به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نشست تخصصی «هوش مصنوعی در تولید محتوای متنی کتاب؛ فرصت‌ها و تهدیدها» دوشنبه (۱۹ خرداد ۱۴۰۴) با حضور نوید فرخی؛ نویسنده، مترجم و متخصص هوش مصنوعی و فهیمه محمدزمانی؛ معاون ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در سرای اهل قلم برگزار شد.
نشر سنتی ایران و چالش‌های ورود به زیست‌بوم هوش مصنوعی
براساس اعلام روابط‌عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، فهیمه محمدزمانی در ابتدای این نشست با اشاره به تحولاتی که در اثر پیشرفت فناوری‌های هوش مصنوعی در حال وقوع است، گفت: «یکی از ویژگی‌های هوش مصنوعی، دسترسی‌پذیری آسان و رایگان آن است. برخلاف بسیاری از فناوری‌ها که نیازمند زیرساخت، سرمایه‌گذاری و تجهیزات پیچیده هستند، هوش مصنوعی حتی با دانش اولیه و فقط دسترسی به اینترنت می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. همین امر باعث شده که این فناوری بسیار سریع‌تر از دیگر فناوری‌ها در دسترس عموم مردم قرار گیرد و طیف وسیعی از افراد، بدون تخصص خاص، بتوانند با آن درگیر شوند. این گستردگی استفاده، هم فرصت است و هم تهدید. از یک سو می‌توان آن را ابزاری توانمند برای توسعه، آموزش و نوآوری دانست، اما از سوی دیگر، به دلیل فقدان چارچوب‌های قانونی دقیق، به‌ویژه در کشورهایی مانند ما که قوانین مالکیت فکری و حقوق محتوا هنوز به بلوغ نرسیده‌اند، می‌تواند آسیب‌زا باشد. از این رو پایش مستمر اطلاعات هوش مصنوعی نیاز ضروری است چراکه در این صورت می‌توان تهدیدات آن را به فرصت تبدیل کرد.»
وی با اشاره به اینکه هوش مصنوعی فرآیندی زیرساختی است و خارج از کنترل که نمی‌توان آن را رصد کرد، عنوان کرد: «تمییز دادن محتوای درست و غلط بسیار حائز اهمیت است و این امر نیازمند آموزش است. درواقع یکی از نگرانی‌ها در این حوزه، بحث محتواست؛ برخلاف فناوری‌هایی که محدود به بسترهای خاص یا کاربردهای تخصصی هستند، هوش مصنوعی مستقیماً با محتوا سروکار دارد. تولید، بازنویسی، بازنشر و حتی خلق محتوا، همگی در دایره عملکرد این فناوری قرار می‌گیرند. این در حالی است که بسیاری از محتواها از منظر حقوقی، اخلاقی و اجتماعی باید با دقت بیشتری بررسی شوند. اما ابزارهای هوش مصنوعی با سرعتی چشمگیر محتوا را بازتولید یا منتشر می‌کنند، بی‌آنکه لزوماً ملاحظات فرهنگی، هویتی یا حتی امنیتی و اجتماعی را رعایت کرده باشند.»
معاون ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ادامه داد: «از جنبه اقتصادی نیز، شاهد شکل‌گیری مدل‌های جدیدی از کسب‌وکار در بستر هوش مصنوعی هستیم. در حال حاضر، برخی از استارتاپ‌ها صرفاً با کپی‌برداری از مدل‌های مشابه فعالیت می‌کنند، اما آنچه اهمیت دارد، امکان توسعه مدل‌های بومی و خلاقانه در این فضاست. مدل کسب و کار نشر ما سنتی است و تکنولوژی به سختی در آن ورود پیدا کرده است و حضور در این عرصه نوعی ارزش افزوده برای این قبیل کسب و کارهاست درصورتی که قوانین آن همگام با ورودش به کشور تدوین شود.»
فهیمه محمدزمانی در پایان سخنان خود گفت: «باید چهارچوب‌های داخلی خود را با AI تطبیق دهیم. وقتی در یک جایی افراد زیادی از یک محصول استفاده می‌کنند باید خود را با آن تکنولوژی مورد پسند همه آن افراد مطابقت داد حتی اگر پیشرو باشد باید با اکثریت جامعه هماهنگ شود تا بازار را در دست بگیرد.»
