به گزارش همشهری آنلاین به نقل از کیهان، سی‌ان‌ان می‌گوید؛ ارزیابی اولیه مرکز اطلاعات دفاعی آمریکا حاکی از آن است که حملات نظامی ایالات متحده به سه تأسیسات هسته‌ای ایران در آخر هفته گذشته اجزای اصلی برنامه هسته‌ای این کشور را نابود نکرده و احتمالاً تنها آن را چند ماه به تأخیر انداخته است.
این ارزیابی که تاکنون گزارش نشده بود، بر اساس تحلیل خسارات جنگی انجام‌شده توسط فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) پس از حملات تهیه شده است.
با این حال، تحلیل خسارات و تأثیر حملات بر برنامه هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد و ممکن است با کسب اطلاعات جدید تغییر کند.
این یافته‌ها با ادعاهای مکرر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و پیت هگسث، وزیر دفاع، مبنی بر اینکه حملات «تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران را کاملاً نابود کرده‌اند» در تضاد است.
به گزارش فارس به نقل از سی ان ان، دو منبع آگاه اعلام کردند که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران نابود نشده و یکی از آنها افزود که سانتریفیوژها عمدتاً «سالم» باقی مانده‌اند. یکی از منابع گفت: «ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی این است که آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را حداکثر چند ماه عقب انداخته است.»
ارتش آمریکا اعلام کرده که عملیات طبق برنامه پیش رفته و «موفقیت‌آمیز» بوده است. با این حال، سی‌ان‌ان می‌گوید هنوز زود است که آمریکا تصویر کاملی از تأثیر حملات داشته باشد.
اسرائیل پیش از عملیات آمریکا، چند روز به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله می‌کرد و ادعا داشت برای تکمیل کار به بمب‌های ۳۰,۰۰۰ پوندی آمریکا نیاز دارد.
بمب‌افکن‌های B-۲ آمریکا بیش از دوازده بمب را بر دو تأسیسات هسته‌ای فردو و نطنز انداختند، اما به گفته منابع آگاه به سی‌ان‌ان این بمب‌ها نتوانستند سانتریفیوژها و اورانیوم غنی‌شده این سایت‌ها را به‌طور کامل نابود کنند.
خسارات در هر سه سایت فردو، نطنز و اصفهان عمدتاً به سازه‌های سطحی، از جمله زیرساخت‌های برق و برخی تأسیسات مورد استفاده برای تبدیل اورانیوم به فلز محدود شده است.
هگسث به سی‌ان‌ان گفت: «بر اساس تمام اطلاعاتی که دیده‌ام، حملات ما توانایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای را نابود کرد. بمب‌های عظیم ما دقیقاً به اهدافشان اصابت کردند و کاملاً مؤثر بودند.»
ترامپ روز سه‌شنبه بار دیگر مدعی شد که خسارات حملات «چشمگیر» بوده و گفت: «فکر می‌کنم این تأسیسات کاملاً تخریب شده‌اند. خلبانان ما اهداف را دقیق زدند و این اهداف نابود شدند.»
با این حال، دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا روز یکشنبه گفت که ارزیابی خسارات هنوز ادامه دارد و اظهارنظر درباره حفظ برخی توانایی‌های هسته‌ای ایران «بسیار زود» است.
منابع آگاه همچنین در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان ادعا کرده‌اند که آمریکا معتقد است ایران تأسیسات هسته‌ای مخفی دیگری دارد که در این حملات هدف قرار نگرفته و همچنان فعال هستند.
نیویورک تایمز: حمله آمریکا تنها برنامه هسته‌ای ایران را چند ماه به عقب انداخت
پس از سی ان ان، نیویورک تایمز نیز با تایید ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا در گزارشی نوشت: به گفته مقامات آگاه از یافته‌ها، یک گزارش طبقه‌بندی‌شده ایالات متحده می‌گوید که بمباران سه سایت هسته‌ای در ایران توسط آمریکا، برنامه هسته‌ای این کشور را تنها چند ماه به عقب انداخته است. مقامات گفتند که یافته‌های اولیه به این نتیجه رسیده‌اند که این حملات ورودی‌های دو مورد از این تأسیسات را مسدود کرده اما ساختمان‌های زیرزمینی آنها را فرو نریخته است.
سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده مدعی شده بودند که ایران برای حدود سه ماه دیگر تا دسترسی به بمب هسته‌ای فاصله دارد. پس از بمباران‌های ایالات متحده و حملات چند روزه نیروی هوائی رژیم صهیونیستی، گزارش آژانس اطلاعات دفاعی تخمین زد که این برنامه به تعویق افتاده است، اما کمتر از شش ماه.
به گزارش ایسنا، این گزارش نیویورک تایمز همچنین می‌گوید که بخش زیادی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران قبل از حملات منتقل شده است و این حملات بخش کوچکی از مواد هسته‌ای را نابود کرده است. ایران ممکن است بخشی از آن را به مکان‌های مخفی منتقل کرده باشد.
برخی از مقامات اسرائیلی گفتند که آنها همچنین معتقدند که دولت ایران تأسیسات غنی‌سازی مخفی کوچکی را حفظ کرده است تا در صورت حمله به تأسیسات بزرگ‌تر، بتواند برنامه هسته‌ای خود را ادامه دهد.
برخی مقامات مدعی هستند که این گزارش نشان می‌دهد سه سایت هسته‌ای - فردو، نطنز و اصفهان - آسیب متوسط تا شدیدی دیده‌اند و تأسیسات نطنز بیشترین آسیب را دیده است.
مقام‌های نظامی فعلی و سابق قبل از حمله هشدار داده بودند که هرگونه تلاشی برای تخریب تأسیسات فردو که بیش از ۲۵۰ فوت زیر کوه بنا شده است، احتمالاً نیازمند موجی از حملات هوائی خواهد بود، به طوری که روزها یا حتی هفته‌ها همان نقاط مورد اصابت قرار گیرند. جنگنده‌های آمریکایی روز شنبه حداقل دو بار حمله کردند. به گفته برایان کارتر، مدیر بخش خاورمیانه در مؤسسه آمریکن انترپرایز، هواپیماهای B-۲، حدود ۱۲ بمب نفوذگر با مهمات عظیم GBU-۵۷- که اغلب به عنوان «سنگرشکن» شناخته می‌شوند- را روی فردو پرتاب کردند و اکنون شش دهانه ورودی روی سطح زمین قابل مشاهده است. اما بسیاری از کارشناسان بمب نظامی معتقد بودند که برای تکمیل این کار به بیش از یک روز حمله هوائی نیاز است.
ارزیابی اولیه خسارت نشان می‌دهد که ادعای رئیس‌جمهور ترامپ مبنی بر «نابود شدن» تأسیسات هسته‌ای ایران اغراق‌آمیز بوده است. قرار بود کنگره روز سه‌شنبه در مورد این حمله توجیه شود و انتظار می‌رفت قانونگذاران در مورد یافته‌ها سؤال کنند، اما این جلسه به تعویق افتاد. اکنون قرار است سناتورها روز پنجشنبه و اعضای مجلس نمایندگان روز جمعه در این مورد توجیه شوند.
افراد آگاه از این اظهارات گفتند که از زمان این حملات، ترامپ بارها از گزارش‌های خبری که میزان خسارت وارده را زیر سؤال برده‌اند، به مشاوران خود شکایت کرده است. آنها همچنین گفتند که او اظهارات عمومی سایر مقامات را هنگامی که از آنها در مورد خسارت به تأسیسات هسته‌ای سؤال می‌شود، از نزدیک زیر نظر داشته است. پیت هگست، وزیر دفاع، روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای ارزیابی اولیه ترامپ را تکرار کرد. او مدعی شد: «بر اساس هر آنچه دیده‌ایم - و من همه آن را دیده‌ام - کارزار بمباران ما توانایی ایران برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای را از بین برد.»
مقامات هشدار دادند که این گزارش طبقه‌بندی‌شده پنج صفحه‌ای تنها یک ارزیابی اولیه است و با جمع‌آوری اطلاعات بیشتر و بررسی سه سایت توسط ایران، گزارش‌های دیگری نیز منتشر خواهد شد. یکی از مقامات گفت گزارش‌هایی که به افراد حاضر در دولت نشان داده شده «مختلط» بوده‌اند، اما ارزیابی‌های بیشتری هنوز انجام نشده است. اما گزارش آژانس اطلاعات دفاعی نشان می‌دهد که این سایت‌ها آن‌طور که برخی از مقامات دولت امیدوار بودند، آسیب ندیده‌اند و ایران کنترل تقریباً تمام سایت‌های خود را در دست دارد.
