به گزارش خبرآنلاین، وبگاه شبکه خبری سیانان در گزارشی با عنوان «آتشبس غزه نزدیکترین آتشبس در ماههای اخیر است؛آنچه میدانیم این است....» به طور مفصل نوشت:
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، میگوید که پس از اعلام حماس مبنی بر «ارائه پاسخ مثبت» به پیشنهاد آتشبس ۶۰ روزه با اسرائیل، «خوشبین» است که توافق آتشبس در غزه هفته آینده حاصل شود.
ترامپ روز جمعه گفت: «ما باید این موضوع را تمام کنیم. ما باید کاری در مورد غزه انجام دهیم.»
اسرائیل و حماس مدتهاست که خواستههای متناقضی دارند که مذاکرهکنندگان نتوانستهاند آنها را برطرف کنند، اما اکنون که هر دو طرف با پیشنهاد اصلاحشده موافقت کردهاند، برای اولین بار در ماههای اخیر، به نظر میرسد که توافقی در دسترس باشد.
تلاشهای جدید پس از آتشبس بین ایران و اسرائیل شدت گرفت، اما همچنین نشاندهنده فشار ایالات متحده و تغییر در اهداف جنگی اسرائیل است. آنچه باید بدانید این است:
چرا حالا؟
از زمان آتشبس اسرائیل و ایران در ۲۴ ژوئن، تلاش میانجیگرانه قطر و مصر، به همراه ایالات متحده،درخواستهای خود را برای آتشبس جدید غزه دو برابر کردهاند. سخنگوی وزارت امور خارجه قطر به سیانان گفت که توافق اسرائیل و ایران «شتاب» را برای آخرین مذاکرات بین اسرائیل و حماس ایجاد کرده است.
اسرائیل در ماه مارس محاصره کامل ارسال کمکهای بشردوستانه به این منطقه را اعمال کرد. این توافق در ماه مه، پس از هشدار جمعی از کارشناسان جهانی مبنی بر احتمال گرسنگی قریبالوقوع صدها هزار نفر، تا حدودی از شدت محاصره کاست.
صدها فلسطینی در غزه در روزهای اخیر در اثر حملات اسرائیل کشته شدهاند. و توزیع کمکها با خشونت مواجه شده است، و صدها نفر در مسیر تلاش برای دریافت غذا از بنیاد بشردوستانه غزه (GHF)، طرح کمکرسانی بحثبرانگیز مورد حمایت ایالات متحده که از پایان ماه مه آغاز به کار کرد، کشته شدهاند.
فشار بر نتانیاهو از درون اسرائیل نیز در حال افزایش است.
دولت او توسط چهرههای راست افراطی که میخواهند جنگ در غزه را تشدید کنند، حمایت میشود، اما یائیر لاپید، رهبر مخالفان، روز چهارشنبه گفت که برای امکانپذیر کردن توافق گروگانها به دولت ائتلافی خواهد پیوست. نظرسنجیها بارها نشان دادهاند که اکثریت مردم اسرائیل(فلسطین اشغالی) خواهان توافقی برای بازگرداندن گروگانها به خانه هستند، حتی اگر به معنای پایان جنگ باشد.
مذاکرات میتواند از دوشنبه در قطر آغاز شود. در همین حال، هیچ وقفهای در حمله به غزه ایجاد نشده است و وزارت بهداشت از کشته شدن دهها نفر در حملات آخر هفته اسرائیل خبر داده است.
خواستههای اسرائیل چیست؟
علاوه بر هدف بازگرداندن گروگانها به خانه، نتانیاهو از اهداف حداکثری خود یعنی خلع سلاح غزه و نابودی تواناییهای نظامی و حکومتی حماس دست نکشیده است.
اما آخر هفته گذشته، نخست وزیر در بیان اهداف اسرائیل تغییری لفظی ایجاد کرد برای اولین بار بازگشت گروگانها را مقدم بر آنچه زمانی «هدف عالی» شکست حماس مینامید، در اولویت قرار داد.
نتانیاهو مدعی شد که پس از عملیات نظامی اسرائیل در ایران، «فرصتهای زیادی ایجاد شده است»، از جمله امکان بازگرداندن همه کسانی که هنوز در اسارت حماس هستند. او گفت: «اول، برای نجات گروگانها. البته، ما همچنین باید مسئله غزه را حل کنیم، حماس را شکست دهیم، اما من معتقدم که ما هر دو ماموریت را انجام خواهیم داد.»
