خبرگزاری مهر، گروه استانها: محرم در مازندران با شور و حال خاصی برپا می‌شود و آیین‌هایی که ریشه در جان و سرشت مردمان این منطقه دارد جان تازه ای به خود می‌گیرند تا عشق دیرینه مردم دیار علویان را به ساحت مقدس سالار شهیدان به نمایش گذارند.
مراسم محرم در مازندران شامل سنت‌ها و آئین‌های متنوعی است که از دیرباز در این منطقه رواج داشته‌اند. برخی از این آئین‌ها عبارت هستند از نخل‌گردانی، کَرب‌زنی، صبح‌خوانی، شام غریبان عاشورا، تشکیل قوم بنی‌اسد، مَجمع‌گذاری، پیرعَلَم، کَرنازنی، زیدکشان، عَلَم‌بندی و جوشی‌خوانی.
آئین‌های عزاداری ماه محرم در نقاط مختلف استان مازندران تا حدودی مشابه است و در هر منطقه این آئین‌ها در تلفیق با فرهنگ بومی و محلی رنگ و بوی خاصی به خود می‌گیرد.
آئین‌های سنتی و بومی عزاداری امام حسین (ع) و یارانش سابقه طولانی در مناطق مختلف استان مازندران دارد که نسل به نسل از گذشتگان به جوانان و نوجوانان منتقل شده است و با شوری خاص در قالب هیئت‌های مذهبی و هیئت‌های عزاداری در مساجد و حسینیه‌ها برگزار می‌شود.
تشت گذاری
آئین تشت گذاری از جمله سنت‌هایی است که در میان آذری زبانان مقیم استان مازندران رواج دارد. این آئین در آستانه ماه محرم در نقاط مختلفی که آذری زبانان سکونت دارند با برنامه ریزی و سوز و گداز خاصی برگزار می‌شود.
اگر چه به طور کلی سنت تشت گذاری آذری‌ها قدمتی ۶۰۰ ساله دارد، اما در مازندران قدمت آن در مناطق مختلف متفاوت است به گونه‌ای که در قائم شهر به حدود نیم قرن و در بهشهر حدود یکصد سال پیشینه دارد.
فلسفه برگزاری آئین تشت گذاری به واقعه کربلا باز می‌گردد، به زمانی که کاروان امام حسین (ع) با کاروان یزید بن معاویه به فرماندهی حربن یزید ریاحی برخورد می‌کند به دلیل اینکه لشکر حر از لشکر امام حسین (ع) تقاضای آب می‌کنند، امام دستور می‌دهند در تشت های مختلف آب بریزند تا لشکریان و اسب‌های دشمن سیراب شوند و آذری‌های مازندران با برگزاری این آئین به یاد وفاداری این امام بزرگوار افتاده و عزاداری حسینی را به طور رسمی چند روز پیش از ماه محرم آغاز می‌کنند.
آئین علم بندان
عَلَم بَندی، آئینی است که به طور معمول در برخی از مناطق مازندران، چند روز پیش از ماه محرم انجام می‌شود، در این آئین تندیس سَرو عَلَم بر روی آن قرار داده می‌شود و اطرافش با پارچه‌های نذری مشکی و سبز تزئین می‌شود. هنگام برگزاری آئین علم بندان، مراسم نوحه خوانی و سینه زنی جریان دارد و پس از آن هم عزاداران با چای و شربت پذیرایی می‌شوند.
جوشی خوانی
جوشی خوانی از جمله آئین‌های مناطق روستایی است که عمدتاً در روز و شب تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود. عزاداران حسینی در این دو روز به صورت حلقه‌ای گرد هم می آیند و مداحان نیز مرثیه‌هایی را با لحن تند که به آن «جوشی» می‌گویند، می‌خوانند و بقیه سینه می‌زنند. سینه زنی هم در این آئین روش خاصی دارد، یعنی عزاداران در حالی که به سینه می‌زنند یک پای خود را جلو و پای دیگر را به عقب می‌برند و سپس پای راست را بلند کرده و همزمان با سینه زنی آن را بر زمین می‌زنند.
پلک کشی
آئین سنتی پلک‌کشی در روستای اساس شهرستان سوادکوه همه ساله صبح روز عاشورا بعد از طلوع آفتاب در مقابل حسینیه این روستا برگزار می‌شود. این مراسم از آئین‌های قدمت‌دار مازندران در مذمت یزیدیان و لشکر مقابل امام حسین (ع) و برگرفته از آئین‌های بومی این منطقه است.
در این مراسم کوزه (پیلک) را که محتوی خاکستر و نمادی از یزید است بر درختی آویزان و شکارچیان و اهالی آن را با اسلحه‌های شکاری تیرباران می‌کنند تا به نوعی خشم و انزجار خود را از ظالم و آن‌هایی که واقعه کربلا را رقم زدند، نشان دهند. این آئین در معدود نقاطی از منطقه برگزار می‌شده است و امروزه تنها در این روستا برگزار می‌شود.
قلک شکنی
طی چند دهه اخیر، مراسم قلک‌شکنی ماه محرم در شهرستان قائم‌شهر به یکی از مراسم کمک به عزاداری سید و سالار شهیدان با رونق و آئین خاصی برگزار می‌شود. پیش از آغاز ماه محرم، قلک‌شکنی از آئین‌های ویژه این ماه است که هرساله همزمان با آغاز این ماه در بعضی شهرهای استان برپا می‌شود. مراسم با پهن کردن پارچه‌های سبز در وسط حسینیه، چیدن قلک‌ها و با نشستن افراد بزرگ و کوچک دور این پارچه آغاز می‌شود، در ابتدا دو قلک سفالی توسط پیرغلامان شکسته و قلک‌های پلاستیکی توسط مردم پاره می‌شود، سپس شروع به شمارش نذورات جمع‌آوری‌شده می‌کنند.
با فرارسیدن ماه محرم، بیرق عزای امام حسین (ع) بر فراز بلندترین برج پرچم قائم‌شهر در میدان امام خمینی این شهر به اهتزاز درآمد. معاون فرهنگی شهرداری قائم‌شهر گفت: این آئین مذهبی با حضور پرشور محبان اهل بیت (ع) و در فضایی آکنده از حزن، اندوه و صلوات و مرثیه‌سرایی ذاکران حسینی برگزار و پرچم مشکی ماه محرم به عنوان نماد آغاز سوگواری سیدالشهدا برگزار شد.
