همشهری آنلاین – مریم سرخوش: دکتر مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در نشست خبری روز جهانی اهداکنندگان خون (۲۴ خرداد) با اشاره به اینکه ایران، کشور مرجع در منطقه امرو است، عنوان کرد: با توجه به مرجع بودن سازمان انتقال خون در منطقه مدیترانه شرقی، سازمان انتقال خون گزارش‌های خود درباره چگونگی برگزاری برنامه‌های تکریم اهداکنندگان را ارائه می‌دهد.
جمالی درباره جدیدترین آمار اهدای خون در کشور عنوان کرد: دو ماه اول امسال ۴۵۶هزار و ۹۲۰ واحد خون اهدا شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵.۰۴ درصد رشد اهدا داشتیم. همچنین میزان اهدای خون زنان ۵.۶۴ درصد است که نسبت به سال گذشته ۱.۲۷ درصد رشد کرده و به بالای ۵ درصد رسیده است.
به گفته این مسئول ذخیره خونی در حال حاضر به ۱۰،۵ روز رسیده و در تهران ۱۶٫۸ روز ذخیره داریم که وضعیت مناسبی است.
البته به تاکید جمالی این مساله ناشی از حادثه هرمزگان و بندر رجایی شهر بود که جزو اتفاقات غم‌انگیزی بود که در کشور ما رخ داد اما یک نقطه امیدوارکننده داشت که نشان داد مردم در مواجهه با مشکلات ملی پای کار هستند و این یک سرمایه عظیم است. نسل زد در این مساله مراجعه بالایی داشتند آنها ساعت ها در صف بودند و حتی ما موفق نشدیم از تمام آنها خونگیری کنیم. این در حالی است که در بندرعباس میانگین خونگیری روزانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ واحد است و در آن چند روز به ۹۰۰ واحد هم رسید. جوان‌ها سرمایه بزرگی هستند و بالای پای کار آنها بایستیم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران رنج سنی اهداکنندگان را هم ۳۰ تا ۴۵ سال عنوان کرد و گفت: جوان‌ها و زنان مشارکت کمتری در اهدای خون دارند.
۲ استان رکورددار خون‌های نادر
جمالی با اشاره به این که استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان بیشترین خون‌های نادر در کشور را دارند، عنوان کرد: در حال حاضر، میزان ذخایر خون‌های نادر ۳۷۴ واحد است. هنگامی که افراد برای اهدای خون مراجعه می‌کنند، گروه‌های خونی آنها شناسایی می‌شود. اگر افراد دارای خون‌های نادر باشند، بستگان درجه یک آنها نیز مورد آزمایش قرار می‌گیرند و چنین شرایطی سبب می‌شود که میزان ذخایر خون‌های نادر افزایش داشته باشد.
بر اساس اعلام این مسئول سال گذشته ۲.۸۳۰ میلیون نفر به مراکز اهدای خون مراجعه کردند و ۲.۳۶۰ میلیون اهدای خون موفق انجام شد. توزیع خون و فرآورده‌ها هم نزدیک به ۴ میلیون واحد بود. واحدهای تکثیر خون که به پلاسما یا گلبول‌های قرمز فشرده معروف هستند هم حدود ۸۳۰ مراجعه‌کننده داشتند.
کاهش زمانی ممنوعیت‌های اهدای خون
او همچنین درباره روش‌های نوین برای افزایش ضریب ایمنی خون‌ها بیان کرد: آزمایش غربالگری مولکولی (نت)، طی دو سال گذشته در سازمان انتقال خون انجام می‌شود که می‌تواند ویروس‌هایی مانند HIV را در فاصله کمتر از ۱۰ روز پس از ورود به بدن شناسایی کند. بیش از ۲ میلیون اهدا کننده طی سال گذشته با آزمایش نت مورد ارزیابی قرار گرفتند و انجام این آزمایش منجر به شناسایی ۵ مورد HIV و بیش از ۲۵۰ مورد ابتلا به هپاتیت شد. غربالگری انتی بادی هم از یکسال گذشته آغاز شده و اتفاق مهمی است. برخی افراد آنتی‌بادی بالایی در خون خود دارند و اگر خون اهدایی آنها تزریق شود به ویژه برای کودک یا نوزاد آسیب جانی خواهد داشت.
