خبرگزاری مهر، گروه استانها: استان گلستان، به واسطه تنوع قومی و فرهنگی خود، همواره یکی از نقاط شاخص در حفظ و ترویج آئین‌های سنتی و مذهبی در کشور بوده است. در این میان، شهرستان رامیان با آئین دیرینه و منحصر به فرد «سینه‌زنی کمر به کمر» که ریشه در فرهنگ قوم قزلباش دارد، در دل مناسبات عاشورایی به عنوان یکی از شاخص‌ترین رویدادهای محرم استان مطرح است. این آئین که بیش از سه قرن قدمت دارد و در سال ۱۳۹۴ به شماره ۱۱۵۷ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده، علاوه بر ارزش معنوی، ظرفیت‌های بی‌نظیری در حوزه گردشگری مذهبی و فرهنگی نیز دارد.
ریشه‌های آئین؛ پیوند سنت و هویت بومی
مراسم سینه‌زنی کمر به کمر با هفت طایفه قزلباش رامیان، یعنی یازرلو، کاغذلو، بای، صادقلو، قوانلو، رجبلو و بیک‌ها، گره خورده است. این آئین نمایانگر اتحاد و همبستگی این طوایف در قالب یک نماد مذهبی است. در دهه اول محرم، هر طایفه به طور جداگانه در مسجد مربوط به خود عزاداری می‌کند، اما در روز عاشورا همه طوایف در میدان امام علی (ع) گرد هم آمده و با گرفتن کمر یکدیگر، حلقه‌ای متحد و پرشور از عزاداران تشکیل می‌دهند. این گردهمایی نمادی است از همدلی، تعهد و پیوند فرهنگی که پیام اصلی آن اتحاد در برابر مشکلات و اعتقاد به ارزش‌های مذهبی است.
آئین سینه‌زنی کمر به کمر؛ نمادی زنده و پویا
از مهم‌ترین وجوه تمایز این آئین، استفاده از شال‌های ابریشمی به رنگ‌های متمایز هر طایفه است که حامل هویت و نماد قومیتی است. در طول مراسم، عزاداران با نوحه‌خوانی‌های به دو زبان فارسی و ترکی، خاطره قیام کربلا را زنده نگاه می‌دارند و با ابزار آئینی نظیر علم و نخل، علاوه بر انتقال مفاهیم مذهبی، زیبایی بصری و معنوی مراسم را دوچندان می‌کنند.
حرکت دایره‌وار و همزمان سینه‌زنان که نمادی از محور ولایت و حمایت از امام حسین (ع) و یارانش است، جلوه‌ای متفاوت و پرمعنا به این آئین بخشیده است. ردیف‌های اول و دوم عزاداران با لباس‌های سفید و سبز که به ترتیب نماد امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) هستند، حسی از همدلی و وفاداری عمیق را به بینندگان منتقل می‌کند.
ظرفیت‌های گردشگری مذهبی و فرهنگی رامیان
امروزه گردشگری مذهبی به یکی از مهم‌ترین شاخه‌های گردشگری فرهنگی در جهان تبدیل شده است و ایران به دلیل تنوع آئین‌ها و مراسم مذهبی، از ظرفیت بسیار بالایی در این حوزه برخوردار است. شهرستان رامیان با آئینی چون سینه‌زنی کمر به کمر، علاوه بر جذب گردشگران مذهبی، می‌تواند به عنوان یک مقصد مهم گردشگری فرهنگی شناخته شود.
مسئولان محلی و استانی نیز این ظرفیت را به خوبی درک کرده‌اند. فریدون فعالی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان، با اشاره به اهمیت آئین‌های عاشورایی در حفظ هویت فرهنگی استان به خبرنگار مهر می‌گوید: آئین‌های محرم در گلستان از جمله سینه‌زنی کمر به کمر رامیان، فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه گردشگری مذهبی و فرهنگی فراهم کرده‌اند که می‌تواند به رونق اقتصادی و حفظ میراث فرهنگی منجر شود.
توسعه زیرساخت‌ها و فرهنگ‌سازی
برای بهره‌برداری مطلوب از ظرفیت‌های این آئین در گردشگری، ایجاد زیرساخت‌های مناسب از جمله تسهیل دسترسی گردشگران، اطلاع‌رسانی گسترده، تجهیز امکانات اقامتی و ایجاد فضای فرهنگی مناسب ضروری است. همچنین آموزش مردم محلی در زمینه استقبال و میزبانی از گردشگران و ترویج فرهنگ احترام به آئین‌های مذهبی و سنتی، گامی مؤثر در توسعه پایدار گردشگری مذهبی خواهد بود.
از سوی دیگر، تلاش برای معرفی این آئین در مجامع بین‌المللی می‌تواند زمینه جذب گردشگران خارجی را نیز فراهم کند. برنامه‌ریزی برای برگزاری همایش‌ها، کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی مرتبط با این آئین، نقش مهمی در شناساندن آن به علاقه‌مندان فرهنگ و مذهب دارد.
نقش آئین در تقویت همبستگی و هویت اجتماعی
فراتر از بعد گردشگری، آئین سینه‌زنی کمر به کمر دارای اهمیت ویژه‌ای در حفظ انسجام و هویت اجتماعی مردم منطقه است. در دنیای امروز که جوامع با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی فراوانی روبرو هستند، حفظ چنین مناسک مشترکی موجب تقویت حس تعلق و وحدت میان اقشار مختلف جامعه می‌شود.
حجت الاسلام محمود نادرپور، رئیس اداره تبلیغات اسلامی رامیان، درباره اهمیت این مراسم می‌گوید: آئین سینه‌زنی کمر به کمر بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد و در طول این سال‌ها، پیوند طوایف مختلف را تقویت کرده است. این مراسم یک نمونه بارز از انتقال فرهنگی سینه به سینه است که همواره در میان مردم رامیان پاس داشته شده است.
وی با اشاره به اهمیت وحدت طوایف در روز عاشورا افزود: هیئت‌های عزاداری هر طایفه جداگانه فعالیت می‌کنند اما در عاشورا همه گرد هم می‌آیند و این حرکت نمادی از همبستگی است که پیام آن به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود.
آئین «سینه‌زنی کمر به کمر» رامیان، فراتر از یک مراسم مذهبی، جلوه‌ای تمام‌عیار از هویت، فرهنگ و همبستگی مردم این منطقه است. این آئین با داشتن سابقه‌ای طولانی و اصیل، در عین حفظ اصالت، ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای توسعه گردشگری مذهبی و فرهنگی استان گلستان به شمار می‌رود.
حمایت و توجه نهادهای میراث فرهنگی، تبلیغات اسلامی و مسئولان گردشگری می‌تواند این ظرفیت را به یکی از محورهای مهم توسعه منطقه تبدیل کند. توسعه زیرساخت‌ها، آموزش، و معرفی گسترده‌تر این مراسم، زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرده و به حفظ و انتقال این میراث معنوی ارزشمند به نسل‌های آینده کمک می‌کند.
به این ترتیب، رامیان می‌تواند در نقشه گردشگری مذهبی ایران، جایگاهی ویژه پیدا کند؛ جایی که سنت‌های دیرینه و عشق به امام حسین (ع) در قالب آئینی پرشور و زیبا، گردشگران را به تجربه‌ای معنوی و فرهنگی دعوت می‌کند.
