جواد مرشدی:یک هفته بعد از تجاوز نظامی اسرائیل به خاک کشورمان دور جدید مذاکرات ایران و تروئیکای اروپایی با حضور نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا به میزبانی ترکیه در استانبول برگزار شد.
پس از این دیدار وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه ایران آماده است که بار دیگر، دیپلماسی را بررسی کند گفت: ما در حال آماده شدن برای دیدار دیگری به زودی با اروپایی‌ها هستیم.نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیزگفت: توافق کردیم به مذاکرات ادمه دهیم.
نخستین دور گفت‌وگوها با رویکردی محترمانه و جدی برگزار شد که دربرگیرنده دیدگاه‌های همه طرف‌ها بود. آنچه در این دور مورد تأکید قرار گرفت، این بود که تنها با توقف تجاوز می‌توان مسیر دیپلماسی را بر اساس فرایندی صادقانه گشود. همچنین هیات مذاکره کننده ایرانی تاکید کرد که ایران میز مذاکره را ترک نکرده و این مذاکرات، پایان گفت‌وگو نیست.
یادآوری این نکته ضروری است که این مذاکره دو روز قبل از حمله ددمنشانه آمریکا به تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی انجام شد.
حالا مقام‌های اروپایی با وجود آنکه همچنان مذاکره را تنها راه برای برنامه هسته‌ای ایران می‌دانند، بیم آن دارند که حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی، فضای دیپلماتیک را به‌طور کامل تخریب کرده باشد.
به گزارش واشنگتن‌پست، ارزیابی اولیه مقام‌های اروپایی نشان می‌دهد حملات اخیر ایالات متحده نتوانسته برنامه هسته‌ای را به‌طور کامل نابود کند، اما نگرانی اصلی اروپایی‌ها این است که شاید آنچه در این میان نابود شده، فرصت دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید با ایران باشد.
هر چند اروپایی‌ها اذعان دارند که بازگرداندن دو طرف به میز مذاکره، به‌ویژه برای توافقی جامع مشابه برجام، بسیار دشوار خواهد بود اما تلاش میکنند از وضعیت فعلی برای گشودن دریچه‌ای به‌سوی گفت‌وگو استفاده کنند.
همچنین با توجه به اینکه مقام‌های اروپایی به خوبی می‌دانند که ترامپ گاهی موضع خود را به‌سرعت تغییر می‌دهد نمی توانند تضمینی در خصوص عدم اقدام نظامی آمریکا و اسرائیل علیه ایران دهند.
این در حالی است که وزیر خارجه کشورمان نیز در گفت‌وگویی با شبکه «سی‌بی‌اس» تأکید کرد که بازگشت سریع به مذاکرات ممکن نیست و تهران برای ازسرگیری دیپلماسی، نیاز به زمان و تضمین عدم حمله مجدد دارد. با این وجود بنظر می رسد ایران عجله ای برای بازگشت به مذاکرات ندارد.
خبرگزاری "خبرآنلاین"در گفتگو با محمد حسن قدیری ابیانه دیپلمات پیشین به بررسی تاثیر جنگ بر روند مذاکرات پرداخته است که در پی می اید:
آیا قرار گرفتن در شرایط جنگی به معنای توقف مذاکرات است؟
حتی در اوج جنگ نیز ما سابقۀ مذاکره با دشمن داشته‌ایم؛ برای نمونه، مذاکرات با نمایندگان صدام. بنابراین نمی‌توان مطلقاً گفت «بله» یا «خیر». همۀ‌چیز به شرایط بستگی دارد. درعین‌حال، وقتی هم در جنگ نیستیم گاهی مذاکره نمی‌کنیم؛ مثلاً با اسرائیل هیچ مذاکره‌ای نداریم چون اصولاً آن را به رسمیت نمی‌شناسیم. به نظر من در مقطع کنونی نباید با آمریکا مذاکره کنیم، زیرا سابقۀ نقض توافق‌ها را دارد، خروج ترامپ از برجام و آغاز حمله به ما با مجوز و حمایت واشنگتن نشان می‌دهد مذاکره با آمریکا ثمری ندارد.
با اروپایی‌ها چطور؟
باید بااروپایی ها مذاکره کنیم؛ امّا نه از موضع ضعف، بلکه از موضع برابر. افزون بر این، دستور کار مذاکره، مکان، سطح و تیم مذاکره‌کننده باید از سوی خودمان تعیین شود. اروپایی‌ها هم خلف وعده کرده‌اند. آنها علیرغم اینکه برجام را امضا کردند ولی نه‌تنها به تعهداتشان عمل نکردند، بلکه تحریم‌ها را تشدید نمودند. اغلب زیاده‌خواه‌اند و در بسیاری موارد تابع ارادۀ آمریکا. بنابراین زمان، طرف مقابل و موضوع مذاکره همگی نیازمند بررسی دقیق است.