این اظهارات با استقبال خانوادههای گروگانهای غزه مواجه شد که از او به دلیل عدم تعیین هدف اصلی اسرائیل برای آزادی عزیزانشان انتقاد کردهاند. تنها تعداد کمی از گروگانها در عملیات نظامی نجات یافتهاند و نه تحت آتشبس.
ارتش اسرائیل این هفته پس از نزدیک به دو سال جنگ و حذف بسیاری از رهبران ارشد حماس، پیگیری مسیر دیپلماتیک در غزه را توصیه کرد.
روز سهشنبه، یک مقام نظامی در گفتگو با سیانان ادعا کرد: که اسرائیل به طور کامل به تمام اهداف جنگی خود دست نیافته است، اما با کاهش نیروهای حماس و پنهان شدن آنها، هدف قرار دادن مؤثر بقایای این گروه شبهنظامی دشوارتر شده است. این مقام گفت: «اکنون دستیابی به اهداف تاکتیکی دشوارتر شده است.»
در مورد حماس چطور؟
حماس سه خواسته اصلی دارد: پایان دائمی جنگ، ارائه کمکهای بشردوستانه توسط سازمان ملل متحد و عقبنشینی اسرائیل به مواضعی که در ۲ مارس امسال، قبل از از سرگیری حمله و اشغال بخش شمالی نوار، در اختیار داشت.
یک مقام ارشد حماس در اواخر ماه مه به سیانان گفت که این گروه «آماده است گروگانها را در عرض یک روز بازگرداند فقط ما تضمینی میخواهیم که پس از آن دیگر جنگی رخ ندهد.» گروگانها اهرم اصلی حماس در مذاکرات هستند و این گروه از پذیرش آزادی بدون مسیری برای پایان دادن به درگیری خودداری کرده است.
در پاسخ به پیشنهاد آتشبس مورد حمایت دولت ترامپ در ماه مه، حماس از ایالات متحده تضمین خواست که مذاکرات آتشبس دائمی ادامه یابد و جنگ پس از توقف ۶۰ روزه از سر گرفته نشود.
اینکه آتشبس موقت باشد یا مسیری برای آتشبس دائمی، بزرگترین نقطه اختلاف بین طرفین درگیر است.
در حالی که اسرائیل پس از حملات ۷ اکتبر میخواهد حماس را ریشهکن کند، این گروه تمایل کمی برای واگذاری قدرت سیاسی و نظامی خود در غزه نشان داده است.
مقامات این گروه اظهارات متناقضی در مورد نقش حماس در غزه پس از جنگ ارائه دادهاند. سخنگوی این گروه، حازم قاسم، گفته است که این گروه «به قدرت چسبیده» نیست و لازم نیست بخشی از ترتیبات «در مرحله بعدی» باشد.
در توافق پیشنهادی چه چیزی وجود دارد؟
در حالی که جزئیات دقیق این پیشنهاد هنوز منتشر نشده است، مشخص است که طرح اصلاحشده تلاشی برای رفع برخی از اختلافات بین اسرائیل و حماس است.
یک منبع آگاه از مذاکرات گفت که جدول زمانی آخرین پیشنهاد، آزادی 10 گروگان زنده اسرائیلی و 18 گروگان فوتشده را در کل دوره 60 روزه خواستار شده است.
طبق گفته دولت اسرائیل، از 50 گروگانی که هنوز در غزه هستند، گمان میرود حداقل 20 نفر از آنها زنده باشند.
مشابه آتشبسهای قبلی، در روز اول آتشبس، حماس هشت گروگان زنده را آزاد خواهد کرد. در عوض، اسرائیل تعداد نامشخصی از زندانیان و بازداشتشدگان فلسطینی را آزاد میکند و نیروهای خود را از مکانهای از پیش توافق شده در شمال غزه خارج میکند.
این منبع گفت که اسرائیل و حماس همچنین بلافاصله پس از اجرایی شدن آتشبس اولیه، برای آتشبس دائمی وارد مذاکره خواهند شد.