هوش مصنوعی و حوزه کتاب از ترجمه تا خلق داستان؛ جذاب اما با مخاطرات پنهان
نوید فرخی دیگر سخنران این نشست با بیان اینکه هوش مصنوعی به ماشینی اطلاق می‌شود که واکنشی شبیه به انسان دارد، بیان کرد: «این فناوری توانست به حوزه خودروسازی، پزشکی، مالی و صنعت چاپ نفوذ کند و هرکسی و هر کسب و کاری به این حوزه ورود پیدا نکن متضرر خواهد شد.»
او در پاسخ به این سوال که آیا باید از هوش مصنوعی ترسید یا خیر؟ گفت: «برخی نظریه پاد آرمان شهری را معرفی می‌کنند؛ در مقابل فریدون اسفندیاری جنبش ترابشریت را بنیانگذاری کرد. یکی از کارهای این جنبش تقویت ذهن انسان است که نمونه آن را در میان سربازان آمریکایی می‌بینیم؛ این آزمایش روی حیوانات نیز درحال انجام است و درآینده ممکن است با قراردادن یک تراشه در مغز سگ یا گربه بتوان با آنها قهوه خورد.»
وی با اشاره به این که با هوش مصنوعی کارهای بسیاری در حوزه کتاب می‌توان انجام داد، مطرح کرد: «درواقع هوش مصنوعی قابلیت ترجمه حرفه‌ای بین زبانی دارد و اکنون به نقطه‌ای رسیده است که می‌تواند برای ترجمه متونی که حساسیت چندانی ندارد مورد استفاده قرار گیرد. خلاصه‌سازی متون بلند وقتی زمان کافی وجود ندارد نیز دیگر فعالیت است که می‌توان با هوش مصنوعی انجام داد به گونه‌ای که ساختار کلمات کلیدی و منطق آن حفظ شود.»
این نویسنده ادامه داد: «نگارش محتوای تخصصی و مقاله هم دیگر کارکرد آن است؛ پژوهشگران در رشته‌هایی مانند علوم رایانه و اقتصاد داده‌ها و نمودارها را تولید می‌کنند و بعد با هوش مصنوعی آن را مانند یک مقاله علمی بازنویسی می‌کنند. یعنی درحال حاضر در نقطه‌ای قرارداریم که هوش مصنوعی می‌تواند محتوایی را تولید کند که مستند و مستدل هم هست. نوشتن داستان و رمان یکی از کاربردهای خلاقانه و جذاب هوش مصنوعی است؛ توانایی در نوشتن دیالوگ بین شخصیت‌ها با سبک، لحن و جهان‌بینی متمایز هوش مصنوعی عجیب است.»
او ضمن بیان اینکه خودآگاه یکی از تفاوت‌های اصلی انسان و هوش مصنوعی است، عنوان کرد: «تفاوت دیگر این دو نیت‌مندی است؛ انسان با یک هدف مقاله‌ای می‌نویسد یا عملی را انجام می‌دهد که هوش مصنوعی چنین نیست. اخلاق در مفهوم فلسفی آن در هوش مصنوعی نامفهوم است ولی انسان ملاحظاتی شبیه به ایثار، ازخودگذشتگی و… دارد. خلاقیت در تفکر و شکستن چیزهای مرسوم و تولید چیزهای جدید تنها در انسان قابل مشاهد است اما ماشین از درسی که دگیران به او داده استفاده می‌کند.»
نوید فرخی در پایان به تهدیدات هوش مصنوعی در حوزه کتاب اشاره کرد و گفت: «سوگیری یکی از آن‌هاست چرا که هوش مصنوعی از اطلاعاتی استفاده می‌کند که در کتاب، اینترنت و... وجود دارد. نکته دیگر تهدید خیال پردازی است؛ یعنی اطلاعات نادرست را بسیار متقاعد کننده ارائه می‌دهد. سطحی‌نویسی نیز از جمله تهدیدات به شمار می‌رود به این معنی که نمی‌تواند به عمق مفاهیم ورود کند.»
۲۴۲۲۴۳