در شرایط کنونی، مذاکره با غرب اعم از آمریکا و اروپا چه دستاوردی می‌تواند برای ما داشته باشد؟
مذاکره با آمریکا هیچ دستاوردی نخواهد داشت؛ برجام در دوره‌ی اوباما، ترامپ و بایدن سودی برای ما نداشت و حتی در زمان اوباما هیچ تحریمی لغو نشد، بلکه تحریم‌ها افزایش یافت. گذشته از این، مهم است چه کسی برای مذاکره می‌رود. نباید افراد مرعوب، مجذوب یا دروغگو را بفرستیم. متأسفانه آقای ظریف این سه ویژگی را داشت: هم مرعوب و مجذوب آمریکا بود، و هم بارها به مردم دروغ گفت؛ از جمله انکار وجود «اسنپ‌بک» در برجام یا ادعای لغو تحریم‌ها در حالی که فقط تعلیق مطرح بود.
به‌زعم شما چه کسی در حال حاضر حائز شرایط مد نظر شماست؟
اصولاً معتقدم مذاکره با آمریکا بی‌فایده است؛ اما اگر قرار بر مذاکره باشد، باید فردی قوی، مطمئن و باهوش مانند جواد لاریجانی عهده‌دار آن شود.
یعنی آقای عراقچی شرایط لازم را ندارند؟
آقای عراقچی از ظریف بهتر است، ولی صلابتی را که انتظار دارم در او نمی‌بینم؛ هرچند نسبت‌به ظریف پایبندی بیشتری به مبانی دینی و نظام دارد. به‌طور کلی، گویی «تخم لَقِ گفتگو» در بسیاری از بخش‌های وزارت خارجه کاشته شده است.اینکه بگویند اگر تضمین بدهند که به ما حمله نکنند تا گفتگو کنیم از موضع ضعف است.فرد مرعوب نمی تواند از موضع عزت گفتگو کند.
چرا و به چه علت عده ای از تندروها از دستگاه سیاست خارجی ایران به دلیل سخن گفتن ازمذاکره انتقاد میکنند ؟
حالا شما میگویید تندرو ولی من میگویم عده ای که نظر خاص خودشان را دارند. اروپایی‌ها می‌گویند بیایید مذاکره کنیم. خُب، چرا آنها به ایران نیایند؟ کمی عزت ملی لازم است. البته وزارت خارجه نگران فعال‌شدن مکانیزم ماشه و بازگشت همهٔ تحریم‌هاست و می‌کوشد اروپایی‌ها را منصرف کند؛ اما مطمئنم هر قدر هم امتیاز بدهیم، آنها از این مکانیزم استفاده میکنند. دروغ هم باید هزینه داشته باشد؛ نه اینکه دروغگو تشویق شود.
و در نهایت اینکه شما احتمال از سرگیری مذاکرات هسته ای را تا چه حد پیش بینی میکنید؟
موضوع هسته‌ای صرفاً بهانه است؛ اگر همهٔ فعالیت‌ها را متوقف کنیم، دشمنی غرب تمام نمی‌شود. در جنگ تحمیلی هم که دنبال انرژی هسته‌ای نبودیم، همان کشورها از صدام حمایت کردند. غربیان امروز می‌گویند انرژی هسته‌ای نداشته باشید؛ فردا می‌گویند موشک و توان دفاعی نداشته باشید؛ سرانجام هم اسلام را از حکومت حذف کنید و تسلیم شوید. هدف نهاییِ آمریکا تجزیۀ ایران و سیطرۀ کامل بر منابع ماست.
آمریکا میخواهد ایران نباشد، آمریکا میل به تجزیه ایران دارد تا ژنرال های آمریکایی ، انگلیسی و اسرائیلی بر این تکه پاره های ایران حکومت کنند و منابع ثروت ما هم به آنها تعلق گیرد .یعنی مردم ما از منابع ثروت خود محروم باشند. آنها می خواهند مانند هندی ها که سربازان انگلستان شده بودند ایرانیان سربازان این کشورها شوند. آنها می خواهند زنان ما را هم به یغما و کنیزی ببرند .
پس با این وجود از منظر شما از سرگیری مذاکرات را باید کلا منتفی بدانیم .
مذاکره با آمریکا از اساس منتفی است. با اروپا نیز باید نخست فهمید دقیقاً چه می‌خواهند؛ زیرا اصل مسئله برای آنان سلاح هسته‌ای نیست ،آنها خودشان می‌دانند دنبال بمب نیستیم. حتی اگر بمب هم داشته باشیم، تنها به‌منزلۀ بازدارندگی است. بنابراین تا غرب استراتژی خود را تغییر ندهد، مذاکرهٔ سودمند بعید به نظر می‌رسد.آنها می‌خواهند از مکانیسم ماشه امتیاز بگیرند. هر امتیازی به آنها بدهیم باز هم در آخرین لحظه از مکانیسم ماشه بر علیه ایران استفاده خواهند کرد.
212
