هوای اهواز این روزها نه با نفس، که با سرفه‌های مردم تنفس می‌کند. دیروز، شهر در میان دود و غبار غرق شد و مدارس و ادارات با تاخیری قابل تامل تعطیل شدند. امروز اما، با وجود هوایی که تفاوت محسوسی با دیروز نداشت، هیچ اخطاری صادر نشد و گویی آلودگی به یکباره ناپدید شده است! این تناقض آشکار در تصمیم‌گیری‌ها، سوالات جدی را درباره معیارهای تشخیص آلودگی و شفافیت تصمیم‌گیران مطرح می‌کند.  

دیروز و امروز؛ دو روی یک سکه آلوده
دیروز، اهواز شاهد آلودگی هوایی شدید بود. سامانه پایش کیفی هوای کشور شاخص‌هایی را ثبت کرد که بر اساس آن، کارگروه آلودگی هوای استان بالاخره بعد از ساعت‌ها تعلل، تصمیم به تعطیلی گرفت. امروز اما، با وجود اینکه اول صبح دود ناشی از سوزاندن مزارع نیشکر فضای شهر را پر کرده بود و داده‌های سامانه پایش هوای کشور نشان می‌داد وضعیت هوا مشابه دیروز است، نه تنها تعطیلی اعلام نشد، بلکه حتی هشداری هم به گروه‌های حساس (کودکان، سالمندان، بیماران تنفسی) داده نشد. این سوال پیش می‌آید که آیا آلودگی دیروز با امروز تفاوتی داشت؟ یا معیارهای کارگروه آلودگی هوا نه بر اساس داده‌های علمی، که بر اساس ملاحظاتی دیگر تعیین می‌شود؟  

سامانه پایش کیفی هوای کشور به صورت لحظه‌ای داده‌های آلودگی را منتشر می‌کند، اما به نظر می‌رسد کارگروه آلودگی هوای استان یا از منبع دیگری استفاده می‌کند یا تفسیر متفاوتی از این داده‌ها دارد. اگر داده‌های این سامانه معتبر است، چرا تصمیم‌گیری‌ها با نتایج آن همخوانی ندارد؟ اگر معیار دیگری وجود دارد، چرا این معیارها به صورت شفاف به مردم اعلام نمی‌شود؟ عدم شفافیت در این زمینه، اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده و این گمان را تقویت می‌کند که شاید تصمیم‌گیری‌ها بیشتر تابع فشارهای سیاسی یا اقتصادی است تا سلامت مردم.  

دیروز با وجود هشدارهای مردم و داده‌های واضح آلودگی، تعطیلی با تاخیر اعلام شد. امروز اما، حتی همان تعلل هم تکرار نشد و گویی آلودگی به کلی نادیده گرفته شد. این رفتار متناقض نشان می‌دهد که سلامت مردم در اولویت آخر تصمیم‌گیران قرار دارد. آیا باید هر روز منتظر ماند تا تعداد بیشتری به بیمارستان‌ها مراجعه کنند تا تصمیمی گرفته شود؟ چرا دستگاه‌های مسئول به جای پیش‌گیری، همیشه در حالت انفعالی عمل می‌کنند؟  

مردم اهواز و سایر شهرهای استان خوزستان حق دارند بدانند بر چه اساسی هوای شهرشان "پاک" یا "آلوده" اعلام می‌شود. اگر سامانه پایش هوای کشور معیار اصلی است، چرا تصمیمات با آن هماهنگ نیست؟ اگر معیار دیگری وجود دارد، چرا منتشر نمی‌شود؟ 
کارگروه آلودگی هوای استان باید به این سوالات پاسخ دهد و حداقل معیارهای خود را با سامانه ملی هماهنگ کند. شاید این عدم هماهنگی ناشی از سوءبرداشت یا اشتباه در تحلیل داده‌ها باشد، اما تا زمانی که شفافیتی وجود نداشته باشد، این ابهامات به بی‌اعتمادی بیشتر دامن خواهد زد.  

وضعیت آلودگی هوای اهواز نه یک بحران طبیعی، که یک بحران مدیریتی است. وقتی در دو روز متوالی با شرایط یکسان، دو تصمیم متفاوت گرفته می‌شود، دیگر نمی‌توان به اشتباه انسانی یا خطای فنی بسنده کرد. این تناقض‌ها یا ناشی از سیاست‌زدگی تصمیم‌گیری‌هاست یا نشانه بی‌کفایتی دستگاه‌های مسئول. در هر صورت، مردم اهواز که سال‌هاست با آلودگی دست و پنجه نرم می‌کنند، حداقل استحقاق این را دارند که بدانند بر چه اساسی روزی "تعطیل" و روزی "عادی" اعلام می‌شود.