قیمت دلار و تغییرات آن همواره نقش مهم و مستقیمی در معیشت مردم ایران ایفا می کند. نوسانات قیمت دلار همواره بر هزینه های زندگی، قیمت کالاهای اساسی، مواد اولیه، خودرو، مسکن و حتی خدمات روزمره مردم اثرگذار است. با افزایش قیمت دلار، قدرت خرید مردم کاهش می یابد و فشار تورمی بر خانوارها بیشتر می شود. بسیاری از کسب و کارها و تولیدکنندگان به واردات وابسته اند و تغییر نرخ ارز، هزینه های تولید و قیمت نهایی محصولات را دستخوش تغییر می‌کند. به همین دلیل، دلار فقط یک شاخص مالی نیست، بلکه به‌طور ملموس با سفره و کیفیت زندگی مردم ایران گره خورده است.
در همین رابطه خبرنگار گسترش نیوز در این گزارش قصد دارد به تاثیراتی که قیمت دلار در حوزه های مختلف اقتصاد گذاشته است اشاره کرده و نقش آن ها را بررسی کند.
قیمت گذاری بر بسیاری از کالاها و یا خدمات به دلار گره خورده است. دلاری که تحت تاثیر پارامترهای مختلفی در لحظه تغییر می کند و فروشندگان اجناس یا ارائه دهندگان خدمات مختلف با بررسی قیمت جدید دلار بر اجناس خود و یا خدماتی که ارائه می دهند قیمت گذاری می کنند. اما به تازگی در شبکه های اجتماعی عکسی از منوی یک رستوران دست به دست می شود که قیمت ها در آن به دلار است! یعنی مشتریان برای سفارش غذا باید قیمت روز دلار را بدانند و بعد صورت حساب خود را بپردازند. این نوع قیمت گذاری اول از همه بی ثبات بودن قیمت غذا را در این واحد صنفی نشان می دهد و در وهله بعدی مشخص است که صاحب رستوران اعتمادی به درآمد ریالی ندارد و سود خود را به نوسان قیمت دلار گره زده است.
این روزها بازارهای معروف لباس و پاساژهای معروف در کلانشهرها به ویترین لباس‌هایی تبدیل شده‌اند که کف قیمت شان از چند میلیون تومان شروع می‌شود. برای خرید یک تیشرت ساده باید حداقل ۵ تا ۶ میلیون تومان هزینه کنید. برخی تیشرت ها و لباس ها با قیمت ۱۰۰ دلاری، توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده‌اند، در حالی که حتی پوشاک تولید داخل هم با دلار قیمت گذاری می‌شود!
قیمت‌گذاری لباس با قیمت دلار شاید اتاق جدیدی نباشد، اما در شرایطی که دولت در تلاش برای کنترل بازار ارز است، این اتفاق جای تأمل دارد. گرچه هنوز هم مشتریانی پیدا می‌شوند که حاضرند لباس را با قیمت دلار بخرند، اما این وضعیت هم ارزش پول ملی را تضعیف می کند و هم به تولید داخلی آسیب می زند.
در سال‌های اخیر، حقوق کارگران در ایران بر اساس دلار، کاهش چشمگیری داشته است؛ موضوعی که مستقیماً به نوسانات شدید نرخ ارز و تورم داخلی برمی‌گردد. در حالی که حداقل دستمزد دلاری کارگران در سال ۱۳۹۱ حدود ۳۰۰ دلار بود، این رقم در سال ۱۴۰۴ به کمتر از ۱۵۰ دلار کاهش یافته است. این کاهش باعث افت جدی قدرت خرید کارگران و فشار بیشتر بر معیشت آن‌ها شده است.
بر اساس آمار موجود، ارزش دلاری حداقل دستمزد در سال‌های مختلف به شرح زیر بوده است: سال ۱۳۹۰ حدود ۲۴۳ دلار، سال ۱۳۹۱ حدود ۱۴۹ دلار، سال ۱۳۹۷ حدود ۲۳۲ دلار (بیشترین میزان در یک دهه اخیر)، سال ۱۳۹۹ حدود ۸۲ دلار، سال ۱۴۰۳ حدود ۱۱۶ دلار و در سال ۱۴۰۴ حدود ۱۱۲ دلار (بر اساس دلار ۹۲ هزار و ۹۰۰ تومانی).حداقل دستمزد دلاری کارگران در سال ۱۴۰۴ تقریباً نصف میزان سال ۱۳۹۱ شده است. این آمار به‌روشنی نشان می‌دهد که قدرت خرید کارگران در سال‌های اخیر با افت شدیدی مواجه بوده است. عواملی همچون نوسان ارز، تورم و تحریم‌های اقتصادی نقش مهمی در این روند ایفا کرده‌اند و بررسی دقیق این موضوع برای درک بهتر وضعیت معیشتی کارگران و مقایسه آن با کشورهای دیگر اهمیت ویژه‌ای دارد.
