این گروه تولیدکننده نفت به رهبری عربستان سعودی، امسال با تسریع بازگرداندن ظرفیت‌های بلااستفاده به چرخه تولید، بازار نفت را غافلگیر کرده است؛ آن‌هم در شرایطی که قیمت نفت خام در حال کاهش بود. این اقدام موجب گمانه‌زنی‌هایی شده که این کارتل، تحت فشار دولت آمریکا برای افزایش تولید پیش از درگیری احتمالی با ایران، چنین تصمیمی گرفته باشد.

آمریکا چندین دور مذاکرات هسته‌ای با ایران برگزار کرده بود، اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری  هشدار داده بود که اگر دیپلماسی شکست بخورد، گزینه‌های نظامی را نیز بررسی خواهد کرد؛ در حالی که اسرائیل آشکارا خواهان اقدام نظامی علیه ایران بود.

ایران، روسیه و تورم؛ سه مشکل اصلی ترامپ

باب مک‌نالی، مشاور سابق رئیس‌جمهوری جورج دبلیو بوش و رئیس کنونی گروه انرژی راپیدان، گفت: «هیچ شکی ندارم که ترامپ از سعودی‌ها خواسته نفت بیشتری تولید کنند تا به سه مشکل اصلی‌اش رسیدگی کند: ایران، روسیه و تورم. اما این‌که این درخواست به‌طور مستقیم برای امکان‌پذیر کردن حمله بوده باشد، خیلی دور از ذهن است.»

تلاش برای بازپس‌گیری سهم بازار

مقام‌های ریاض به‌خوبی می‌دانستند که افزایش تولید نفت، ترامپ را خشنود می‌کرد؛ کسی که در ژانویه گفته بود از عربستان سعودی و اوپک خواهد خواست تا «هزینه نفت را پایین بیاورند.» با این حال، تحلیل‌گران و معامله‌گران نفت می‌گویند که تولیدکنندگان دلایل خاص خود را برای آغاز بازگرداندن ظرفیت تولیدات خود داشته‌اند که به رخدادهای ژئوپلیتیکی ربطی نداشته است.

به گفته تحلیل‌گران، پس از نزدیک به سه سال کاهش عرضه برای بالا بردن قیمت‌ها، دیگر این محدودیت‌ها تأثیر پیشین را نداشتند. بنابراین، آغاز احیای تولید، اقدامی منطقی برای بازپس‌گیری سهم بازار بود.

چند کشور عضو اوپک‌پلاس - به‌ویژه قزاقستان - از سهمیه تولید خود فراتر رفته بودند، امری که عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت و رهبر غیررسمی این گروه را ناراضی کرده بود. عربستان بار اصلی این کاهش تولید را بر دوش کشیده و تولید خود را تا ۲ میلیون بشکه در روز کاهش داده بود - رقمی معادل حدود ۲ درصد از کل عرضه جهانی نفت.

با وجود کارزار «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران - از جمله تهدیدهای ترامپ برای محدودسازی بیشتر صادرات نفت ایران - ریاض تمایلی نداشت پیشاپیش هرگونه اختلالی در عرضه، نفت بیشتری تولید کند. 

اشتباهی که بعید است تکرار شود...

شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان در محافل خصوصی گفته بود که پادشاهی عربستان قصد ندارد اشتباه سال ۲۰۱۸ را تکرار کند؛ زمانی‌که ترامپ پیش از تشدید تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران، اوپک‌پلاس را وادار به افزایش تولید کرد، اما در نهایت به بسیاری از واردکنندگان نفت ایران معافیت‌هایی اعطا کرد.

این تحولات باعث شد که قیمت نفت تا دسامبر آن سال به زیر ۵۰ دلار در هر بشکه سقوط کند؛ سطحی که برای بسیاری از کشورهای تولیدکننده، بسیار کمتر از قیمت سر به سر بودجه‌ شان بود.

به گفته منابع آگاه، عربستان این سلسله رویدادها را به‌خاطر دارد و عبدالعزیز تأکید کرده است که آن اشتباه را تکرار نخواهد کرد. وزارت انرژی عربستان به درخواست رسانه‌ها برای اظهار نظر در این‌باره پاسخ نداد.

با این حال، تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که جهش شدید قیمت نفت در روز جمعه، پس از حمله اسرائیل به ایران، گزینه‌های ترامپ برای مقابله با سایر بحران‌های ژئوپلیتیکی را محدود کرده و احتمال تشدید تورم در آمریکا را نیز افزایش می‌دهد.

کوین بوک، رئیس شرکت مشاوره انرژی کلیر ویو در واشنگتن، گفت: «افزایش عرضه اوپک‌پلاس، فضا را برای جبران بخشی از اختلال احتمالی ناشی از حمله اسرائیل به ایران فراهم کرد. همچنین درست است که می‌توانست برای اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه مفید باشد. اما این افزایش عرضه برای هر دو بحران کافی نیست.»

او افزود که ترامپ ممکن است در صورت تداوم افزایش قیمت نفت یا تهدید به اختلال در عرضه از خاورمیانه، به ذخایر استراتژیک نفت آمریکا (SPR) -بزرگ‌ترین ذخیره اضطراری نفت جهان- متوسل شود. این ذخایر در حال حاضر حدود ۴۰۰ میلیون بشکه نفت دارند که بسیار کمتر از ظرفیت کامل ۷۲۷ میلیون بشکه‌ای آن‌هاست.

ترامپ همچنین می‌تواند بار دیگر از عربستان بخواهد که نفت بیشتری تولید کند، اما تحلیل‌گران می‌گویند این درخواست برای ریاض با ملاحظاتی همراه خواهد بود. ایران یکی از اعضای بنیان‌گذار اوپک است و عربستان نسبت به ایجاد اختلال در روند تنش‌زدایی با ایران و دیگر همسایگان عرب خلیج‌فارس محتاط خواهد بود.

مک‌نالی از گروه راپیدان می‌گوید: «وقتی قیمت نفت بالا می‌رود، رئیس‌جمهوری‌ها چه می‌کنند؟ اول از همه تلفن را برمی‌دارند و با عربستان تماس می‌گیرند. اما ریاض و دیگر اعضای اوپک‌پلاس احتمالاً با احتیاط پاسخ خواهند داد.»