طبق این توافق، گروگانها بدون مراسم یا هیاهو به درخواست اسرائیل آزاد میشوند برخلاف آتشبس قبلی که حماس تبلیغات عمومی در مورد انتقال گروگانها ترتیب داد که باعث خشم اسرائیل شد.
کمکهای بشردوستانه بلافاصله پس از شروع آتشبس، از جمله از سوی سازمان ملل و سایر سازمانهای امدادی، مانند آتشبس قبلی که در 19 ژانویه آغاز شد، به غزه سرازیر خواهند شد.
این امر سرنوشت GHF تحت حمایت ایالات متحده و نقش آن در غزه را نامشخص باقی میگذارد.
یک مقام اسرائیلی به سیانان گفت که ایالات متحده و میانجیگران به عنوان بخشی از پیشنهاد بهروز شده، تضمینهای قویتری در مورد دستیابی به توافق برای پایان دادن به جنگ در غزه ارائه دادهاند، چیزی که در اصل باید یکی از نگرانیهای اصلی حماس را برطرف کند. این مقام رسمی متن دقیق سند را ارائه نکرد، اما گفت که متن آن قویتر از تضمینهای قبلی است.
اگرچه هر دو طرف این پیشنهاد را پذیرفتهاند، اما باید مذاکرات بیشتری قبل از شروع آتشبس انجام شود.
در این مذاکرات نزدیک، مذاکرهکنندگان برای تعیین جزئیات نهایی توافق، بین دو طرف رفت و آمد میکنند.
حماس جمعه شب اعلام کرد که «پاسخ مثبتی» به این پیشنهاد ارائه کرده است، اما یک مقام مسئول در مذاکرات گفت که حماس «اصلاحاتی» را ارائه کرده است.
حماس علناً اعلام نکرد که چه تغییراتی را در پیشنهاد ارائه شده توسط قطر در اوایل این هفته میخواهد، اما این گروه نظامی مدتهاست که به دنبال تضمینهای قویتری در مورد پایان جامع جنگ و همچنین ورود کمکهای بشردوستانه به غزه است. حماس تلاش کرده است که این کمکها را از طریق مکانیسم سنتی سازمان ملل متحد، نه بنیاد بشردوستانه غزه مورد حمایت آمریکا و اسرائیل، هدایت کند.
اسرائیل هیئتی را برای شرکت در مذاکرات دوحه اعزام کرده است، اما دفتر نخستوزیر اعلام کرد تغییراتی که حماس در آخرین پیشنهاد قطر به دنبال آن است «غیرقابل قبول» است.
به گفته این منبع، یکی از مسائل کلیدی که در مذاکرات صلح حل و فصل خواهد شد، جدول زمانی و مکان عقبنشینی نیروهای اسرائیلی از غزه در طول آتشبس ۶۰ روزه خواهد بود.
آتشبسهای قبلی چه زمانی بودند؟
در ۲۱ ماه جنگ بین اسرائیل و حماس، آتشبسها در مجموع تنها ۹ هفته برقرار بودهاند.
به گفته وزارت بهداشت فلسطین، بیش از ۵۷۰۰۰ نفر، که بیش از ۱۷۰۰۰ نفر از آنها کودک هستند، در طول جنگ در غزه کشته شدهاند.
اولین آتشبس در نوامبر ۲۰۲۳ به اجرا درآمد، اما تنها یک هفته دوام آورد. در آن زمان، ۱۰۵ گروگان از غزه در ازای دهها زندانی فلسطینی آزاد شدند.
دومین آتشبس تا ژانویه ۲۰۲۵، کمی قبل از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، برقرار نشد. در عرض کمی بیش از ۸ هفته - اولین "مرحله" آتشبس - حماس ۳۳ گروگان را آزاد کرد و اسرائیل در ازای هر اسرائیلی آزاد شده، حدود ۵۰ زندانی فلسطینی را آزاد کرد.
طبق مرحله دوم برنامهریزیشده، قرار بود اسرائیل با آتشبس دائمی موافقت کند. اما اسرائیل در ۱۸ مارس حملات خود را از سر گرفت و آتشبس را نقض و مذاکرات را از مسیر خود خارج کرد و گفت که این کار را برای اعمال فشار بر حماس برای آزادی گروگانهای باقیمانده انجام داده است.
315 315