به گفته جمالی این روش‌های نوین باعث شده که ما برای افرادی که خالکوبی، اندوسکوپی، کولنسکوپی و حجامت یکسال ممنوعیت اهدای در نظر بگیریم که اکنون این زمان به ۶ ماه رسیده و در ادامه به ۴ ماه هم کاهش پیدا خواهد کرد.
جمالی همچنین با تاکید بر این که امنیت پلاسما از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، بیان کرد: آزمایش نت سبب تضمین امنیت این فرآورده می‌شود. پلاسما به دلیل اینکه تبدیل به دارو می‌شود، می‌تواند چندین نفر را آلوده کند. با توجه به این شرایط، سلامت پلاسما برای سازمان انتقال خون از اهمیت فراوانی برخوردار است.
ماجرای خونرسانی رایگان به جراحی‌های زیبایی غیرضروری
جمالی در پاسخ به سوالی درباره اینکه چرا به اعمال جراحی زیبایی غیرضروری خون رایگان داده می‌شود، عنوان کرد: طبق اساسنامه سازمان ما حق نداریم برای خون کامل (خونی که فرآورده از آن گرفته نشده) حق نداریم مبلغی دریافت کنیم. اما برای گلبول قرمز هزینه فراوری بدون سود را می‌توانیم بگیریم که البته ما اینکار را هم نکردیم و بیمار پرداختی در این باره ندارد. تعرفه فرآوری گلبول قرمز را بیمه پرداخت می‌کند که ۴۴۰ هزار تومان و بسیار کم است، چون در دنیا ۲۰۰ دلار قیمت دارد.
به گفته رئیس سازمان انتقال خون ایران، در اسفند ماه به طور کلی آمار اهدای خون کم می‌شود و ماه رمضان هم چند سالی است به ایام پایانی سال رسیده است. سال گذشته هم سرما را هم داشتیم و در سه سال گذشته طی این مدت در تامین خون دچار سختی شدیم. نکته اینجاست که در این زمان آمار جراحی‌های زیبایی هم افزایش پیدا می‌کند و گرفتاری‌هایی برای ما ایجاد می‌کند. ما موظف به تامین خون مورد درخواست بیمارستان‌ها هستیم اما معاونت درمان می‌تواند در این باره نظارت و مدیریت مناسب را داشته باشد.
۲ درصد مردم جور کل جمعیت ایران را می‌کشند
این مسئول اهداکنندگان خون را انسان‌های ارزشمند برای کشور عنوان کرد و گفت: تنها ۲ درصد از مردم ما در اهدای خون مشارکت دارد و بار جمعیت ۹۰ میلیونی کشور را به دوش می‌کشند. اگر ما بتوانیم یک درصد اهداکنندگان خون را افزایش دهیم، مشکل کل کشور برطرف خواهد شد. این افراد سرمایه و سرداران گمنام سلامت در کشورند و همین جمعیت اندک باعث شده‌اند که سازمان انتقال خون ایران جزو بهترین‌ها در دنیا باشند. آن هم در حالی که کشورهای خلیج فارس به اهداکنندگانشان پول می‌دهند که البته مردم خودشان هم نیستند و بیشتر تایلندی‌ها و هندی‌ها در تامین خون برای آنها مشارکت دارند.
افزایش مشارکت زنان زمانبر است
جمالی درباره اقدامات سازمان برای افزایش مشارکت زنان در اهدای خون بیان کرد: درباره این گروه تفاهم‌نامه‌هایی انجام شده که در درازمدت نتیجه‌بخش است. البته طرح‌هایی هم اجرا شده از جمله ایجاد پایگاه‌های موقت نزدیک محل زندگی آنها که باعث شد اهدای خون در زنان از زیر ۵ درصد به بالای ۲۶ درصد برسد. این مساله نشان داد که رفت‌وآمد در اهدای خون بانوان موثر است.
او همچنین درباره ضرورت‌های توسعه زیرساخت‌ها برای کاهش معطلی اهداکنندگان عنوان کرد: در حال حاضر سازمان انتقال خون ۲۰۰ مرکز دارد که برخی ایام سال خلوت و برخی روزها هم ازدحام جمعیت دارد. زمستان‌ها و ماه رمضان آمار مراجعات کم می‌شود و تخت‌های ما خالی می‌ماند اما در دو ماه ابتدای سال، مراجعه مردم بیشتر است و در برخی مناسبت‌ها هم نمی‌توانیم جوابگو باشیم که البته در هیچ جای دنیا هم این پاسخگویی وجود ندارد.