ارزیابی‌های اولیه خسارت اسرائیل نیز سؤالاتی را در مورد اثربخشی حملات مطرح کرده است. مقامات نظامی اسرائیل گفتند که آنها همچنین شواهدی جمع‌آوری کرده‌اند که نشان می‌دهد تأسیسات زیرزمینی فردو نابود نشده‌اند.
در جلسه استماع سنا در روز سه‌شنبه، دموکرات‌ها نیز نکته هشدارآمیزتری را مطرح کردند. سناتور جک رید، دموکرات ارشد کمیته خدمات مسلح، گفت: «ما هنوز منتظر ارزیابی‌های نهائی خسارات نبرد هستیم.»
مقامات نظامی گفته بودند که برای وارد کردن خسارات قابل توجه‌تر به سایت‌های زیرزمینی، باید چندین حمله به آنها انجام شود. اما ترامپ اعلام کرد که پس از تأیید موج اول حملات، این حملات را متوقف خواهد کرد. سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده قبل از حملات به این نتیجه رسیده بودند که ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای نگرفته است، اما اورانیوم غنی‌شده کافی دارد که اگر تصمیم به ساخت بمب بگیرد، می‌تواند این کار را نسبتاً سریع انجام دهد.
در حالی که مقامات اطلاعاتی پیش‌بینی کرده بودند که حمله به فردو یا سایر تأسیسات هسته‌ای توسط ایالات متحده می‌تواند ایران را به ساخت بمب ترغیب کند، مقامات آمریکایی گفتند که هنوز نمی‌دانند که آیا ایران این کار را خواهد کرد یا خیر. نمایندگان آژانس اطلاعات دفاعی به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
پولیتیکو: ادعای به تعویق افتادن برنامه هسته‌ای ایران اشتباه است
وبگاه «پولیتیکو» گزارش کرد که «جی‌دی ونس» معاون ترامپ گفت حملات به ایران برنامه هسته‌ای‌اش را «به‌طور قابل توجهی عقب انداخت». او اشتباه می‌کند.
این حملات احتمالاً تنها باعث تأخیر در برنامه هسته‌ای ایران شده‌اند و چه بسا انگیزه بیشتری هم به آن داده‌اند.
طبق این گزارش، صبح یکشنبه، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی‌دی ونس، اعلام کرد که حملات هوائی روز شنبه به ایران، «به شکل چشم‌گیری» برنامه هسته‌ای این کشور را عقب رانده است. چندی پیش از آن، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مدعی شده بود که این عملیات «به‌طور کامل تاسیسات کلیدی هسته‌ای ایران را نابود کرده است».
پولیتیکو با اشاره به اظهارات این مقام‌های آمریکایی ادامه داد، گرچه تصاویر ماهواره‌ای از ساختمان‌های تخریب‌شده و کوه‌های دچار فروریزش، ظاهراً این ادعاها را تأیید می‌کنند اما این اظهارات، بیش از حد خوش‌بینانه‌اند. در واقعیت، ایران به‌احتمال زیاد می‌تواند در زمانی کمتر از یک سال، برنامه خود را دوباره احیا کند.
این وبگاه آمریکایی ادامه داد، بعلاوه، پس از این حملات، خطر تصمیم‌گیری تهران برای عبور از صرفاً غنی‌سازی و ذخیره اورانیوم و حرکت به سوی ساخت واقعی یک بمب هسته‌ای، افزایش یافته است.
رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، ژنرال دن کین، اعلام کرد که هر سه هدف حمله‌شده، از جمله سایت زیرزمینی فردو، ظاهراً «آسیب بسیار شدید» دیده‌اند، اما در عین حال هشدار داد که ارزیابی نهائی «زمان‌بر» خواهد بود. با این وجود، ایران احتمالاً همچنان اورانیوم غنی‌شده، قطعات سانتریفیوژ و دانش فنی مورد نیاز را در اختیار دارد که این سه مورد به ایران امکان می‌دهد تا برنامه هسته‌ای‌اش را به‌سرعت از نو بسازد.
این گزارش سپس ادامه می‌دهد، در مرحله نخست، مشخص نیست که این حملات، چه مقدار از اورانیوم با درجه غنای تسلیحاتی یا نزدیک به آن را نابود کرده‌اند. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تا ۱۷ مه، ایران حدود ۹۰۰ پوند اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ذخیره کرده بود که در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای ساخت چند بمب هسته‌ای کافی است.
بنا به گزارش پولیتیکو، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، پیش از شروع درگیری‌ها گفته بود ایران ممکن است بخشی یا تمام این مواد را از محل تحت نظارت آژانس خارج کرده باشد. خود ونس نیز ساعاتی پیش از سخنرانی‌اش، به باقی ماندن این مواد در اختیار ایران اشاره کرده بود.
