در بسیاری از کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها علاوه‌بر کارت گرافیک مجزا (Dedicated GPU)، پردازنده گرافیکی آنبرد (Onboard یا Integrated GPU) نیز وجود دارد. در نگاه اول، ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا می‌توان هم‌زمان از هر 2 استفاده کرد؟ پاسخ به این سؤال هم جنبه فنی دارد هم وابسته نیاز و کاربرد کاربر است. در این مقاله، مزایا، چالش‌ها و راهکارهای استفاده هم‌زمان از گرافیک آنبرد و کارت گرافیک مجزا را بررسی می‌‌کنیم.

گرافیک آنبرد چیست؟

گرافیک آنبرد یا یکپارچه معمولاً بخشی از CPU یا چیپ‌ست مادربرد است. این نوع پردازنده‌های گرافیکی توان مصرفی کمتری دارند و مناسب کارهای روزمره، مشاهده فیلم، مرور وب و برنامه‌های سبک هستند.

کارت گرافیک مجزا چیست؟

کارت گرافیک مجزا سخت‌افزاری مستقل با حافظه و پردازنده اختصاصی است که برای پردازش‌های گرافیکی سنگین مانند بازی‌ها، تدوین ویدیو، طراحی سه‌بعدی و مدل‌سازی استفاده می‌شود.

آیا استفاده هم‌زمان از هر دو امکان‌پذیر است؟

در بسیاری از سیستم‌های مدرن، به‌ویژه لپ‌تاپ‌ها، مکانیزم‌هایی به‌ نام GPU Switching یا Switchable Graphics وجود دارد که به سیستم اجازه می‌دهد بسته به نوع برنامه و میزان مصرف منابع، استفاده هم‌زمان از 2 کارت گرافیک لپ‌تاپ ممکن شود.

در ویندوز:

با استفاده از تنظیمات در بخش "Graphics Settings" می‌توان تعیین کرد هر برنامه با کدام GPU اجرا شود. همچنین درصورت پشتیبانی سخت‌افزار، سیستم خودکار تشخیص می‌دهد کدام GPU مناسب‌تر است.

در BIOS/UEFI:

برخی مادربردها امکان فعال‌سازی هم‌زمان گرافیک آنبرد و کارت گرافیک را از طریق BIOS/UEFI فراهم می‌کنند. در این حالت، می‌توان از گرافیک آنبرد برای نمایش‌های ساده و از کارت گرافیک برای خروجی‌های خاص یا پردازش سنگین استفاده کرد.

مزایای استفاده هم‌زمان از گرافیک آنبرد و مجزا

• کاهش مصرف انرژی: استفاده از گرافیک آنبرد در کارهای سبک مصرف انرژی و دمای سیستم را کاهش می‌‌دهد.
• بهره‌گیری از چند نمایشگر: با استفاده هم‌زمان از هر 2 GPU، می‌توان از تعداد بیشتری نمایشگر بهره برد. برخی کاربران حرفه‌ای برای توسعه نرم‌افزار یا طراحی گرافیک از چند مانیتور استفاده می‌کنند که در این حالت، هر GPU می‌تواند وظیفه کنترل یک یا چند نمایشگر را بر عهده بگیرد.

• مدیریت منابع: در برخی سناریوهای تخصصی مانند رندرینگ هم‌زمان یا اجرای ماشین‌های مجازی، ممکن است بخواهید از یک GPU برای پردازش و از دیگری برای خروجی تصویر استفاده کنید.

محدودیت‌ها و مشکلات احتمالی

• ناسازگاری درایورها: در برخی موارد، درایورهای گرافیک آنبرد و مجزا با هم تداخل پیدا می‌کنند و موجب بروز خطا یا کاهش کارایی سیستم می‌شوند.
• تأخیر در جابه‌جایی: در سیستم‌هایی با GPU Switching، گاهی بین جابه‌جایی گرافیک‌ها تأخیر یا لگ مشاهده می‌شود، به‌خصوص در بازی‌ها یا برنامه‌های سنگین.
• نیاز به مادربرد و BIOS سازگار: برای استفاده هم‌زمان، مادربرد و BIOS باید قابلیت پشتیبانی از هر دو GPU را فعال و جداگانه داشته باشند. در غیر این صورت، سیستم خودکار فقط یکی از آنها را فعال نگه می‌دارد.

کاربردهای حرفه‌ای از استفاده هم‌زمان

• ضبط و پخش هم‌زمان با دو GPU: در تولید محتوای ویدیویی یا استریمینگ، می‌توان از GPU مجزا برای رندر تصویر و از GPU آنبرد برای پخش یا کنترل OBS استفاده کرد.
• توسعه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: در برخی سناریوهای مهندسی، از یک GPU برای آموزش مدل‌های سنگین استفاده می‌شود و GPU دیگر برای رندر تصویر یا نمایش نتایج اختصاص داده می‌شود.

نتیجه‌گیری

استفاده هم‌زمان از گرافیک آنبرد و کارت گرافیک اگر درست پیکربندی شود، می‌تواند مزایای متعددی ازجمله صرفه‌جویی در مصرف انرژی، بهبود بهره‌وری و مدیریت بهتر منابع را داشته باشد اما این کار نیازمند آگاهی فنی، سازگاری سخت‌افزاری و گاهی تنظیمات دستی در سیستم عامل و BIOS است. برای کاربران حرفه‌ای یا کسانی که با چند نمایشگر، تدوین ویدیو یا برنامه‌نویسی سنگین سروکار دارند، بهره‌گیری از این قابلیت می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: کارت گرافیک چیست؟

سؤالات متداول درباره استفاده هم‌زمان از گرافیک آنبرد و کارت گرافیک