تاثیر کافئین بر مغز: بیداری حتی در زمان خواب

رکنا جمعه 20 تیر 1404 - 11:42
رکنا: مصرف کافئین پیش از خواب نه تنها کیفیت خواب را کاهش می‌ دهد بلکه طبق تحقیقات جدید، حتی در طول خواب نیز مغز را در وضعیت فعال و بحرانی نگه می‌دارد و بر عملکرد آن اثر می‌ گذارد.
تاثیر کافئین بر مغز: بیداری حتی در زمان خواب

 به گزارش رکنا، تحقیقاتی که توسط محققان دانشگاه مونترآل کانادا انجام شده، نشان می‌دهد کافئین نه تنها می‌تواند فرد را بیدار نگه دارد، بلکه فعالیت مغزی را نیز به‌گونه‌ای تغییر می‌دهد که در حالتی نزدیک به وضعیت موسوم به «مغز بحرانی» (critical brain) قرار گیرد.

«مغز بحرانی» چیست؟

وضعیت مغز بحرانی حالتی است که مغز بین دو وضعیت متضاد قرار دارد: نظمی مطلق که در آن انعطاف‌پذیری وجود ندارد و بی‌نظمی کامل که فاقد ثبات است. در حالت بحرانی، مغز در نقطه تعادل قرار می‌گیرد و توانایی تولید پیچیده‌ترین و اطلاعاتی‌ترین الگوهای رفتاری را دارد. این موقعیت به مغز کمک می‌کند وظایف مختلفی همچون پردازش اطلاعات، محاسبات، ذخیره یادگیری و تصمیم‌گیری را به طور هم‌زمان و به بهترین نحو ممکن انجام دهد.

در این بررسی‌ها مشخص شد که کافئین می‌تواند این وضعیت بحرانی مغز را تقویت کند. اما نکته‌ای که توجه دانشمندان را جلب کرده این است که این وضعیت می‌تواند مانع از خواب عمیق و آرام شود. دلیل این امر آن است که کافئین مغز را در حالتی از بیش‌فعالی و پیچیدگی نگه می‌دارد که برای فرآیند یادگیری مفید است اما به ضرر خواب طبیعی تمام می‌شود.

اثرات کافئین بر امواج مغزی

به گزارش ساینس آلرت، محققان دریافتند که کافئین روی نوسانات آهسته فعالیت الکتریکی مغز، شامل امواج دلتا، تتا و آلفا که با خواب عمیق و ترمیمی مرتبط هستند، اثر منفی می‌گذارد. این امواج عمدتاً هنگام خواب عمیق فعال‌اند و کافئین با تضعیف آن‌ها توانایی مغز را برای بازیابی و بازسازی کاهش می‌دهد. به‌ویژه در مرحله خواب بدون حرکت سریع چشم (non-REM) که مغز در حال تثبیت خاطرات و تقویت عملکردهای شناختی مانند تمرکز، حافظه و تصمیم‌گیری است، این اثرات مشهودتر می‌شوند.

چگونه کافئین مغز حتی در خواب هم فعال نگه می‌دارد؟

به گفته کریم جربی، عصب‌شناس، تأثیرات کافئین نشان می‌دهد حتی در زمان خواب، مغز تحت تأثیر این ماده در حالت برانگیختگی بیشتری قرار دارد و کمتر ترمیمی عمل می‌کند. این تغییر در ریتم مغزی می‌تواند توضیح دهد که چرا کافئین مغز را از استراحت کامل در طول شب بازمی‌دارد، و در نتیجه عملکردهایی مثل حافظه ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند.

چرا کافئین بر جوانان بیشتر اثر می‌گذارد؟

یکی از یافته‌های جالب این تحقیقات، حساسیت بیشتر جوانان ۲۰ تا ۲۷ ساله به اثرات کافئین بود. محققان معتقدند تغییرات مغزی مرتبط با افزایش سن می‌تواند دلیل این تفاوت باشد. آن‌ها توضیح می‌دهند که ماده‌ای به نام آدنوزین به صورت طبیعی در مغز تولید می‌شود و با انباشته شدن خود در طول روز، احساس خواب‌آلودگی ایجاد می‌کند. کافئین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین، به طور موقت حس هوشیاری و انرژی را تقویت می‌کند. از آنجایی که گیرنده‌های آدنوزین در مغز افراد جوان بیشتر است، این گروه به اثرات مثبت و منفی کافئین حساس‌ترند.

مصرف روزمره کافئین و اهمیت آگاهی

متخصصان تأکید می‌کنند که کافئین به عنوان یک ماده محرک، روزانه توسط گروه‌های سنی مختلف از طریق منابعی همچون قهوه، چای، نوشابه، شکلات، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و حتی برخی داروها مصرف می‌شود. بنابراین، آگاهی از اثرات آن بر مغز، به‌ویژه هنگام خواب، اهمیت زیادی دارد.   

  • ببینید / بارندگی شدید در قلعه‌گنج کرمان باعث طغیان رودخانه‌‌ها شد

اخبار تاپ حوادث

وبگردی

منبع خبر "رکنا" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.