خبرگزاری مهر، گروه استانها - زهرا پرنیا: اشکور، منطقه‌ای کوهستانی و سرشار از سنت‌های فرهنگی - مذهبی در گیلان، هر ساله در ماه محرم، صحنه‌ای از همدلی و ارادت مردمی به خاندان اهل‌بیت (ع) است. این منطقه با حفظ آئین‌های کهن، همچنان وفادارانه پیام کربلا را در دل آئین‌های بومی خود زنده نگه داشته و مراسم‌های خاصی را در این ماه مقدس برگزار می‌کند.
یکی از برجسته‌ترین و پرمعناترین این مراسم‌ها، آئین سنتی «علم‌واچینی» است؛ آئینی که نماد پایان رسمی سوگواری سیدالشهدا (ع) و آغاز مرحله‌ای دیگر از وفاداری و یادآوری پیام عاشوراست.
«عَلَم»؛ نشانه غیرت و ایستادگی
عََلَم، یکی از ارکان اصلی عزاداری حسینی در اشکور است. مردم با آغاز محرم، عَلَم‌هایی بلند با پنجه‌هایی فلزی بر سر آن، به ارتفاع پنج تا شش متر برپا می‌دارند که نماد شجاعت، استقامت و رشادت حضرت ابوالفضل العباس (ع) است. علم، برای مردم اشکور صرفاً یک نماد نیست؛ بلکه یادآور مسئولیتی تاریخی و دینی برای ادامه راه حق و دفاع از مظلومان است.
سر عَلَم معمولاً با پنجه فلزی برنجی و پارچه‌هایی به رنگ‌های سبز (نشانه مظلومیت و معنویت)، قرمز (نشانه خون شهدا و شهادت)، و سفید (نشانه پاکی و نورانیت) تزئین می‌شود. هر پارچه، نذری از سوی خانواده‌ای، هر رنگ، یادگاری از ماجرایی عاشورایی است.
«عَلَم‌واچینی»؛ مراسمی مردمی، معنوی و جمعی
در روز عاشورا یا روزی پس از آن، که توسط معتمدان محلی، سادات و بزرگان تعیین می‌شود، اهالی روستا در مسجد گرد هم می‌آیند. مراسم با قرائت زیارت عاشورا، مرثیه‌خوانی و ذکر مصیبت آغاز می‌شود.
پس از آن، سادات و معتمدان با ادای احترام، پارچه‌های بسته شده بر سر علم را به‌نشانه پایان عزاداری باز می‌کنند. این لحظه برای مردم اشکور لحظه‌ای نمادین و پر از احساس است؛ گویی عزاداری از میدان بیرون نمی‌رود، بلکه در جان مردم نهادینه می‌شود.
پس از واچینی، مردم به سینه‌زنی، نوحه‌خوانی و عزاداری ادامه می‌دهند؛ آئین عزاداری تمام نمی‌شود، بلکه در جان‌ها تداوم می‌یابد. این مراسم بیشتر در فضای باز اطراف مسجد یا حسینیه‌ها برگزار می‌شود و غالباً با اطعام و حضور نسل‌های مختلف همراه است.
آئین عَلَم‌واچینی نه‌تنها یک سنت مذهبی بلکه پیوندی عمیق میان نسل‌هاست؛ نوجوانان و جوانان با حضور فعال در این مراسم، مفاهیم دینی و تاریخی را از پدران و بزرگان خود می‌آموزند. این آئین، نقش مهمی در انتقال فرهنگ عاشورا و هویت شیعی منطقه اشکور دارد.
اشکور؛ حافظ سنت‌های عاشورایی
در گوشه گوشه اشکور، از گیلوان و نوده تا کاکرود و پرکاپشت، رومدشت علم‌واچینی همچنان زنده است. مردم، با وجود همه دگرگونی‌های اجتماعی، به این سنت پایبند مانده‌اند و آن را همچون امانتی تاریخی حفظ کرده‌اند.
علم‌واچینی در اشکور، صرفاً پایین آوردن نماد ظاهری علم نیست؛ بلکه نمایشی از ادامه مسیر حق‌طلبی، ایثار و وفاداری به فرهنگ حسینی است که در دل کوه‌ها و در قلب مردم اشکور، زنده و پویا ادامه دارد.
