیرهای ارتباطی درون ایستگاه، (بین سالن فروش بلیت و سکو) و پله‌ها هم برای اسکان پناهجویان استفاده شود.

 

غضنفری خواستار تدوین سند همکاری مشترک مابین شرکت بهره‌برداری مترو، سازمان پدافند غیرعامل و سایر نهادهای مسئول برای تعریف کارکرد دوم ایستگاه‌های مترو به‌عنوان فضاهای اضطراری شد.

 

 

عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع) نیز در این نشست یکی از خصوصیات مهم انسان‌ها در شرایط بحران را پناه بردن به نقاطی دارای امنیت و آرامش دانست و گفت: مناسب‌ترین مکان برای ایجاد آرامش روحی و امنیت جانی در مناطقی که مورد حمله قرار گرفته و یا احتمال حمله وجود دارد فضاهای امن است.

 

فتح‌اله شمسایی زفرقندی افزود: در همین راستا امنیت روانی در جامعه بحرانی زمانی فراهم می‌شود که مردم جایگاهی ایمن رادر نزدیکی محل کار و یا زندگی خود در هنگام حملات نظامی پیدا کنند.

 

وی با اشاره به پیچیدگی تهدیدات امروز که شامل جنگ سایبری، عملیات روانی، حملات پهپادی، و اختلال در زنجیره تولید و خدمات می‌شود، تاکید کرد: در چنین شرایطی مردم به‌عنوان محور اصلی جنگ هدف قرار می‌گیرند و حفظ جان آنها اولویت اول است، به همین جهت بهره‌گیری از فضاهای زیرسطحی شهری همچون ایستگاه‌های مترو، پارکینگ‌های طبقاتی، مراکز ورزشی، مدارس، مساجد و حتی زیرزمین منازل گزینه‌هایی موثر برای ایجاد پناهگاه‌های امن و چندمنظوره هستند.

 

شمسایی با تاکید بر اصول طراحی پناهگاه‌های موثر، افزود: این فضاها باید در برابر موج انفجار، ترکش، گازهای سمی و ریزش آوار مقاوم باشند و بتوانند نیازهای اساسی مانند تهویه، ارتباط، غذا و آب را تامین کنند.

 

وی افزود: شرکت مترو به عنوان بهره‌بردار و متولی چنین فضاهایی پس از شناخت نقاط ضعف و قوت این سامانه با هدف حفظ امکانات و افزایش توان خدمات‌رسانی، بهره‌برداری در شرایط بحران را باید مدنظر قرار داده و به دنبال بومی کردن این مهم باشد.

 

 

صاحبنظر در حوزه مدیریت ازدحام جمعیت، مدت زمان، تراکم، جمعی بودن، پویایی و سرعت و جدید بودن را شاخص‌های مهم در جمعیت دانست و اظهار کرد: مروری بر چند سانحه ازدحام جمعیت به دلیل انسداد مسیر در منا، ۲۲۶۲ نفر کشته شدند یا در ۱۷ دی ماه سال ۹۸ عدم تناسب مسیر حرکت با جمعیت در کرمان، منجر به کشته شدن ۶۳ نفر شد.

 

سولماز ارژنگی افزود: در بررسی مساله ازدحام در ایران، حدود ۸۰ درصد ازدحام جمعیت مربوط به ایستگاه‌های مترو، مساجد و تکایا، مراکز تجاری و دانشگاه‌ها است و ۲۰ درصد دیگر به راهپیمایی‌ها، شب‌های احیا و ازدحام‌های روزمره مربوط می‌شود. در منطقه ۶ تهران با ۱۴ محله و بیش از ۲۵۱ هزار نفر جمعیت، تنها حدود ۲۷ هزار نفر انگیزه رفتن به پناهگاه (ایستگاه مترو) را دارند.

 

این صاحبنظر در حوزه مدیریت ازدحام جمعیت ورودی و خروجی ایستگاه‌های مترو، وجود گیت‌های داخل ایستگاه‌های مترو، کمبود یا عدم تجهیزات و عدم تناسب فضاهای خدماتی نظیر سرویس بهداشتی با جمعیت را از چالش‌های استفاده از مترو به عنوان پناهگاه دانست و افزود: همچنین وحشت و رفتار جمعی، امکان شایعه و خرابکاری، نظارت بر جمعیتی که وارد ایستگاه‌های مترو می‌شوند، آمادگی برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در زمان پناه‌گیری و برنامه‌ریزی برای نیروهای عملیاتی از دیگر مواردی است که به عنوان چالش در استفاده از مترو به عنوان پناهگاه باید به آنها توجه کرد.

 

ارژنگی تاکید کرد: در صورت تعریف ایستگاه‌های مترو به‌عنوان پناهگاه، باید موضوع ازدحام به عنوان یک مساله اولویت‌دار در دستور کار مدیران شهری، نهادهای امدادی و سازمان پدافند غیرعامل قرار گیرد.

 

امین نظری، دبیر نشست و رییس گروه مطالعات ایمنی و پیشگیری از بحران مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با تاکید بر اهمیت برنامه‌ریزی در راستای تامین فضاهای امن در زمان پایداری و بکارگیری آن در زمان بحران گفت: در کلانشهری مانند تهران طراحی فضاهای چندمنظوره و استفاده از آنها به عنوان فضای ایمن، باید در دستور کار قرار گیرد.