پارک ملی دره گلها، یکی از شگفتانگیزترین و زیباترین ذخیرهگاههای طبیعی جهان، در ایالت اوتاراکند (Uttarakhand) هند واقع شده است. این پارک که بخشی از منطقه حفاظتشدهی هیمالیا غربی است، بهخاطر دشتهای وسیع پوشیده از گلهای رنگارنگ و چشماندازهای کوهستانی، شهرت جهانی دارد. دره گلها نه تنها یک مقصد گردشگری محبوب برای طبیعتدوستان و کوهنوردان است، بلکه بهعنوان یکی از میراثهای جهانی یونسکو نیز شناخته میشود.
پارک ملی دره گلها در منطقه چامولی (Chamoli District) در شمالغربی ایالت اوتاراکند قرار دارد. این پارک در دامنههای شرقی رشتهکوههای زانسکار و در همسایگی پارک ملی نندا دوی (Nanda Devi National Park) واقع شده است. ارتفاع آن از حدود ۳٬۲۰۰ متر تا ۶٬۶۷۵ متر از سطح دریا متغیر است که باعث ایجاد تنوع زیستی کمنظیری در منطقه میشود.
دره گلها برای قرنها برای ساکنان محلی شناخته شده بود، اما شهرت جهانی آن از سال ۱۹۳۱ آغاز شد، زمانی که فرانک اسمیت، کوهنورد بریتانیایی، در جریان بازگشت از صعود نندا دوی، این منطقه را کشف و با نام "Valley of Flowers" معرفی کرد. بعدها، گیاهشناس هندی، دکتر پشوارات مانوهار (Dr. Pranesh Manohar) نیز مطالعات جامعی در این منطقه انجام داد.
در سال ۱۹۸۲، این منطقه بهطور رسمی بهعنوان پارک ملی اعلام شد و در سال ۲۰۰۵ بههمراه پارک ملی نندا دوی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.
پارک ملی دره گلها بهدلیل تنوع استثنایی گیاهان گلدار، شهرتی فراگیر دارد. بیش از ۶۰۰ گونه گیاهی در این منطقه شناسایی شده است که بسیاری از آنها بومی هیمالیا هستند. برخی از معروفترین گلها عبارتاند از:
ارکیدههای هیمالیایی
گل خشخاش آبی (Blue Poppy)
پریمولا (Primula)
زنبق (Iris)
زعفران وحشی
گل ادلوایس (Edelweiss)
و انواع رودودندرون (Rhododendron)
اگرچه تمرکز اصلی پارک بر پوشش گیاهی است، اما جانوران کمیاب و ارزشمندی نیز در این ناحیه زندگی میکنند. از جمله:
پلنگ برفی (Snow Leopard)
خرس سیاه آسیایی
گوزن مشک (Musk Deer)
بز کوهی (Himalayan Tahr)
گوسفند آبی (Bharal)
و پرندگان نادری مانند کرکس هیمالیایی و شاهین طلایی
دره گلها در فرهنگ محلی و باورهای مردم منطقه اهمیت خاصی دارد. بسیاری از مردم آن را مکانی مقدس میدانند و بر این باورند که خدایان در این مکان سکونت دارند. مسیر منتهی به پارک، از کنار زیارتگاه مهم هندوها یعنی معبد همکوند صاحب (Hemkund Sahib) عبور میکند که برای پیروان آیین سیک اهمیت بالایی دارد.
پارک ملی دره گلها از ژوئن تا اکتبر برای گردشگران باز است. در این فصل، یخها ذوب شده و گلها شروع به شکفتن میکنند. مسیر دسترسی به پارک از طریق پیادهروی از روستای گاگاری (Govindghat) آغاز میشود و گردشگران باید تا روستای گاگاریه (Ghangaria) پیادهروی کنند. این منطقه فاقد امکانات موتوری است و تنها از طریق مسیرهای پیادهروی قابل دسترسی است.
فعالیتهای رایج گردشگری در این منطقه شامل:
پیادهروی در مسیرهای کوهستانی
عکاسی از مناظر طبیعی و گلها
مشاهده پرندگان و حیات وحش
زیارت اماکن مذهبی مجاور
دره گلها با چالشهایی چون تغییرات اقلیمی، افزایش گردشگری بدون کنترل، فرسایش خاک، و ورود گونههای گیاهی مهاجم مواجه است. همچنین، جادهسازی و توسعه بیرویه در نزدیکی پارک، خطراتی برای اکوسیستم شکننده آن ایجاد کرده است.
دولت هند و سازمانهای محیطزیستی بینالمللی، تدابیر ویژهای برای حفظ این پارک اندیشیدهاند. از جمله:
محدود کردن تعداد بازدیدکنندگان روزانه
آموزش بومیان منطقه در زمینه حفاظت از محیط زیست
ثبت و مستندسازی گونههای گیاهی و جانوری
ممنوعیت برداشت گیاهان و شکار
همکاری با یونسکو برای توسعه پایدار منطقه
1. پارک ملی دره گلها در هند در کجا قرار دارد؟
پارک ملی دره گلها در منطقه چامولی ایالت اوتاراکند در شمال هند و در دامنههای غربی رشتهکوه هیمالیا واقع شده است.
2. بهترین زمان برای بازدید از پارک ملی دره گلها در هند چه زمانی است؟
بهترین زمان برای بازدید از پارک بین ماههای تیر تا شهریور (جولای تا سپتامبر) است، زمانی که گلها در اوج شکوفایی هستند و مناظر فوقالعادهای خلق میکنند.
3. در پارک ملی دره گلها چه گونههای گیاهی یافت میشود؟
در این پارک بیش از ۵۰۰ گونه گل وحشی از جمله خشخاش آبی، پریمولا، ارکیده، گل مینا و آناِمون وجود دارد که بیشتر آنها بومی منطقه هیمالیا هستند.
4. چه حیواناتی در پارک ملی دره گلها زندگی میکنند؟
گونههایی مانند پلنگ برفی، خرس سیاه آسیایی، گوسفند آبی (بهارال)، گوزن مشک، روباه قرمز و پرندگان نادری چون مونال هیمالیایی در این پارک یافت میشوند.
5. آیا بازدید از پارک ملی دره گلها نیاز به مجوز دارد؟
بله، برای ورود به پارک ملی دره گلها نیاز به دریافت مجوز رسمی از اداره جنگلداری منطقه گاگاریه وجود دارد و ورود بدون راهنما یا ثبتنام ممنوع است.
پارک ملی دره گلها، تبلور زیبایی ناب طبیعت و نمادی از تعامل بین انسان، فرهنگ و محیط زیست است. این منطقه با مناظر بدیع، پوشش گیاهی منحصربهفرد و اهمیت جهانی، میراثی است که باید برای نسلهای آینده حفظ شود. سفر به این دره، نه تنها تجربهای بصری و معنوی عمیق است، بلکه یادآور اهمیت حفظ زیستبومهای حساس و احترام به طبیعت نیز میباشد.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته