همشهری‌آنلاین – مجیدجباری: با کاهش نگران‌کننده حجم آب دریاچه ارومیه و تبدیل بخش‌هایی از آن به کانون‌های فعال ریزگرد، گمانه‌زنی‌ها درباره نقش عوامل مختلف در تشدید این وضعیت افزایش یافته است. یکی از موارد مورد مناقشه، برداشت و دپوی نمک در بستر دریاچه است که برخی کارشناسان آن را عامل ایجاد ریزگردهای نمکی می‌دانند. اما مسئولان محیط زیست، روایت متفاوتی دارند و نمک را نه منبع بحران، بلکه سپر طبیعی در برابر ریزگرد می‌دانند.
معاون محیط زیست طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی اما در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین روایت متفاوتی دارد و تأکید دارد که نمک به دلیل اینکه به نوعی مثل مالچ طبیعی عمل می‌کند،کانون بحرانی ریزگرد در حوزه دریاچه ارومیه نیست و عاملی برای تثبیت خاک و کاهش پراکندگی گردوغبار محسوب می شود.
دپوی نمک ممنوع است
علیرضا سیدقریشی با اشاره به اینکه مجوز برداشت نمک با محدودیت‌های فراوان صادر می‌شود، اضافه می‌کند: «در حال حاضر فقط در دو نقطه مشخص یکی در شرق و دیگری در غرب دریاچه ارومیه برداشت انجام و هر مجوز فقط برای محدوده‌ای به وسعت ۲۰ هکتار و به مدت ۳ ماه صادر می‌شود.»
او درباره نگرانی‌ها از دپوی نمک می‌گوید: «در محدوده پارک ملی دریاچه ارومیه، دپوی نمک ممنوع و فقط در موارد خاص برای یک یا دو روز امکان‌پذیر است. ما به‌هیچ‌وجه اجازه دپوی بلندمدت نمک را نمی‌دهیم، زیرا ممکن است تعادل منطقه‌ای را به‌هم بزند.»
معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی ادعای برخی کارشناسان را رد و تصریح می‌کند: «نمک مانند مالچ طبیعی عمل می‌کند و جلوی بلند شدن ذرات خاک و گردوغبار را می‌گیرد. در واقع مناطقی که هنوز بستر نمکی دارند، بستری محکم هستند و ریزگرد به مراتب کمتری از آن‌ها برخاسته می‌شود. در بخش‌هایی مثل جنوب دریاچه که بستر نمکی دریاچه براثر باران و عوامل دیگر شسته شده و بستر شنی شده، کانون‌های گردوغبار شکل گرفته‌اند.»
راهکار کاهش بحران
سیدقریشی راه‌حل مقابله با گردوغبار را در قرق مناسب و توسعه پوشش گیاهی نمک‌دوست می‌داند: «در مناطقی که قرق اجرا شده، گیاهان نمک‌دوست رشد کرده‌اند و از فعالیت کانون‌های گردوغبار جلوگیری کرده‌اند. مخصوصا منطقه جبل و انگنه که در قسمت های سواحل مرکزی دریاچه ارومیه که قرق‌ها نتایج مطلوبی در زمینه جلوگیری از ریزگرد دربرداشته است. در صورت بی توجهی به این قرق‌ها ، مناطق حاشیه‌ای می‌توانند به چشمه‌های بحرانی ریزگرد تبدیل شوند.»
به گفته او، در محدوده پارک ملی، اقدامات برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است، اما در سایر نقاط، اداره‌کل منابع طبیعی استان مسئولیت بیابانزدایی را دارد. این وظیفه از سال ۱۳۹۵ با موافقت سازمان حفاظت محیط زیست به منابع طبیعی واگذار شده و اداره کل منابع طبیعی استان نیز دراین زمیه موفق عمل کرده است.
سیدقریشی در پایان گفت: «از سال ۱۳۹۳ که در پروژه‌های تثبیت کانون‌های گردوغبار فعال بودم، تا امروز، پیشرفت خوبی داشته‌ایم. شرایط فعلی نسبت به سال‌های ۹۳ و ۹۴ بسیار بهتر است و همکاری‌ها بین منابع طبیعی و محیط زیست در زمینه بیابانزدایی و مثابله با ریزگرد در حاشیه دریاچه ارومیه نتایج مثبتی به‌همراه داشته است.»
به گزارش همشهری‌آنلاین، حجم آب دریاچه ارومیه در این تراز حدود ۱.۱۴ میلیارد مترمکعب برآورد می شود که این میزان نسبت به مشابه سال قبل ۱.۴۴ میلیارد مترمکعب کاهش داشته و نسبت به میانگین بلندمدت، ۱۵.۱۹ میلیارد مترمکعب کاهش حجم دارد و بخش هایی از این دریاچه به کانون‌های ریزگرد تبدیل شده است.
