آژانس فضایی اروپا (ESA) تصاویر شگفت‌انگیزی از مأموریت «پروبا-3» منتشر کرد که در آن شاهد اولین خورشیدگرفتگی یا کسوف کاملاً مصنوعی در مدار زمین هستیم. این شاهکار مهندسی که با پرواز هماهنگ و فوق‌دقیق دو ماهواره انجام می‌شود، به دانشمندان اجازه می‌دهد تا اسرار تاج خورشید را بدون نیاز به انتظار برای کسوف‌های طبیعی، مطالعه کنند.
براساس گزارش فوربز، پس از پرتاب موفقیت‌آمیز در دسامبر 2024، مأموریت Proba-3 آژانس فضایی اروپا اولین تصاویر خود را به زمین ارسال کرده است. این تصاویر لحظه‌ای تاریخی را ثبت کرده‌اند: یک کسوف کامل و کنترل‌شده که نه توسط ماه، بلکه توسط یک ماهواره در فضا ایجاد شده است.
در مأموریت پروبا 3 از دو ماهواره استفاده شده است؛ ماهواره اختفاگر (Occulter) که مانند یک «ماه مصنوعی» عمل می‌کند و یک دیسک مسدودکننده به قطر 1.4 متر دارد. ماهواره تاج‌نگار (Coronagraph) نیز وظیفه تصویربرداری از خورشید را انجام می‌دهد.
این دو ماهواره با فاصله‌ای دقیقاً 150 متری از یکدیگر پرواز می‌کنند. ماهواره اختفاگر با قرارگرفتن در مقابل ماهواره تاج‌نگار، قرص درخشان خورشید را می‌پوشاند و سایه‌ای کوچک بر روی دوربین آن می‌اندازد. این فرایند دقیقاً همانند زمانی است که ماه در هنگام کسوف کامل، جلوی خورشید را می‌گیرد و به این ترتیب، تاج خورشیدی (کرونا) که جو بیرونی و بسیار داغ خورشید است، آشکار می‌شود.
اما چرا این مأموریت اهمیت دارد؟
تاج خورشید، با دمایی بیش از یک میلیون درجه سانتی‌گراد، بسیار گرم‌تر از سطح خورشید است و منشأ پدیده‌هایی مانند بادهای و شراره‌های خورشیدی است که می‌توانند شبکه‌های برق و سیستم‌های ارتباطی روی زمین را مختل کنند. از روی زمین، تاج خورشیدی تنها برای چند دقیقه و فقط در زمان کسوف‌های کامل طبیعی قابل مشاهده است.
«آندری ژوکوف»، محقق اصلی این پروژه، می‌گوید: «تفاوت این است که ما می‌توانیم هر 19.6 ساعت یک‌بار، یک کسوف مصنوعی به مدت 6 ساعت ایجاد کنیم، درحالی که کسوف‌های طبیعی تنها سالی یک یا دو بار و هر بار فقط برای چند دقیقه رخ می‌دهند.» این مأموریت دوساله، در مجموع حدود 1000 ساعت زمان رصد ارزشمند را برای دانشمندان فراهم خواهد کرد.
