حرکت تیمهای فوتبال از بازیکنان با تجربه به سمت بازیکنان جوان مسألهای است که همواره به طور پیوسته انجام میشود اما این که این مساله، امری تحمیلی و یا گزینشی باشد همواره جای بحث دارد.
در جاهایی که جوانگرایی امری تحمیلی است خروج بازیکنان پا به سن گذاشته منوط به بازنشستگی یا مصدومیت یا بروز مشکل در میان اعضا است. این مساله به نوعی پیشکسوتگرایی منجر میشود و جایگاه بازیکنها نه بر اساس کیفیت و آمادگی بلکه بر اساس سن و سابقه سنجیده میشود.
اما جوانگرایی گزینشی به این معناست که هر تیمی برای آنکه بتواند در یک بازه زمانی مشخص، بازیکنان پا به سن گذاشته را با بازیکنان جوانتر جایگزین کند برنامه ریزی هایی را انجام میدهد بی آنکه در این میان، تجربه قربانی بشود.
جوانگرایی نباید صرفاً به معنای «جوان بودن» باشد؛ بلکه نیازمند سازوکار، آموزش تدریجی و مدیریت هوشمند است. کشورهایی مانند انگلستان و آرژانتین نشان دادهاند که ترکیب ساختاردهی دقیق، مربیان باهوش و برنامهریزی بلندمدت، میتواند نسل جوان را به ستارگان آینده تبدیل کند.
از زمستان ۲۰۲۲ که جام جهانی قطر به پایان رسید، بسیاری از فدراسیونها با هدف جبران افت نتایج یا آمادهسازی برای تورنمنت ۴۸ تیمی ۲۰۲۶ پروژه «تغییر نسل» را سرعت بخشیدند. نگاهی به فهرست فعلی مدعیان، نشان میدهد دهها بازیکنِ زیر ۲۳ سال که در قطر حضور نداشتند، حالا مهرههای ثابت یا گزینههای بسیار محتمل برای لیست نهایی ۲۰۲۶ شدهاند.
در جام جهانی ۲۰۲۲ تیم ملی فوتبال ایران با میانگین سنی ۲۸.۹ سال مسنترین تیم مسابقات بود. مسألهای که در همان زمان نگرانیهای زیادی را نزد محافل فوتبالی کشورمان برانگیخت و ضرورت جوانگرایی تا جام جهانی ۲۰۲۶ و پایین آوردن میانگین سنی را مطرح کرد.
اسامی بازیکنان تیم ملی ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ و سن آنها به شرح زیر است:
علیرضا بیرانوند: ۳۰ سال
سید حسین حسینی: ۳۰ سال
امیر عابدزاده: ۲۹ سال
پیام نیازمند: ۲۷ سال
مرتضی پورعلی گنجی: ۳۰ سال
محمد حسین کنعانیزادگان: ۲۸ سال
شجاع خلیلزاده: ۳۳ سال
سید مجید حسینی: ۲۶ سال
ابوالفضل جلالی: ۲۴ سال
رامین رضائیان: ۳۲ سال
صادق محرمی: ۲۶ سال
احسان حاجصفی: ۳۲ سال
میلاد محمدی: ۲۹ سال
سعید عزتاللهی: ۲۶ سال
احمد نوراللهی: ۲۹ سال
روزبه چشمی: ۲۹ سال
علی کریمی: ۲۸ سال
سامان قدوس: ۲۹ سال
علیرضا جهانبخش: ۲۹ سال
مهدی ترابی: ۲۸ سال
وحید امیری: ۳۴ سال
علی قلیزاده: ۲۶ سال
مهدی طارمی: ۳۰ سال
سردار آزمون: ۲۷ سال
کریم انصاریفرد: ۳۲ سال
امیر قلعه نویی، سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، در آخرین لیستی که برای دو دیدار از مرحله انتخابی جام جهانی برای بازی برابر قطر و کره شمالی اعلام کرد ۲۸ بازیکن را فراخواند که میانگین سنی این بازیکنان حدود ۲۷.۵ سال بود که به شرح زیر است:
علیرضا بیرانوند: ۳۲ سال
پیام نیازمند: ۳۰ سال
سید حسین حسینی: ۳۲ سال
محمد خلیفه: ۲۰ سال
محمد امین حزباوی: ۲۲ سال
عارف آغاسی: ۲۸ سال
علی نعمتی: ۲۹ سال
مرتضی پورعلیگنجی: ۳۳ سال
شجاع خلیلزاده: ۳۶ سال
میلاد محمدی: ۳۱ سال
امید نورافکن: ۲۸ سال
آریا یوسفی: ۲۳ سال
صادق محرمی: ۲۹ سال
صالح حردانی: ۲۶ سال
محمد قربانی: ۲۴ سال
سعید عزتاللهی: ۲۸ سال
روزبه چشمی: ۳۱ سال
سید محمد کریمی: ۲۸ سال
امیرمحمد رزاقینیا: ۱۹ سال
سامان قدوس: ۳۱ سال
محمدجواد حسیننژاد: ۲۱ سال
مهدی قایدی: ۲۶ سال
مهدی هاشمنژاد: ۲۳ سال
محمدمهدی محبی: ۲۵ سال
مهدی طارمی: ۳۲ سال
امیرحسین حسینزاده: ۲۴ سال
علی علیپور: ۲۹ سال
شهریار مغانلو: ۳۰ سال