این رسانه آمریکایی ادامه داد که ایران شانس خوبی برای مخفی نگه داشتن این اورانیوم غنی‌شده دارد. این مواد معمولاً در سیلندرهایی شبیه به کپسول غواصی نگهداری می‌شوند و بنابراین شناسایی و ردیابی آنها، حتی برای دستگاه‌های اطلاعاتی پیشرفته‌ای مثل آمریکا و رژیم صهیونیستی، کار ساده‌ای نیست.
از سوی دیگر، تجهیزات لازم برای غنی‌سازی بیشتر احتمالاً هنوز در اختیار ایران باقی مانده است.
پولیتیکو با اشاره به این موارد نوشت، حتی اگر اسرائیل موفق شده باشد تمام سایت‌های تولید سانتریفیوژ را نابود کند که بعید است، ایران همچنان ذخایر بزرگی از قطعات این تجهیزات را در اختیار دارد. همان‌طور که اورانیوم غنی‌شده به‌راحتی جابه‌جا می‌شود، این قطعات هم کوچک و هم قابل حمل و سخت قابل ردیابی هستند.
این گزارش سپس ادامه داد که بعلاوه، با توجه به اینکه ایران پیش از حملات، تأسیسات کلیدی خود را تخلیه کرده بود، به احتمال زیاد بیشتر دانشمندان و تکنسین‌های باتجربه‌اش همچنان در سلامت هستند. اگر ایران کار را با اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد و تنها ۱۰۰ تا ۲۰۰ سانتریفیوژ فعال آغاز کند، ممکن است ظرف چند هفته اورانیوم با درجه تسلیحاتی لازم برای ساخت بمب را تولید کند.
تأسیسات لازم برای این کار، به‌مراتب کوچک‌تر از سایت فردو (که برای چند هزار سانتریفیوژ طراحی شده) یا نطنز (ده‌ها هزار سانتریفیوژ) خواهد بود. چنین سایتی می‌تواند در دل یک واحد صنعتی کوچک یا حتی زیر کوهی بلندتر از فردو ساخته شود. البته احتمالاً ایران بلافاصله ساخت آن را شروع نخواهد کرد، چون اولویت اصلی در حال حاضر حفظ امنیت مواد، تجهیزات و پرسنل است. اما به‌محض صدور دستور، تکنسین‌های ایرانی می‌توانند با توجه به سرعت نصب سانتریفیوژهای جدید در سال‌های اخیر، چنین سایتی را در کمتر از یک سال و چه بسا حتی زودتر راه‌اندازی کنند.
این گزارش تحلیلی سپس مدعی شد که حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای، انگیزه ایران را برای ساخت بمب بیشتر می‌کند.
در این گزارش آمده است، از همه بدتر، ممکن است حملات اخیر آمریکا و اسرائیل، انگیزه ایران را برای ساخت بمب تقویت کرده باشند. در دو دهه گذشته، به‌نظر می‌رسید ایران بیشتر به دنبال ظرفیت ساخت بمب در صورت نیاز بوده تا خود سلاح هسته‌ای. با این حال، جامعه اطلاعاتی پیش از حمله آمریکا هشدار داده بود که هدف قرار دادن فردو ممکن است تهران را به تصمیم‌گیری سیاسی برای ساخت بمب وادارد.
بر اساس این گزارش، اگر ایران این تصمیم را بگیرد، باید اورانیوم غنی‌شده خود را «تسلیحاتی» کند یعنی آن را به بمبی واقعی و قابل پرتاب تبدیل کند. درباره مدت زمان این فرآیند، اختلاف‌نظرهایی میان آمریکا و اسرائیل و حتی درون دولت آمریکا وجود دارد. خوشبینانه‌ترین برآورد اطلاعاتی این است که این روند حدود یک سال طول می‌کشد. با توجه به اینکه ایران می‌تواند همزمان روی تولید اورانیوم و طراحی بمب کار کند، فرآیند تسلیحاتی‌سازی احتمالاً خیلی مانع پیشرفت ایران نخواهد شد.
پولیتیکو در بخش پایانی گزارش خودنوشت، ادامه داد که این برآورد که حتی پس از حملات هوایی، ایران می‌تواند ظرف یک سال از لحظه تصمیم‌گیری، به بمب هسته‌ای برسد، صرفاً یک تخمین است.
