به گزارش همشهری آنلاین، یکی از اهالی برزک که حالا ۷۶ ساله است به همشهری می گوید: «از کودکی به یاد دارم که درختان شاتوت در بزرک فراوان بود. وقتی بچه بودم، درختان شاتوت ۷۰، ۸۰ ساله را دیدم و این نشان می‌دهد که بزرک از نظر آب و هوایی مناسب این درختان است.»
احمد صادقیان برزکی با بیان اینکه برزک یک منطقه کوهستانی است که آب و هوایی معتدل دارد و از این نظر به رشد و باردهی درختان شاتوت کمک بسیاری می کند، افزود: «درختان توت سفید هم در برزک وجود دارد، اما تولید شاتوت این منطقه آوازه طولانی دارد.»
او با بیان اینکه مردم با توجه به سرد بودن طبع شاتوت چندان از آن استقبال نمی‌کردند، اظهار کرد: «از جوانی تا زمان بازنشستگی در تهران بودم. به دلیل اینکه خانه پدری در برزک بود، بعد از بازنشستگی دوباره به برزک برگشتم. اوایل دهه ۱۳۸۰ بود. از همان زمان‌ها بود که شاتوت مورد توجه قرار گرفت به طوری که اگر فردی یک درخت شاتوت داشت، یک درخت شاتوت دیگر در کنار آن می کاشت.»
صادقیان درباره چگونگی صادرات شاتوت یادآور می‌شود: «چند نفر در برزک سردخانه دارند و محصول شاتوت بعد از برداشت در این سردخانه ها نگهداری و انبار می‌شود. بعد از آن خودروهای یخچال دار محصولات شاتوت را به شهرها و استان‌های دیگر منتقل می‌کنند. البته بیشتر صادرات به تهران است ولی به برخی از کشورهای خارجی هم صادر می‌شود.»
او تاکید می کند: «درختان شاتوت برزک در نزدیکی کوه کاشته می‌شود و به همین دلیل، کیفیت شاتوت این منطقه را هر جایی ندارد و طعم خاصی دارد. شاید بتوان مشابه شاتوت برزک را در منطقه فرحزاد تهران پیدا کرد. چون درختان شاتوت فرحزاد هم در نزدیکی کوه قرار دارد. در کاشان بعد از برداشت گل محمدی، این روزها برداشت شاتوت برزک مورد توجه بسیاری قرار دارد.»
بیش از ۶۵ هکتار از باغ های این شهر زیر کشت درخت شاتوت است. تولید شاتوت به طور متوسط حدود ۸ تن در هر هکتار است و از هر درخت به طور متوسط ۸۰ تا ۱۵ کیلوگرم برداشت می شود.
برزک یک شهرکوهستانی با قدمت ۵۰۰۰ ساله است که ریشه نام آن «بزر» و «برزکوه» و «برزوک» است. برز هم به معنای کشاورزی و برزگری و هم معنای کوه بلند است. شهر برزک مرکز تولید مرغوب‌ترین شاه توت کشور برداشت منحصر به فرد این محصول را دارد.
شیوه تکثیر و برداشت شاتوت برزک در اداره کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی دستی کشور با شماره ۲۳۵۹ به‌عنوان اثر ناملموس به ثبت رسیده است.
وجود بیشتر از ۴۰۰۰ هزار اصله درخت شاه‌توت در بیش از ۱۳ هکتار در منطقه برزک، آن را به قطب تولید شاتوت تبدیل کرده است و از همین رو، همه‌ساله در زمان برداشت شاتوت، گردشگران زیادی به برزک رفت و آمد می‌کنند. در ایام برداشت شاه‌توت در این منطقه جشنواره‌ای هم برگزار می‌شود.
